Derin öğrenme, çeşitli algoritmalar kullanarak çok sayıda işlem katmanından oluşan derin mimariler yardımıyla veri kümelerinin modelini çıkarmaya çalışan makine öğrenmesi alanının bir alt alanıdır. Derin öğrenme mimarilerinin başarılı uygulamaları ve popülerliğinden dolayı, derin öğrenme sistemleri ses tanıma alanında da kullanılmaya başlanmıştır. Araştırmacılar bu mimarileri ses tanıma ve ses tanımanın uygulamalarında, örneğin ses duygu tanıma, ses etkinliği tespiti ve konuşmacı tanıma ve doğrulama, ses girdileri ve çıktıları arasındaki modellerin daha iyi kurulması ve ses tanıma sistemlerinin hata oranlarının düşürülmesi amaçlarıyla kullanmışlardır. Literatürde, ses tanıma sistemleri için derin öğrenme mimarilerini kullanan çok sayıda çalışma yapılmıştır. Literatürde yapılmış olan çalışmalar ses tanıma ve uygulamaları için derin öğrenme mimarilerinin kullanılmasının pek çok ses tanıma alanın için fayda sağladığını ve hata oranlarını düşürerek daha iyi performans elde edilmesini sağladığını göstermiştir. Bu çalışmada, ilk olarak, ses tanıma probleminden ve ses tanıma adımlarından bahsedilmiştir. Daha sonra, derin öğrenme tabanlı ses tanıma için yapılmış olan çalışmalar incelenmiştir. Özellikle, derin öğrenme mimarilerinden olan Derin Sinir Ağları (DSA), Evrişimli Sinir Ağları (ESA) ve Özyinelemeli Sinir Ağları (ÖSA) ve bu mimarilerden üretilmiş olan hibrit yaklaşımlar değerlendirilmiş ve bu mimarilerin ses tanıma ve ses tanımanın uygulama alanlarındaki kullanımları ile ilgili literatürdeki çalışmalar değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, hata oranları ve ses tanıma performansı açısından tüm mimariler arasında en yaygın olarak kullanılan ve en güçlü derin öğrenme mimarisinin ÖSA olduğu gözlemlenmiştir. ESA ise diğer bir başarılı derin öğrenme mimarisidir ve ses tanıma performansı ve hata oranları açısından ÖSA ile yakın sonuçlar üretmektedir. Ayrıca, hibrit derin öğrenme mimarilerinin de gittikçe yaygın hale geldiği ve ses tanıma hata oranlarını düşürebildiği gözlemlenmiştir.
Deep learning is a branch of machine learning that uses several algorithms which tries to model datasets by using deep architectures with many processing layers. With the popularity and successful applications of deep learning architectures, they are being used in speech recognition, as well. Researchers utilized these architectures for speech recognition and its applications, such as speech emotion recognition, voice activity detection, and speaker recognition and verification to better model speech inputs with outputs and to reduce error rates of speech recognition systems. Many studies are performed in the literature that use deep learning architectures for speech recognition systems. The literature studies show that using deep learning architectures for speech recognition and its applications provide benefits for many speech recognition areas and have ability to reduce error rates and provide better performance. In this study, first of all, we explained speech recognition problem and the steps of speech recognition. Then, we analyzed the studies related to deep learning based speech recognition. In particular, deep learning architectures of Deep Neural Networks, Convolutional Neural Networks, and Recurrent Neural Networks and hybrid approaches that use these architectures are evaluated and the literature studies related to these architectures for speech recognition and the application areas of speech recognition are investigated. As a result, we observed that RNNs are the most utilized and powerful deep learning architecture among all of the deep learning architectures in terms of error rates and speech recognition performance. CNNs are other successful deep learning architectures and have closer results with RNN in terms of error rates and speech recognition performance. Also, we observed that new deep architectures that use either hybrid of DNNs, CNNs, and RNNs or other deep learning architectures are getting attention and have increasing performance and could reduce error rates in speech recognition.
Speech recognition Deep learning DNNs CNNs RNNs Hybrid architectures
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Mühendislik |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Nisan 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Ejosat Özel Sayı 2020 (ARACONF) |