Öz
Non-formal education is all education activities carried out within the framework of lifelong education philosophy in order to ensure that individuals adapt to social changes and achieve national development goals. Among these, the Presidency of Religious Affairs officially carries out non-formal religious education. Particularly, the majority of the adults attending non-formal religious education are women and the majority of those who teach this education are female Qur’an course teachers. Courses also play an important role in socializing women. In this study, it is aimed to determine the occupational satisfaction levels of the Qur'an courses that provide non-formal religious education and the factors affecting them. The study was conducted according to quantitative research method. Professional Satisfaction Scale developed by Kuzgun, Sevim and Hamamcı was used in this research. In the 2019 year, the Qur’an course teachers working in Sancaktepe and Kartal districts of Istanbul were included in the research. Because of the research, it was found that the professional satisfaction levels of the teachers were very high. The factors affecting the satisfaction levels of the teachers are marital status, education level and the number of students they teach. It was seen that having professional development opportunities had a significant effect on the commitment, satisfaction and voluntary work of the teachers. This study is considered a guide for researchers and practitioners as it is one of the few studies in the field of measuring the professional satisfaction of Qur'an course teachers.
Anahtar Kelimeler
Non-Formal Religious Education Presidency of Religious Affairs Qur'an Course Teacher Professional Satisfaction Professional Development
Kaynakça
- Akça, İbrahim. Din Görevlilerinde Meslekî Doyum: İzmit Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
- Apaydın, Halil - Eker, Rukiye. “Din Görevlilerinde Meslekî Tükenmişlik: Kahramanmaraş Örneği.”, Dinbilimleri Journal 15/1 (2015): 207-234.
- Aydın, M. Şevki. Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kuran Kursu. 2. bs. Ankara: DİB Yayınları, 2010.
- Baltacı, Ali. “Din Görevlilerinin İş Doyumu, İş Stresi, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkiler: Çok Örneklemli Bir Çalışma”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal 22/3 (December 2018): 1509-1536.
- Bingöl, Sündüz. Kuran Kursu Öğreticilerinde Empati. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
- Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2003.
- Bulut, Mehmet. “DİB’nın Yaygın Din Eğitimi Görevi”. Diyanet İlmi Dergi 35/4 (1999): 113-128.
- Büyüköztürk, Şener - Kılıç Çakmak, Ebru - Akgün, Özcan Erkan - Karadeniz, Şirin - Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 1. bs (Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2008).
- Cemaloğlu, Necati - Erdemoğlu Şahin, Dilek. “Öğretmenlerin Meslekî Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi 15/2 (2007): 465-484.
- Cengil, Muammer. “Din Görevlileri ve Kur’an Kursu Öğreticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/3 (2010): 79-101.
- Coştu, Yakup. “Din Görevlilerinde Meslekî Doyum; Çorum İl Merkezi Örneği”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/1 (2013): 1-18.
- Cüm, Ebubekir. Din Görevlilerinde Mesleki Doyum Korgan İlçesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
- DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı Kanunu, 11. Madde Diyanet İşleri Başkanlığı Kanunu, (2010).
- Erdoğan, İlhan. İşletme Yönetimde Örgütsel Davranış. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını, 1996.
- Eren, Erol. Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayın, 2010.
- Eren, Erol. Yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım, 2003.
- Freudenberger, Herbert J. "Staff Burn-Out", Journal Of Social Issues 30 (1974): 159-165.
- Gön Güneş, Özlem. Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri ile Tükenmişlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Kocaeli/İzmit Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
- Howard M. Weiss, “Deconstructing Job Satisfaction: Separating Evaluations, Beliefs and Affective Experiences”, Human Resource Management Review 12/2 (2002): 173-194.
- Karacoşkun, Şehri. Din Görevlilerinde Tükenmişlik Düzeyi İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Gaziantep İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
- Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları, 2004.
- Kaya, Mevlüt - Nazıroğlu, Bayramali. “Din Görevlilerinin Meslekî Tutum ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Bazı Faktörler” Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008: 25-53.
- Kayıklık, Hasan. “Din Görevlilerinde Tükenmişlik”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2, 2007:1-19.
- Koç, Ahmet. “Proje Kapsamında Olan ve Olmayan AİHL’lerin Etkili Okul Özelliklerinin Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi”. Ekev Akademi Dergisi. 80 (01 Ocak 2019): 1-24. https://doi.org/10.17753/Ekev1273.
- Koç, Ahmet - Mert Bastas. “The Evaluation of the Project School Model in Terms of Organizational Sustainability and Its Effect on Teachers’ Organizational Commitment”. Sustainability 11/13 (27 Haziran 2019): 3549. https://doi.org/10.3390/su11133549.
- Kuzgun, Yıldız - Bacanlı, Feride. PDR’de Kullanılan Ölçekler. C. 1, Ankara: Nobel Yayınları, 2005.
- Leiter, Michael P. “Burnout as A Developmental Process: Consideration of Models”, Professional Burnout (2017): 227-244.
- Locke, Edwin A. “What is Job Satisfaction?”, Organizational Behavior and Human Performance 4/4 (1969): 309-336.
- Locke, Edwin A. “The Nature and Causes of Job Satisfaction”. Handbook of industrial and organizational psychology, 1976.
- Louis, E. Davis. “Job Satisfaction Research: The Post‐Industrial View”, Industrial Relations: A Journal of Economy and Society 10/2 (1971): 167-184.
- Mersin, Yunus. Din Görevlilerinde Meslekî Doyum. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
- Maslach, Christina - Schaufeli, Wilmar B. - Leiter, Michael P. “Job Burnout”, Annual Review of Psychology 52 (2001): 397-422.
- Özdemir, Şuayip - Apaydın, Halil - Gün, Ayşegül. “Din Görevlilerinde Meslekî Tükenmişlik: Amasya Örneği”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi-AUID 6/10 (2018): 7-37.
- Sabuncuoğlu, Zeyyat. İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalı. 2. bs. Bursa: Alfa Aktuel Basım Yay. Dağ. Ltd. Şti., 2005.
- Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. 2. bs. Ankara: Pegem-A Yayıncılık, 2002.
- Yıldız, M. Cengiz. Din Görevlilerinin Sorunları ve Beklentileri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Elazığ Uygulaması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, 1999.
- Yılmaz, Emre. Din Görevlilerinin Mesleki Doyum Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10/17 (2019): 104-122. DOI: 10.26466/opus.520597.
- Yılmaz, Hüseyin. "Yaygın Din Eğitimi Kurumları ve Toplumsal Barış". Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/2 (Aralık 2001): 329-356.
Öz
Yaygın eğitim kişilerin toplumsal değişimlere uyum sağlamasını sağlamak ve ulusal kalkınma hedeflerine ulaşmak için yaşam boyu eğitim felsefesi çerçevesinde yapılan tüm eğitim faaliyetleridir. Bunlar içinde yaygın din eğitimi resmi olarak Diyanet İşleri Başkanlığı eliyle yürütülen faaliyetlerdir. Özellikle yaygın din eğitimine katılan yetişkinlerin büyük bölümü kadınlardan ve bu eğitimi verenlerin de önemli kısmı bayan Kur’an kursu öğreticilerinden oluşmaktadır. Kurslar aynı zamanda kadınların sosyalleşmesi için de önemli bir görev ifa etmektedir. Yaptığımız bu çalışmada yaygın din eğitimi veren Kur’an kurslarındaki öğreticilerin meslekî doyum düzeyleri ile bunlara etki eden faktörlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma nicel araştırma yöntemine göre yapılmıştır. Bu araştırmada Kuzgun, Sevim ve Hamamcı tarafından geliştirilen Meslekî Doyum Ölçeği kullanılmıştır. 2019 yılında, İstanbul Sancaktepe ve Kartal ilçelerinde çalışan Kur’an kursu öğreticileri araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırma sonucunda öğreticilerin meslekî doyum düzeylerinin çok yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Öğreticilerin doyum düzeylerine etki eden faktörler arasında medeni durum, eğitim seviyesi ve okuttukları öğrenci sayıları yer almaktadır. Meslekî gelişim imkânlarına sahip olmanın öğreticilerin bağlılıkları, doyumları ve gönüllü olarak daha fazla çalışmaları üzerinde oldukça önemli etkisinin olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın Kur’an kursu öğreticilerinin meslekî doyumlarını ölçme açısından da alanındaki birkaç çalışmadan biri olması bakımından araştırmacılar ve uygulayıcılar için yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Yaygın Din Eğitimi Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Kursu Öğreticisi Meslekî Doyum Meslekî Gelişim
Kaynakça
- Akça, İbrahim. Din Görevlilerinde Meslekî Doyum: İzmit Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
- Apaydın, Halil - Eker, Rukiye. “Din Görevlilerinde Meslekî Tükenmişlik: Kahramanmaraş Örneği.”, Dinbilimleri Journal 15/1 (2015): 207-234.
- Aydın, M. Şevki. Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kuran Kursu. 2. bs. Ankara: DİB Yayınları, 2010.
- Baltacı, Ali. “Din Görevlilerinin İş Doyumu, İş Stresi, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkiler: Çok Örneklemli Bir Çalışma”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi-Cumhuriyet Theology Journal 22/3 (December 2018): 1509-1536.
- Bingöl, Sündüz. Kuran Kursu Öğreticilerinde Empati. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
- Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2003.
- Bulut, Mehmet. “DİB’nın Yaygın Din Eğitimi Görevi”. Diyanet İlmi Dergi 35/4 (1999): 113-128.
- Büyüköztürk, Şener - Kılıç Çakmak, Ebru - Akgün, Özcan Erkan - Karadeniz, Şirin - Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 1. bs (Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2008).
- Cemaloğlu, Necati - Erdemoğlu Şahin, Dilek. “Öğretmenlerin Meslekî Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi 15/2 (2007): 465-484.
- Cengil, Muammer. “Din Görevlileri ve Kur’an Kursu Öğreticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/3 (2010): 79-101.
- Coştu, Yakup. “Din Görevlilerinde Meslekî Doyum; Çorum İl Merkezi Örneği”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/1 (2013): 1-18.
- Cüm, Ebubekir. Din Görevlilerinde Mesleki Doyum Korgan İlçesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
- DİB. Diyanet İşleri Başkanlığı Kanunu, 11. Madde Diyanet İşleri Başkanlığı Kanunu, (2010).
- Erdoğan, İlhan. İşletme Yönetimde Örgütsel Davranış. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını, 1996.
- Eren, Erol. Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayın, 2010.
- Eren, Erol. Yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım, 2003.
- Freudenberger, Herbert J. "Staff Burn-Out", Journal Of Social Issues 30 (1974): 159-165.
- Gön Güneş, Özlem. Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri ile Tükenmişlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Kocaeli/İzmit Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
- Howard M. Weiss, “Deconstructing Job Satisfaction: Separating Evaluations, Beliefs and Affective Experiences”, Human Resource Management Review 12/2 (2002): 173-194.
- Karacoşkun, Şehri. Din Görevlilerinde Tükenmişlik Düzeyi İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Gaziantep İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
- Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları, 2004.
- Kaya, Mevlüt - Nazıroğlu, Bayramali. “Din Görevlilerinin Meslekî Tutum ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Bazı Faktörler” Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008: 25-53.
- Kayıklık, Hasan. “Din Görevlilerinde Tükenmişlik”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2, 2007:1-19.
- Koç, Ahmet. “Proje Kapsamında Olan ve Olmayan AİHL’lerin Etkili Okul Özelliklerinin Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi”. Ekev Akademi Dergisi. 80 (01 Ocak 2019): 1-24. https://doi.org/10.17753/Ekev1273.
- Koç, Ahmet - Mert Bastas. “The Evaluation of the Project School Model in Terms of Organizational Sustainability and Its Effect on Teachers’ Organizational Commitment”. Sustainability 11/13 (27 Haziran 2019): 3549. https://doi.org/10.3390/su11133549.
- Kuzgun, Yıldız - Bacanlı, Feride. PDR’de Kullanılan Ölçekler. C. 1, Ankara: Nobel Yayınları, 2005.
- Leiter, Michael P. “Burnout as A Developmental Process: Consideration of Models”, Professional Burnout (2017): 227-244.
- Locke, Edwin A. “What is Job Satisfaction?”, Organizational Behavior and Human Performance 4/4 (1969): 309-336.
- Locke, Edwin A. “The Nature and Causes of Job Satisfaction”. Handbook of industrial and organizational psychology, 1976.
- Louis, E. Davis. “Job Satisfaction Research: The Post‐Industrial View”, Industrial Relations: A Journal of Economy and Society 10/2 (1971): 167-184.
- Mersin, Yunus. Din Görevlilerinde Meslekî Doyum. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
- Maslach, Christina - Schaufeli, Wilmar B. - Leiter, Michael P. “Job Burnout”, Annual Review of Psychology 52 (2001): 397-422.
- Özdemir, Şuayip - Apaydın, Halil - Gün, Ayşegül. “Din Görevlilerinde Meslekî Tükenmişlik: Amasya Örneği”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi-AUID 6/10 (2018): 7-37.
- Sabuncuoğlu, Zeyyat. İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalı. 2. bs. Bursa: Alfa Aktuel Basım Yay. Dağ. Ltd. Şti., 2005.
- Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. 2. bs. Ankara: Pegem-A Yayıncılık, 2002.
- Yıldız, M. Cengiz. Din Görevlilerinin Sorunları ve Beklentileri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Elazığ Uygulaması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, 1999.
- Yılmaz, Emre. Din Görevlilerinin Mesleki Doyum Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10/17 (2019): 104-122. DOI: 10.26466/opus.520597.
- Yılmaz, Hüseyin. "Yaygın Din Eğitimi Kurumları ve Toplumsal Barış". Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/2 (Aralık 2001): 329-356.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Haziran 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Mart 2020 |
| Kabul Tarihi | 5 Mayıs 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Sayı: 15 |
- Makale Dosyaları
