Türkiye–AB Arasında Dış Ticaretin Teknolojik Yapısı, Rekabet Gücü ve Endüstri-içi Ticaret: Ampirik Bir Değerlendirme

Yıl 2014, Cilt: 13 Sayı: 1, 91 - 124, 01.05.2014

B. Ali Eşiyok

https://doi.org/10.1501/Avraras_0000000202

Cited By: 6

Öz

Türkiye’nin AB’ne yönelik ihracat profili incelendiğinde,“yüksek teknoloji” içerikli sektörlerin ihracat payının %4 eşiğini aşamadığı, yüksek teknoloji payının marjinal kaldığı saptanmıştır. Çalışmada Türkiye’nin AB karşısında yüksek teknoloji içerikli sektörlerde rekabet gücü düşük tespit edilirken, Türkiye’nin AB karşısında sadece “düşük” teknoloji içerikli sektörlerde rekabet gücünün “yüksek” bulunduğu gözlemlenmiştir. Diğer yandan Türkiye’nin AB karşısında sadece düşük teknoloji içerikli sektörlerde dış ticaret fazlası verdiği net ihracatçı olduğu , “yüksek”, “düşük-orta” ve “orta-yüksek” teknolojilerde ise dış ticaret açıkları verdiği net ithalatçı olduğu saptanmıştır. Son yıllarda imalat sanayiinde üretim artışı ile ithal girdi kullanımı arasındaki ilişkiyi güçlendiren ve küreselleşmenin hızlanması ile giderek ağırlık kazanan olgulardan birisi de endüstri-içi ticaretteki gelişmelerdir. Başka bir ifadeyle, Türkiye ile AB arasındaki endüstri-içi ticaretin temel olarak “düşük-orta” ve “orta-yüksek” teknolojilere dayalı geliştiği, söz konusu kategoride yer alan sektörlerde hem ihracatın hem de ithalatın diğer gruplarda yer alan sektörlere göre daha yüksek gerçekleştiği gözlemlenmiştir. Türkiye’nin AB karşısında orta ve uzun dönemde ihracat başarımını sürdürmesi teknolojide sağlayacağı gelişmelerle yakından ilgilidir. Bu ise ancak yeni bir sanayileşme stratejisinin hazırlanıp uygulanmasına ve bu stratejinin en temel bileşeni olarak uygulanacak teknoloji politikalarına bağlı gözükmektedir

Anahtar Kelimeler

AnahtarKelimeler: Teknolojik yapı, rekabet gücü, endüstri-içi ticaret

Technological Structure of the Foreign Trade Between Turkey and EU, Competitive Power and Intra-Industry Trade: An Empirical Evaluation

Öz

When the exporting profile of Turkey as EU oriented is investigated, it has been determined that the export share of the sectors including “high technology” doesn’t exceed the threshold of 4%, and the share of high technology stays as mariginal. In the study, while the competitive power of Turkey at the sectors including high technology against EU is determined low, it has been observed that Turkey’s competitive power against EU is “high” at only the sectors including “low” technology. On the other hand, it has been determined that Turkey has got foreign trade surplus against EU at only the sectors including low technology that it is the net exporter , but that it has got foreign trade deficits at “high”, “low-mid” and “mid-high” technologies that it is the net importer . Recently, one of the facts that consolidates the relation between the speed-up at the production industry and the usage of import input and that gains importance day by day through the speeding globalization is the development at the intra-industry trade. In other words, it has been observed that the intra-industry trade between Turkey and EU has developed basically depending on “low-mid” and “mid-high” technologies, and that both export and import has carried out higher at the sectors existing at the mentioned category according to the sectors existing in the other groups. Turkey’s carrying on the export success against EU at the mid and high term is closely related to the developments it will perform at technology. However, it seems that it depends on preparing a new industrialization strategy and applying it, and on the technology policies which will get applied as the most fundamental component of this strategy

Anahtar Kelimeler

Technological structure, competitive power, intra-industry trade

Kaynakça

• Balassa, Bela. “Trade Liberalization and ‘Revealed Comparative’ Advantage”, The Manchester School, 33,1965, p.99-123.
• Bhagwati, Jagdish. “Immiserizing Growth: A Geometrical Note”, Review of Economic Studies, June , 1958, p. 201-205.
• Boratav, Korkut. “Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Rekabet Gücü Göstergeleri”, Selim İlkin-Orhan Silier-Murat Güvenç (ed.), İlhan Tekeli İçin Armağan Yazılar, Ankara, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2004, s.391-405.
• Castells,Manuel. “Four Asian Tigers With a Rdagon Head: A Comparative Analysis of the State, Economy, and Society in the Asian Pacific Rim”, in R. Appelbaum and J.Henderson (eds.), States and Development in the Asia Pacific Rim, London, Stage Publications, 1992, p.33–70.
• Chang, Ha-Joon ve Peter Evans. “Ekonomik Değişimde Kurumların Rolü”, Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma Seçme Yazılar, Fikret Şenses (der.), İstanbul, İletişim Yayınları, 2009, s.617–678.
• Dixit, A.K and Joseph Stiglitz. “Monopolistic Competitionand Optimum Product Diversity”, American Economic Review, 67, 1977, p.297-308.
• Eşiyok, B. Ali. “Türkiye-AB Arasında Dış Ticaretin Teknolojik Yapısı”, Türkiye Siyasi Analiz ve Araştırma Merkezi, 2013a, s.3.
• Eşiyok, B. Ali. “Gümrük Birliği Anlaşmasının Dış Ticaret (Cari Açık) Üzerindeki Etkisi: İthalatta Asyalaşma”, İktisat ve Toplum, Sayı.35, 2013b, s.45-57
• Eşiyok, B. Ali. “Türkiye Sanayileşmenin Neresinde? Uluslararası Bir Karşılaştırma”, İktisat ve Toplum, Sayı:24,2013c, s.58-60.
• Eşiyok, B.Ali. “Türkiye Ekonomisinin Rekabet Gücündeki Gelişmeler”, Türkiye Avrupa Birliği Sektörel Rekabet Analizleri, Selahattin Bekmez (ed.), Nobel Yayın Dağıtım, 2008, s.57-94.
• Eşiyok, B. Ali. Dünya Rekabet Gücü İçerisinde Türkiye’nin Yeri, Türkiye Kalkınma Bankası Araştırma Müdürlüğü Yayını, GA-01-03-06, Ankara, 2001a.
• Eşiyok, B. Ali.Türkiye Ekonomisinde Yeniden Yapılanma Sürecinde İhracat ve Rekabet Gücündeki Gelişmeler, GA-01-2-5, Ankara, 2001b.
• Evans, Peter.“Predatory, Developmental and Other Apparatuses: A Comparative Political Economy Perspective on The Third World State”, Sociological Forum, 4(4), 1989, p.561- 87.
• Grubel,Herbert ve Peter Llyod. Intra-IndustryTrade: TheTheory and Measurement of International Trade in Differentiated Products, Holsted Press,1975.
• Güran, Nevzat .Dışa Açılma Sürecinde Türkiye Ekonomisinin Rekabet Gücü, DPT, Yayın No:2231-AETB, Ankara, 1990.
• Johnson, Chalmers. MITI and The Japanese Miracle: The Growth of Industrial Policy, 1925–1975, California, Standford University Press, 1982.
• Johnson, Chalmers. Japan:Who Governs? The Rise of the Developmental State, New York, W.W Norton, 1995.
• Krugman, Paul R. “Increasing Returns, Monopolistic Competitionand International Trade”, Journal of International Economics, 9, 1979, p.469-479.
• Küçükahmetoğlu, Osman .“Türkiye-AB Gümrük Birliği’nin İktisadi Etkileri”, İktisat Dergisi, Sayı:408, s.34-37.
• Ricardo, David. On the Principles of Political Economy and Taxation, 1817, (third edition 1821), BatocheBooks, 2001
• OECD.Intra-Industry and Intra-Firm Trade and Internationalization of Production, Economic Outlook, 2002.
• OECD. ISIC Rev.3 Technology Intensity Definition, OECD Directorate for Science, Technology and Industry, Economic Analysis and Statistic Division, 2011.
• Prebisch, Raul.TheEconomic Development of Latin American and Its Principal Problems, New York: United Nations,1950.
• Seymen, Dilek ve Özgül Bilici. “Türkiye-Avrupa Birliği Dış Ticaretin Yapısı ve Türkiye’nin Avrupa Birliği Pazarında Rekabet Gücü: Genel Bir Değerlendirme”, Türkiye Avrupa Birliği Sektörel Rekabet Analizleri, Selahattin Bekmez (ed.), Nobel Yayın Dağıtım, 2008, s.23-56.
• Smith, Adam. Wealth of Nations, New York, PrometheusBooks, 1991.
• Utkulu, Utku ve Dilek Seymen. “Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: EvidenceforTurkey for vis—a’-visthe EU/15”, European Trade Study Group 6th Annual Conference, ETSG, Nottingham, 2004.
• Vollrath, T.L. “A Theoretical Evaluation of Alternative Trade Intensity Measuresof Revealed Comparative Advantage”, Weltwirtschaftliches Archiv, 1991, p.265-279
• Wade, Robert. Governing the Market:Economic Theory and The Role of Government in East Asian Industrialization, New Jersey, Princeton University Press, 2003.
• Weiss, Linde ve John M.Hobson. Devletler ve Ekonomik Kalkınma, Ankara, Dost Kitabevi, 2009.
• www.comtrade.un.org, Erişim Tarihi 5.9.21