19. Yüzyılda Yaşanan Endüstri Devrimi’nin İnşaat Malzemeleri Üzerine Etkisi; İstanbul'da Tuğla Üretimi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 4, 358 - 365, 30.12.2022

Zeynep Günay

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1144712

Öz

Bu çalışmada Dünya üzerinde yaşanan endüstri devriminin Osmanlı başkenti İstanbul’da yapı inşaat malzemeleri üzerinde oluşturduğu etkilerin neler olduğu hususu sebep sonuç dairesinde incelenmiştir. Çalışmada üzerinde durulan tuğla üretiminin İstanbul’un muhtelif yerlerinde üretimin nasıl gerçekleştiği ve ithal tuğla ile rekabetin ne derece sağlandığı hususuna dikkat çekilmiştir. Bu çalışmanın amacı sanayileşme hamlesinin dünya üzerinde başladığı XVIII. ve XIX. yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde yapı inşaat malzemelerindeki tezahürü ele alınmıştır. Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesi ve akabinde yaşanan Islahat Fermanı ile modernleşme süreci pekiştirilmiştir. Bu süreç içinde toplumsal değişimlerde yaşanmaya başlamıştır. Yaşanan değişim mekana sirayet etmiş ve böylelikle vilayette kentsel anlamda dönüşüm başlamıştır. Yapı üretiminin ülkenin içinde bulunduğu iktisadi ve içtimai durumdan bağımsız olarak değerlendirmek hatalı olacaktır. Bu sebep ile tarih boyunca yapı inşaat sektörünün gelişmesi ülkenin içinde bulunduğu iktisadi durum ile ilintilidir.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Tuğla Üretimi, Endüstriyel Devrim

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi , A..MKT.MHM, 347,36)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi., A.DVNSMHM.d., 132,1020
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, DH.İD., 137,3
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi .,DH.MB.HPS., 1334; 115-49
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi .C.EV., 1230; 422-21370
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi .A.MKT.MVL., 1265; 20-13)
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi ., İ.MVL., 1256; 15-233
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi .,DH.MKT., 1307; 1654-151
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi .,1328;3802-285101
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi .,1329; 3962-297084)
• Barkan, Ö.L.,(1972) , Süleymaniye Camii ve İmareti. Ankara:TTK.
• Çelebi, E b. Derviş Muhammed Zıllı Evliyâ. Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, R. Dankoff, A.S. Kahraman((Haz.)
• Çelik, Z.(2019).19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul. Selim Deringel(Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Dersaadet’te Mevadd-ı İnşaiye: Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi nr. 622,( 27 Eylül 1896)., 19.
• Ergin, O.N., Mecelle-i Umûr-ı Belediyye,.
• Günay, Z.(2022). İmparatorluktan Cumhuriyete Yapı Üretimi, Sosyal ve İktisadi Dönüşümün Etkisi.( Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güran, Tevfik (1992). Tanzimat Döneminde Devlet Fabrikaları, 150. Yılında Tanzimat, A.K.D.T.Y.K., Ankara:TTK Yayınları.
• İzzet, M.,(1904)Rehber-i Umur-i Beytiyye: Eve Muteallik Bilcumle UmurunMatbaası
• Oliver, Guillaume Antoine(1977). Türkiye Seyahatnamesi- 1790‘lı Yıllarda Türkiye ve İstanbul, Oğuz Gökmen(Çev.).İstanbul: Ayyılmaz
• Özsoy,R., (1984)Tanzimat Dönemi Sanayileşme Politikası 1839-18761,Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, s. 3.
• Refik, A.(1930). Hicri Onikinci Asırda İstanbul Hayatı (1100-1200)İstanbul: Devlet Rehberidir .İstanbul: Feridiye Matbaası
• Tok, A.,(2015). Emecen Feridun M., Akyıldız A., Gürrkan, Emre S. (Ed.). İmparatorluğun Son Döneminde İstanbul‘da Tuğla Üretimi ve Ticareti ( 1839-1914),I)ss.1-13). İstanbul: II. Uluslararası Osmanlı Sempozyumu
• Yıldız, K.(2012). 1660 İstanbul Yangının Sosyo-Ekonomik Tahlili. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi/ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.