SOSYAL MEDYADA MAHREMİYETİN İFŞASI ‘’İNSTAGRAM ÖRNEĞİ’’

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 10 - 24, 30.06.2019

Turan Şimşek

Öz

Bu çalışmanın amacı,
‘’mahremiyet’’ kavramının sosyal medya kullanım alışkanlığı ile geçirdiği
değişimi İnstagram örneği üzerinden incelemek ve sosyal medyanın lisede öğrenim görmekte olan öğrencilerin mahremiyet algıları
üzerindeki etkilerini çeşitli değişkenler açısından değerlendirmektir.

 

Araştırmamızda İnstagram kullanan lise
öğrencilerinin mahremiyet kaygılarının, İnstagram ve/veya herhangi bir sosyal
paylaşım sitesi kullanmayan lise öğrencilerine göre daha düşük olduğu tespit
edilmiştir. Araştırmaya katılım sağlayan öğrencilerin %47,9’u İnstagram
üzerinden bir ilişkiye başlamayı mahremiyete aykırı bulurken, öğrencilerin
%29,8’i bu durumu bir mahremiyet ihlali olarak görmemiştir. Zira internette
geçirdiği sürenin çoğunu sosyal medyada harcayanlar, İnstagram sayesinde özel
ilgi duyduğum arkadaşıma duygularımı daha rahat ifade edebiliyorum derken, İnstagramı her gün en az bir kez kullandığını ifade eden öğrenciler;
sosyal medyayı bilgi edinme, kültürlenme, saygınlık ihtiyacını karşılama aracı
olarak görmektedir. Öte yandan katılımcı grubun %41’5’i
İnstagram hesabı kullanmaya başladıktan sonra mahremiyete ilişkin tutum ve
davranışlarının değiştiğini, İnstagramın kendilerine yeni bir kişilik
kazandırdığını, İnstagramda zaman geçirmeyi okulda ders dinlemeye tercih
ettiklerini, günlük hayattaki yeme/içme ve/veya giyim tarzlarını İnstagramda
trend olan mekan ve/veya kıyafetlere göre belirlediklerini dile getirmişlerdir.

 

Bununla birlikte instagram ile mahremiyete dönük
farkındalık azaldığında kişilerin sosyal medyada kendilerinden daha fazla
bilgiyi İnternet'e koyduğu görülmüştür. 
Zira İnstagram gibi bir sosyal medya sitesinde geçirilen süre ile
İnstagramda sahte hesap açılmasını ahlaki anlamda yanlış bulmama arasında
anlamlı bir ilişki mevcuttur. İnstagramda şahsına ait bilgileri paylaştığını
ifade edenler takip edilmeyi de bir ilişkiye başlamayı da mahremiyete uygun
görmektedir. İnstagram hesabının mahremiyet algısını değiştirdiğini düşünme ile
İnstagram ortamında sahte hesap açmayı ahlaka uygun bulma arasında da pozitif
yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Benzer bir durum İnstagramda bir ilişkiye
başlamayı mahremiyete uygun bulma ile sahte hesap açmayı ahlaka uygun görme ve
İnstagramda ahlaki olmayan bir ilişkiyi devam ettirme arasında da
bulunmaktadır.

 

Anahtar Kelimeler

İnstagram, Sosyal medya, Mahremiyet

Kaynakça

• ACAR, S ve YENMİŞ, A. (2014). Eğitimde Sosyal Ağların Kullanımına İlişkin Öğrenci Görüşlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Facebook Örneği. Ankara: Electronic Journal of Vocational Colleges - Bürokon Özel Sayısı. s, 55-66. ACILAR, A ve MERSİN, S. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Facebook Kullanımı İle Mahremiyet Kaygısı Arasındaki İlişki. İstanbul: Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt:14 Sayı: 54. s, 103-114. AKKAŞ, İ. (2015). Sanal Cemaatlerde Mahremiyet Algısı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 12, s, 225-239. ALİKILIÇ, ÖGÜLAY, G. BİNBİR, S. (2013). Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Çerçevesinde Facebook Uygulamalarının İncelenmesi: Yaşar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi. Cilt 1. Sayı 37. ASLAN, A ve GÜL ÜNLÜ (2016). Instagram Fenomenleri ve Reklam İlişkisi: Instagram Fenomenlerinin Gözünden Bir Değerlendirme. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 3(2). Güz. s, 41-65. ASLANOĞLU, H. N. (2016). Muhafazakâr Genç Kuşağın Instagram Profilleri: Mahremiyet, Moda ve Ahlakilik İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. İstanbul: İlemblog. 1. s, 1-18. AYDIN, İ. E. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımları Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Üniversitesi Örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 36. s, 373-386. BARIŞ, F. M ve TOSUN, N. (2013). Sosyal Ağ ve E- Portfolyo Entegrasyonu: Facebook Örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Cilt 2. Sayı 2/14. BEDİR, A ve GÜLCÜ, A. (2016). Sosyal Medyanın Kullanımının Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. BEKİROĞLU, A ve H, HÜLÜR, B. A. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Facebook Kullanımı Ve Dijital Şizofreni Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. s,146-175. CAN, F ve HOVARDAOĞLU, S. (2015). Romantik İlişkilerde Sosyal Ağ Etkileri. Nesne Dergisi. Cilt 3. Sayı 5. GÜZ, N., YEGEN C. ve YANIK, H. (2017) Haber Ve Bilgi Alma Aracı Olarak Yeni Medya: Muş İli Örneği. International Journal of Social Sciences and Education Research. Cilt 3, Sayı 4, Sayfalar s, 1404- 1417. İNANKUL, F. (2018). Sosyal Medyanın Kişiler arası İletişimdeki Rolü. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 1. Sayı 1. s, 89-101. İNCE, M ve KOÇAK, M. C. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi Örneği. Karabük: Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 7. Sayı 2 s, 736-749. İZGİ M.C. (2014). Mahremiyet Kavramı Bağlamında Kişisel Sağlık Verileri. Antalya: Türkiye Biyoetik Dergisi. Cilt 1. Sayı 1. s, 25-37. KARADOĞAN ISMAYILOV, E. ve SUNAL, G. (2014). Gözetlenen ve Gözetleyen Bir Toplumda, Beden ve Mahremiyet İlişkisi: Facebook Örneği. Antalya: Akdeniz İletişim Dergisi. Cilt 3. Sayı 18. s, 21-41. KIRNIK, D ve Pepeler, E. ÖZBEK, R. (2017). Öğretmen Adaylarının Sosyal Medya Kulanımına İlişkin Tutumları: Malatya İl Örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt 7. Sayı 1. s, 25-45. KORKMAZ, İ. (2013). Facebook ve Mahremiyet Görmek ve Gözetlenmek. Yalova: Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı 5. s, 105-122. KÖSEOĞLU, Ö. (2012). Sosyal Ağ Sitesi Kullanıcıların Motivasyonları: Facebook Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim. Cilt 7. Sayı 2. s, 58-81. OTRAR M ve ARGIN F.S. (2014). Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarının Kullanım Alışkanlıkları Bağlamında İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. bCilt:3 Sayı:3. s, 1-13. ÖZELTÜRKAY, E. Y, BOZYİĞİT, ve S. GÜLMEZ, M. (2017). Instagram’dan Alışveriş Yapan Tüketicilerin Satın Alma Davranışları: Keşifsel Bir Çalışma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi. Cilt 12. Sayı 48. s, 175-191. SEPETÇİ, H. (2017). Sosyal Medyada Mahremiyet Algısının Çöküşü:Instagram Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. TANRIVERDİ, H ve SAĞIR, S. (2014). Lise Öğrencilerinin Sosyal Ağ Kullanım Amaçlarının ve Sosyal Ağları Benimseme Düzeylerinin Öğrenci Başarısına Etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 2014. Sayı 18. s, 775-822. TARCAN, B. (2015). Gençlerin Facebook Kullanımları: Almanya ve Türkiye Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ULUSOY, A ve BOSTANCI, M. (2014). Çocuklarda Sosyal Medya Kullanımı ve Ebeveyn Rolü. The Journal of Academic Social Science Studies. Sayı 28. s, 559-570. VURAL, Z ve BAT, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma. İzmir. Yaşar Üniversitesi Dergisi. 20(5) s, 3348‐3382. YENİÇIKTI, T. (2016). Halkla İlişkiler Aracı Olarak Instagram: Sosyal Medya Kullanılan 50 Şirket Üzerine Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Cilt 9. Sayı 2.s, 92-115. YILDIZ, M. U. (2016). Pansiyonlu ve Pansiyonsuz Öğrencilerin Sosyal Medya Kullanımlarının Ders Başarılarına Etkisinin İncelenmesi. Gaziantep: Zirve Üniversitesi Sanat ve İletişim Hakemli Dergisi. Cilt 1. Sayı 2. s, 44-53.