Deficiencies and Problems in the European Union Anti-Discrimination and Equality Law: A Perspective on the Concepts of Equality and Discrimination

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 2, 261 - 291, 15.12.2024

Ayşegül Er Karakaş

https://doi.org/10.32450/aacd.1488999

Öz

The European Union claims to be a normative power on a global scale with its discourse on universal values. The main purpose of the article is to question the correspondence of this claim with the anti-discrimination and equality law in the European Union. Accordingly, the article argues that the European Union approaches equality from a formal and abstract framework, as well as a discrimination understanding based on equality and freedom. However, this understanding of equality and discrimination leads to the prohibition of discrimination and equality being considered as two concepts with the same meaning, and equality being reduced to a given principle in a legal dimension that can be achieved by anti-discrimination. This situation brings along fundamental deficiencies and problems in the European Union's anti-discrimination and equality law, such as hierarchy of equalities, limitation of scope, lack of arrangements on multiple discrimination.

Anahtar Kelimeler

equality, discrimination, European Union, hierarchy of equalities, limitation of scope, multiple discrimination

Avrupa Birliği Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Düzenlemelerinde Eksiklik ve Sorunlar: Eşitlik ve Ayrımcılık Kavramları Üzerinden Bir Bakış

Öz

Avrupa Birliği, evrensel değerler söylemiyle küresel alanda normatif bir güç olma iddiası taşımaktadır. Makalenin temel amacı bu iddianın Avrupa Birliği’nin ayrımcılık yasağı ve eşitlik düzenlemelerindeki karşılığını sorgulamaktır. Bu doğrultuda makalede, Avrupa Birliği’nin biçimsel ve soyut bir çerçeveden eşitlik anlayışı ile eşitlik-özgürlük temelli bir ayrımcılık anlayışına sahip olduğu savunulmaktadır. Eşitlik ve ayrımcılık kavramlarına yönelik bu anlayış ise ayrımcılık yasağı ve eşitlik kavramlarının aynı anlama sahip iki kavram olarak ele alınmasına neden olmakta ve eşitlik, ayrımcılığın yasaklanması ile ulaşılabilen bir hukuksal düzlemde verili bir ilkeye indirgenmektedir. Bu durum ise Avrupa Birliği ayrımcılık yasağı ve eşitlik düzenlemelerinde hiyerarşik eşitlik, kapsam kısıtlamaları ve çoklu ayrımcılığa ilişkin düzenlemelerin olmaması gibi temel eksiklik ve sorunları beraberinde getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

eşitlik, ayrımcılık, Avrupa Birliği, hiyerarşik eşitlik, kapsam kısıtlamaları, çoklu ayrımcılık

Kaynakça

• Anderson, Elizabeth S. “What is the Point of Equality?.” Ethics 109, no 2 (1999): 287-337.
• Anna Carastathis, “The Concept of Intersectionality in Feminist Theory,” Philosophy Compass 9, no 5 (2014): 304-314.
• Balibar, Étienne. “Ontological difference, anthropological difference, and equal liberty.” European Journal of Philophy 28, no 1 (2020): 3-14.
• Clifford, Jarlath. “Locating Equality: from Historical Philosophical Thought to Modern Legal Norms.” The Equal Rights Review 1 (2008): 11-23.
• Cohen, Gerald Allan. “On the Currency of Egalitarian Justice.” Ethics, 99, no 4 (1989): 906-944.
• Crenshaw, Kimberle. “Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics.” University of Chicago Legal Forum, no 1 (1989): 139-167.
• De Búrca G. “The Language of Rights and European Integration.” İçinde New Legal Dynamics of European Union, editörler Gillian More ve Jo Shaw, 1-14. Oxford: Oxford University Press, 1996.
• Dworkin, Ronald. “What is equality? Part 1: Equality of Welfare.” Philosophy and Public Affairs 10, no 3 (1981): 185-246.
• Geisen, Thomas. “Kimlik ve Tanınma Söylemi: Ayrımcılık Söyleminde Yeni Terminolojiler.” Felsefelogos 29, no 1 (2006): 39-53.
• Goldberg, Suzanne B. “Discrimination By Comparison.” 120 Yale L.J. 728 (2011): 731-812.
• Golberg, Suzanne B. “Identity-based Discrimination and the Barriers to Complexity.” İçinde European Union Non-Discrimination Law and Intersectionality, editörler Dagmar Schiek, Anna Lawson, 175-189. New York: Routledge, 2011.
• Gosepath, Stefan. “The Place of Equality in Habermas’ and Dworkin’s Theories of Justice.” European Journal of Philosophy 3, no 1 (2008): 21-35.
• Hannett, Sarah. “Equality at the Intersections: The Legislative and Judicial Failure to Tackle Multiple Discrimination.” Oxford Journal of Legal Studies 23, no 1 (2003): 65-86.
• Heide, Ingeborg. “Supranational action against sex discrimination: Equal pay and equal treatment in the European Union.” International Labour Review 138, no 4 (1999): 381-410.
• Holzleithner, Elisabeth. “Mainstreaming Equality: Dis/Entangling Grounds of Discrimination, in: Transnational Law and Contemporary Problems.” Transnational Law & Contemporary Problems 14 (2005): 927-957.
• Hutchinson, Darren Lenard. “Identity Crisis: Intersectionality, Multidimensionality, and the Development of an Adequate Theory of Subordination.” MICH. J. RACE & L., 6 (2001): 285-317.
• Kardeş, Murat Ertan. “Carl Schmitt’in Politik Felsefesi Üzerine Bir İnceleme.” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2012.
• Makkonen, Timo. “Multiple, Compound And Intersectional Discrimination: Bringing The Experiences Of The Most Marginalized To The Fore.” Institute For Human Rights Åbo Akademi University (2002): 1-67.
• Morris, Anne. “Constitutionalising Equality in the European Union: Tolerance and Hierarchies.” International Journal of Discrimination and the Law 8 (2005): 33-52.
• Pojman, Louis. “Theories of Equality: A Critical Analysis.” Behavior and Philosophy 23, no 2 (1995): 1-27.
• Rawls, John. Bir Adalet Teorisi. Ankara: Phoenix, 2018.
• Rousseau, Jean-Jacques. İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. İstanbul: Say Dağıtım, 1990.
• Schiek, Dagmar ve Mulder. Jule. “Intersectionality in EU Law: A Critical Re-appraisal.” İçinde European Union Non-Discrimination Law and Intersectionality, editörler Dagmar Schiek, Anna Lawson , 259-263. New York: Routledge, 2011.
• Sen, Amartya. “Equality of What?.” İçinde McMurrin S Tanner Lectures on Human Values, Cambridge: Cambridge University Press, 1980.
• Tajfel, Henri ve Turner, John. “The social identity theory of intergroup behavior.” İçinde Psychology of Intergroup Relations, editörler William G. Austin ve Stephen Worchel, 7-24. Chicago: Nelson-Hall, 1986.
• Van Leeuwen, Bart. “A Formal Recognition of Social Attachments: Expanding Axel Honneth’s Theory of Recognition.” Inquiry 50, no. 2 (2007): 180-205.
• Verloo, Mieke. “Multiple Inequalities, Intersectionality and the European Union.” European Journal of Women’s Studies 13, no 3 (2006): 211-228.
• Young, Iris Marion. Justice and the Politics of Difference. New Jersey: Princeton University Press, 1990.
• Avrupa Birliği Başkanlığı. “Roma Antlaşması.” Erişim Tarihi: Haziran 4, 2023. https://ab.gov.tr/files/ardb/evt/1_avrupa_birligi/1_3_antlasmalar/1_3_1_kurucu_antlasmalar/1957_treaty_establishing_eec.pdf.
• Eur-Lex. “Amsterdam Antlaşması.” Erişim Tarihi: Aralık 12, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:11997E/TXT&from=EN.
• Eur-Lex. “Avrupa Birliği Antlaşması.” Erişim Tarihi: Haziran 4, 2023. https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:2bf140bf-a3f8-4ab2-b506-fd71826e6da6.0023.02/DOC_1&format=PDF.
• Eur-Lex. “Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma.” Erişim Tarihi: Haziran 4, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:12016A/TXT&from=EN.
• Eur-Lex. “Maastricht Antlaşması.” Erişim Tarihi: Haziran 4, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:11992M/TXT&from=EN.
• Eur-Lex. “Nice Antlaşması.” Erişim Tarihi: Haziran 4, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A12001C.
• Eur-Lex. “Eşit Muamele İlkesinin Din veya İnanç, Engellilik, Yaş veya Cinsel Yönelim Fark Etmeksizin Kişiler Arasında Uygulanmasına İlişkin Konsey Direktifi Taslağı Açıklayıcı Memorandum.” Erişim Tarihi: Temmuz 14, 2023. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2008:0426:FIN:EN:PDF.
• Eur-Lex. “Irk veya Etnik Kökenine Bakılmaksızın Kişilere Eşit Muamele Edilmesi İlkesinin Uygulanmasına Dair 29 Haziran 2000 Tarihli ve 2000/43/AT Sayılı Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32000L0043:en:HTML.
• Eur-Lex. “İstihdam ve Meslekte Eşit Muameleye Dair Genel Çerçeve Oluşturan 27 Kasım 2000 tarihli ve 2000/78/AT sayılı Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32000L0078:EN:HTML.
• Eur-Lex. “İstihdamda, Mesleki Eğitimde, Meslekte Yükselmede ve Çalışma Koşullarında Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesinin Uygulanmasına İlişkin 76/207/AET sayılı Konsey Direktifini Değiştiren 23 Eylül 2002 Tarih ve 2002/73/AET Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32002L0073&from=EN
• Eur-Lex. “İstihdam ve Meslek Konularında Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesine Dair 5 Temmuz 2006 tarihli ve 2006/54/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006L0054&from=EN
• Eur-Lex. “Kadın ve Erkeklere Eşit Muamele İlkesinin Kendi Hesabına Çalışan Kadın ve Erkekler Arasında Uygulanmasına ve 86/613/AET Konsey Direktifinin Yürürlükten Kaldırılmasına İlişkin 7 Temmuz 2010 Tarih ve 2010/41/EU Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32010L0041&from=GA.
• Eur-Lex. “Kadın ve Erkeğe Eşit Ücret İlkesinin Uygulanmasına İlişkin Üye Devletlerin Kanunların Uyumlaştırılmasına Dair 10 Şubat 1975 tarihli ve 75/117/AET sayılı Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:31975L0117&from=EN.
• Eur-Lex. “Mal ve Hizmetlere Erişim ve Mal ve Hizmet Tedariğinde Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesinin Uygulanmasına İlişkin 13 Aralık 2004 Tarih ve 2004/113/AT Sayılı Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32004L0113&from=EN.
• Eur-Lex. “Mesleki Sosyal Güvenlik Sistemlerinde Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesinin Yürürlüğe Konulmasına Dair 86/378/AET sayılı Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:31986L0378&from=EN
• Eur-Lex. “Mesleki Sosyal Güvenlik Sistemlerinde Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesinin Yürürlüğe Konulmasına Dair 86/378/AET sayılı Konsey Direktifini değiştiren 20 Aralık 1996 tarihli ve 96/97/AT sayılı Konsey Direktif.” Erişim Tarihi: Şubat 7, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:31996L0097&from=EN.
• Eur-Lex. “Ücret Şeffaflığı ve Yürütme Mekanizmaları aracılığıyla Erkek ve Kadın Arasındaki Eşit İşe veya Eşit Değerdeki İşe Eşit Ücret İlkesinin Uygulanmasının Güçlendirilmesine ilişkin 2023/970 sayılı ve 10 Mayıs 2023 tarihli Parlamento ve Konsey Direktifi.” Erişim Tarihi: Aralık 5, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32023L0970.
• Eur-Lex. “Joined cases C-259/91, C-331/91 and C-332/91 (Court of Justice) Pilar Allué and Carmel Mary Coonan and others v Università degli studi di Venezia and Università degli studi di Parma [1993] ECR I-04309.” Erişim Tarihi: Nisan 13, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A61991CJ0259.
• Eur-Lex. “Case C-13/94 (Court of Justice) P v S and Cornwall County Council [1996] ECR I-02143.” Erişim Tarihi: Nisan 13, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A61994CJ0013.
• Eur-Lex. “Case C-162/96 (Court of Justice) A. Racke GmbH & Co. V Hauptzollamt Mainz [1998] ECR I-03655.” Erişim Tarihi: Nisan 13, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A61996CJ0162.
• Eur-Lex. “Case 267/06 (Grand Chamber) Tadao Maruko v Versorgungsanstalt der deutschen Bühnen [2008] ECR I-01757.” Erişim Tarihi: Nisan 13, 2023. https://eur-lex.europa.eu/legal content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A62006CJ0267.