SANS TOIT NI LOI FİLMİNDE FLANÖRYEN GÖSTERGELER

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 3, 739 - 756, 30.09.2021

İrem Nur Kural Şerif Esendemir

https://doi.org/10.52835/19maysbd.961325

Öz

Çalışmanın amacı, kentsel mekân içerisinde varlığını sürdüren flanör karakterinin Agnès Varda sinemasına yansıyan göstergelerini tespit edip, bu göstergelerin filmde hangi bağlamlar ile izleyiciye aktarıldığını ortaya koymaktır. Araştırmanın bağlamı Fransız Yeni Dalga sinemasının oluşum süreci, dönemin hakim sinema anlayışı ve Agnès Varda’nın hayatı üzerinde şekillendirilmiştir. Araştırması yapılacak yönetmen olarak Varda’nın seçilmesinin ilk sebebi, araştırmacının, Fransız sineması ve yönetmene olan ilgisi, ikinci olarak ise, literatürdeki boşluğu gidermektedir. Varda hakkında yapılmış çalışmalara bakıldığında daha çok feminist perspektif ile ele alınmış kadın çalışmaları mevcuttur. Yönetmenin sinema dünyasında büyük bir feminist olmasının yanı sıra filmlerinde kullandığı hayal gücü ve anlatım biçimi de oldukça dikkat çekicidir. Flanör kavramının inceleneceği film olarak Yersiz Yurtsuz (Sans toit ni loi) seçilmiştir. Agnès’in geniş filmografisinin arasından flanöryen göstergeleri incelemek için Yersiz Yurtsuz filminin seçilmesinin sebebi, filmin ana karakteri Mona’nın “flanör” kahramanının aksine kent değil de kır yaşamında var olmasıdır. Araştırma ve inceleme,“Agnès Varda’nın Yersiz Yurtsuz filminde flanöryen göstergeler nasıl işlenmiştir?” sorusundan hareketle yapılmıştır. Çalışmada içerik analizi ve görsel analiz tekniği kullanılmıştır. Baudelaire ve Benjamin’in flanör hakkındaki düşüncelerinin temelinde, film sahnelerinden analiz edilmiş kodlar daraltılarak “erkek egemenliği”, “yalnızlık” ve “bağımsızlık arayışı” temalarına gidilmiştir. Çalışmanın sonucunda bu temaların filmde nasıl işlendiği açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fransız Yeni Dalga Sineması, Agnès Varda, Flanör, Görsel Analiz

FLÂNEURIAN SIGNS IN THE MOVIE SANS TOIT NI LOI

Öz

The aim of the study is to determine the indicators of the flâneur character, which continues its existence in the urban space, reflected in the Agnès Varda cinema, and to reveal the contexts in which these indicators are conveyed to the audience. The context of the research is shaped on the formation process of French New Wave cinema, the dominant cinema concept of the period and Agnès Varda’s life. The first reason for choosing Varda as the director to be researched is the researcher’s interest in French cinema and the director, and secondly, it fills the gap in the literature. When we look at the studies on Varda, there are more women’s studies that are handled with a feminist perspective. In addition, being a great feminist in the world of cinema, the director’s imagination and expression style in her films is also quite remarkable. Vagabond (Sans toit ni loi) has been chosen as the movie that will analyze the concept of flâneur. Among Agnès’s wide filmography, the reason why the film Vagabond was chosen to examine the flâneurian indicators is that the main character of the film, Mona, exists in rural life, not in the city, unlike the “flâneur” heroine. The research and analysis are based on this question: How are the flâneurian signs processed in Agnès Varda’s Vagabond movie? Content analysis and visual analysis techniques were used in the study. On the basis of Baudelaire and Benjamin’s thoughts on flâneur, the codes analyzed from the movie scenes were restricted to the themes of “male dominance”, “loneliness” and “the quest for independence”. As a result of the study, how these themes were explained in the film was revealed.

Anahtar Kelimeler

French New Wave Cinema, Agnès Varda, Flâneur, Visual Sociology

Kaynakça

• Barthes, R. (2016). Camera Lucida: Fotoğraf Üzerine Düşünceler. Reha Akçakaya (Çev.). İstanbul: Altıkırkbeş.
• Baudelaire, C. (2017). Modern Hayatın Ressamı. Ali Berktay (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Benjamin, W. (2020). Pasajlar. Ahmet Cemal (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Elkin, L. (2017). Flanöz: Şehirde Yürüyen Kadınlar. Doğacan Dilcun Doğan (Çev.). İstanbul: Nebula.
• Grady, J. (2001). Becoming a Visual Sociologist. Sociological Imagination. 38 (1/2).
• Gramont, S. (1969). Homo Cinematicus’un Hayat Tarzı. Ronald Bergan (Der.). Ebru Kılıç (Çev.). François Truffaut içinde (s. 44-63). İstanbul: Agora.
• Harper, D. (1988). Visual Sociology: Expanding Sociological Vision. The American Sociologist. 19. doi: 10.1007/BF02692374
• Harper, D. (2012). Visual Sociology. Londra: Routledge.
• İspir, N. (2012). Aldırmazlık Felsefesi: Kinik Flanörler. Hüseyin Köse (Der.). Flanör Düşünce içinde (s. 59-78). İstanbul: Ayrıntı.
• Kırel, S. (2018). Kültürel Çalışmalar ve Sinema. İstanbul: İthaki.
• Kline, T.J. (2014). Agnès Varda: Interviews. University Press of Mississippi.
• Lanzoni, R. F. (2011). Başlangıcından Günümüze Fransız Sineması. Ertan Yılmaz (Çev.). İstanbul: Küre.
• Odabaş, B. (2012). Yeni Gerçekçi ve Yeni Dalga Sinemaları’nda Kentsel Tema. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 0 (24). doi:10.17064/iüifhd.8383
• Pauwels, L. (2010). Visual Sociology Reframed: An Analytical Synthesis and Discussion of Visual Methods in Social and Cultural Research. Sociological Methods & Research. 38 (4). doi: 10.1177/0049124110366233
• Varda, A. (Yönetmen), (1985). Sans toit ni loi [Sinema filmi]. Fransa: Ciné-Tamaris.
• Varda, A. (Yönetmen), (2008). Les Plages D’ Agnès [Sinema filmi]. Fransa: Ciné-Tamaris.
• Wollen, P. (2017). Sinemada Göstergeler ve Anlam. Zafer Aracagök, Bülent Doğan (Çev.). İstanbul: Metis.
• IMDB. Agnès Varda. Erişim tarihi: 17.06. 2021. Erişim adresi: https://www.imdb.com/name/nm0889513/
• Les Plages D’Agnès Filmi. 20 Mayıs 2021 tarihinde https://mubi.com/tr/films/the-beaches-of-agnes adresinden Edinilmiştir.
• MUBİ. Agnès Varda. Erişim tarihi: 17.06. 2021. Erişim adresi: https://mubi.com/tr/search/films?query=agnes%20varda
• Sans toit ni loi Filmi. 15 Mayıs 2021 tarihinde https://mubi.com/tr/films/vagabond adresinden edinilmiştir.