Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Afet Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 4, 400 - 408, 30.12.2022

Uğur Gezer Erkut Okan Aksu

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1224027

Cited By: 1

Öz

Son yıllarda afet sayılarında ve afetlere bağlı yaşanan can ve mal kayıplarında yaşanan artış bireylerin afetler konusundaki farkındalıklarının önemini arttırmıştır. Bireylerde afet bilinci oluşturmada eğitim ve sosyal bilgiler dersi önemli bir misyon üstlenmektedir. Bu nedenle ileride sosyal bilgiler öğretimi görevini üstlenecek olan sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afetler konusundaki farkındalıklarının belirlenmesi önemli görülmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afet farkındalık düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İç Anadolu Bölgesi’ndeki devlet üniversitelerinde öğrenim gören, kolay ulaşılabilir örneklemeye göre belirlenmiş 254 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler, Kırıkkaya ve Gerdan (2019) tarafından geliştirilen Afet Farkındalık Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçekten elde edilen veriler, normal dağılım koşulunu ve diğer varsayımları sağlaması sebebiyle bağımsız örneklemler t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afet farkındalık düzeylerinin orta seviyede olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının afet farkındalık düzeyleri cinsiyete, anne eğitim düzeyine, baba eğitim düzeyine, daha önce bir afet deneyimi yaşama ve afet temalı bir etkinliğe katılıp katılmama değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterirken; aile gelir düzeyine göre ise anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Afet, Öğretmen adayı

Investigation of Disaster Awareness Levels of Social Studies Teacher Candidates

Öz

The increase in the number of disasters and the loss of life and property due to disasters in recent years has increased the importance of individuals' awareness of disasters. Education and social studies course plays an important role in creating disaster awareness in individuals. For this reason, it is important to determine the awareness of social studies teacher candidates, who will undertake the task of teaching social studies in the future, about disasters. In this context, the aim of the research is to determine the disaster awareness levels of social studies teacher candidates. The research was carried out in the general scanning model. The sample of the research consists of 254 social studies teacher candidates, who are studying at state universities in the Central Anatolia Region in the 2019-2020 academic year and determined according to easily accessible sampling. Data were collected with the Disaster Awareness Scale developed by Kırıkkaya and Gerdan (2019). The data obtained from the scale were analyzed with independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) since it provided the normal distribution condition and other assumptions. As a result of the research, it was determined that the disaster awareness levels of the social studies teacher candidates were at a moderate level. In addition, while disaster awareness levels of teacher candidates differ significantly according to gender, mother's education level, father's education level, having experienced a disaster before and participating in a disaster-themed activity; it was concluded that there was no significant difference according to family income level.

Anahtar Kelimeler

Social studies, Disaster, Pre-service teacher

Kaynakça

• Akar, S. (2013). Doğal afetlerin kamu maliyesine ve makroekonomiye etkileri: Türkiye değerlendirmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 21, 185-206. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yead/issue/21810/234464 Akbıyık, S. (2019). Okul tabanlı afet eğitimi. Millî Eğitim Bakanlığı Genel Yayın No:6960 https://filibeliahmethilmiiho.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/26/766331/dosyalar/2019_11/13132622_26071805_kitap_1.pdf
• Başıbüyük, A. (2004). Yetişkinlerde deprem bilgisi ve etkili faktörlerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 161, 220-235.
• Cam, O. (2019). Bir özel hastanede çalışan sağlık personelinin afete müdahale bilgi düzeyinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale. Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Cvetković, V.M., ve Stanišić, J. (2015). Ortaokul öğrencilerinin demografik ve çevresel faktörler ile doğal afetler hakkındaki bilgileri arasındaki ilişki. Coğrafya Enstitüsü Dergisi Jovan Cvijic Sasa, 65(3), 323-340. Erçetin, Ş.Ş. (2003). Deprem olgusunun okullarda yarattığı problemler. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, Antalya, 951-969.
• Ergünay O. (2002), “Afete Hazırlık ve Afet Yönetimi”, Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü Afet Operasyon Genel Merkezi (AFOM), Ankara.
• Erkal, T., ve Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunidcd/issue/2437/31194
• Erkan, B. B., Özmen, B., ve Güler, H. (2011). Türkiye’de Afet Zarar Azaltımını Sürdürülebilir Eğitimle Sağlamak.1. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, Ankara.
• Gerdan, S. (2019). Determination of disaster awareness, attitude levels and individual priorities at Kocaeli University. Eurasian Journal of Educational Research, 55,159-176. http://dx.doi.org/10.4689/ejer.2014.55.10
• Johnson, V. A., Ronan, K. R., Johnston, D. M., ve Peace, R. (2016). Improving the impact and implementation of disaster education: Programs for children through theory‐based evaluation. Risk Analysis, 36(11), 2120-2135. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/risa.12545
• Karadeniz, K. (2020). Trabzon ilinin Sürmene ilçesinde halkın afet profili: farkındalık ve hazırlık seviyelerinin belirlenmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Gümüşhane Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane. Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Kırıkkaya, E. B., ve Gerdan, S. (2019). Afet farkındalık ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi, Kocaeli, Türkiye.
• Kırıkkaya, E. B., Ünver, A. O., ve Çakın, O. (2011). İlköğretim fen ve teknoloji programında yer alan afet eğitimi konularına ilişkin öğretmen görüşleri. Necati Bey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 24-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/issue/3372/46534
• Muttarak, R., ve Lutz, W. (2014). Is education a key to reducing vulnerability to natural disasters and hence unavoidable climate change? Ecology and Society, 19(1), 42. http://dx.doi.org/10.5751/ES-06476-190142
• Öcal, A. (2007). İlköğretim aday öğretmenlerinin deprem bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 104-110.
• Öcal, A., Yıldırım, E., Yakar, H., ve Erdoğan, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afetlere yönelik inanışlarının incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 59-72. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/25163/265817 Şahin, Y., Lamba M., ve Öztop S. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Afet Bilinci ve Afete Hazırlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(6), 149-159. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mad/issue/35962/505303 Şahin, C., ve Sipahioğlu, Ş. (2003). Doğal afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Taş, N. (2003). Reducing probable earthquake damages in urban settlements. Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8(1), 225-231. http://dx.doi.org/10.17482/uujfe.25812
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2022). https://sozluk.gov.tr/ sayfasından 12.10.2022 tarihinde erişildi. Varol, N. (2007). Doğal ve Teknolojik Afetler Konusunda Toplumun Bilinçlendirilmesi ve “Afem’in” Rolü. TMMOB Afet Sempozyumu, Ankara.
• Yılmaz, S. (2015). Sorgulayıcı araştırma odaklı fen ve teknoloji uygulamaları: afetten korunma ve güvenli yaşam ara disiplini Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.