TÜRKİYE VE YUNANİSTAN’DAKİ İKTİDAR PARTİLERİ (1950-1960)

Yıl 2018, , 3 - 27, 30.05.2018

Derya Sevinç

https://doi.org/10.32953/abad.410977

Öz

İkinci Dünya Savaşı sonunda savaştan
galip gelen Amerika ve Sovyetler Birliği gibi iki büyük ülkenin gölgesi altında
soğuk savaş dönemi başlamıştır. Yaklaşık yirmi yıl kadar süren bu dönemde
Dünya, Doğu ve Batı olmak üzere iki bloğa ayrılmıştır. Dünya sahnesinde süper
güç olarak bilinen Amerika komünizmi reddeden tüm ülkelerin koruyuculuğunu
üstlenirken Sovyetler Birliği de komünizmi tüm dünyaya yaymak için çaba
harcamıştır. Tıpkı coğrafi anlamda doğu ve batı olmak üzere iki zıt tarafta yer
alan Amerika ve Sovyetler Birliği, ideoloji konusunda da birbirinin tam tersi
istikamette yol almışlardır.

Amerika, Batı bloğunun savunması için
önemli olduğuna inandığı ve Sovyetler Birliği ile onun uyduları olan
devletlerin tehdidi altındaki Türkiye ve Yunanistan’a yaptığı Truman ve
Marshall yardımlarının yanı sıra bu iki ülkede sağ partilerinin iktidarda
olmasını destekleyerek, onları doğu bloğunun komünizm tehlikesinden uzak
tutmaya çalışmıştır.

Nitekim 1950-1960 döneminde,
Yunanistan’da Aleksandros Papagos’un sağ merkezli Elinikos Sinagermos (Yunan Dirilişi)
Partisi ile Konstantinos Karamanlis’in Etniki Rizospastiki Enosis (Radikal
Ulusal Birlik) Partisi, Türkiye’de ise Adnan Menderes’in sağcı Demokrat Partisi
iktidarda kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, Elinikos Sinagermos, Etniki Rizospastiki Enosis, Türkiye, Yunanistan

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• KİTAPLAR
• Albayrak, Mustafa, Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Phoenix Yayınevi, Ankara, 2004.
• Babiniotis, Georgios, Leksiko Tis Neas Ellinikis Glossas, Kendro Leksikologias E.P.E., Atina, 2002. (Babiniotis,Georgios, Çağdaş Yunan Dili Sözlüğü, Kelime Hazineleri Merkezi, Atina, 2002.)
• Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
• Bozdağ, İsmet, Zaferlerle ve Şereflerle Dolu Bir Hayat Celal Bayar, Tercüman Aile ve Kültür Kitaplığı Yayınları, İstanbul, 1986.Clogg, Richard, [Çev: D. Şendil], Modern Yunanistan Tarihi, İstanbul, 1997.
• Çakan, Işıl, Türk Parlamento Tarihinde II. Meclis, Çağdaş Yayınları, 1999.
• Divry, George C., Divry’s Modern English-Greek and Greek-English Desk Dictionary, D.C.Divry Inc., New York, 1976.
• Drogidis, A.Dimitrios, Singhroni Elliniki İstoria 1453-1997, University Studio Press, Selanik, 1997. (Drogidis, A. Dimitrios, Çağdaş Yunan Tarihi 1453-1997, Üniversite Stüdyo Basımı, Selanik, 1997.)
• Eroğul, Cem, Demokrat Parti (Tarihi ve İdeolojisi), Sevinç Matbaası, Ankara, 1970.
• Fersoy, Orhan Cemal, Bir Devre Adını Veren Başbakan: Adnan Menderes, Garanti Matbaası, İstanbul, 1975.
• Girgin, Kemal, T.C. Hükümetleri Programlarında Dış Politikamız (70 Yılın Panoraması 1923-1993), Ankara, 1993.
• Grigoriu, Dafnis, Sofoklis Eleftheru Venizelos, İkaros Yayınları, Atina, 1970. (Grigoriu, Dafnis, Elftherios Venizelos’un Oğlu Sofoklis Venizelos, İkaros Yayınları, Atina, 1970.)
• Hatipoğlu, Murat, Yunanistan’da Etnik Gruplar ve Azınlıklar, Stratejik Araştırma ve Etüdler Milli Komitesi (SAEMK) Araştırma Projeleri Dizisi 3/99, Ankara, 1999.
• İnstituto Neoellinikon Spudon (İdrima M.Triandafilidis), Leksiko Tis Kinis Neoellinikis, Selanik, 2003. (Çağdaş Yunan Araştırmaları Enstitüsü (M. Triandafilidis Vakfı), Genel Çağdaş Yunan Sözlüğü, Selanik, 2003.
• İstoria Tou Elinikou Ethnous-Singhronos Elinismos Apo To 1941 Eos To Telos Tou Eona, Ekdotiki Atinon A.E.,Tomos IST, Athina,2000. (1941’den Yüzyılın Sonuna Kadar Yunan Ulusunun Tarihi, Atina A.E. Yayınları, Cilt 16, Atina 2000.) Kitsikis, Dimitris, İstoria Tou Ellinoturkiku Horu 1928-1973, Vivliopolion Tis Estias, Atina, 1995. (Kiçikis, Dimitris, Yunan-Türk Ülkeleri Tarihi 1928-1973, Atina, 1995.)
• Koçak, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi 1938-1945, Cilt 2, İletişim Yayınları, İstanbul, 1996.
• Linardatos, Spiros, Apo Ton Emfilio Sti Hunda:1949-1952, Tomos 1, Dimosiografikos Organismos Lambraki Yayınları, Atina, 2009. (Linardatos, Spiros, İç Savaş’tan Cunta’ya: 1949-1952, Cilt 1, Lambraki Basın Kuruluşu Yayınları, Atina, 2009.)
• Markezinis, Spiros V., Singhroni Politiki İstoria Tis Ellados (1936-1975), Tomos 3, Ekdotıkos Organismos Papiros, Atina,1994. (Markezinis, Spiros V., Çağdaş Yunan Siyasi Tarihi 1936-1975, Cilt 3, Papiros Yayın Kurumu, Atina,1994.)
• Nea Enkiklopedia, Tomos 33, Malliaris Paideia, Selanik, 2006. (Çağdaş Ansiklopedisi, Cilt 33, Malliaris Eğitim Yayınları, Selanik, 2006.)
• Nea Enkiklopedia, Tomos 34, Malliaris Paideia, Selanik, 2006. (Çağdaş Ansiklopedisi, Cilt 34, Malliaris Eğitim Yayınları, Selanik, 2006.)
• Nikolakopulos, İlias, Apo To Telos Tu Emfiliu Polemu Eos Tin Anodo Tis Enosis Kendru, İstoria Tu Elliniku Ethnus, Ekdotiki Athinon, Tomos 16, Atina, 2000. (Nikolakopulos, İlias, İç Savaş’ın Bitişinden Merkez Birliği Partisi’nin İktidarına, Yunan Ulusu Tarihi, Atina Yayınevi, Cilt 16, Atina, 2000.)
• Panagiotopulos, Vasilis, İstoria Tu Neu Ellinismu 1770-2000, Ellinika Grammata, Atina, 2003. (Panagiotopulos, Vasilis, Çağdaş Yunanlığın Tarihi 1770-2000, Yunan Belgeleri, Atina, 2003.)
• Paraskevopulu, Popi, Filelefthera Anigma Stin Ellada Meta Ton Emfilio. İ Anodos Ke İ Ptosi Tu Plastiras, ekdosis Fitrakis/Tipos A.E.-Singhroni İstoria, Atina, 1987. (Paraskevopulu, Popi, İç Savaş Sonrası Yunanistan’da Liberal Açılım Plastiras’ın İktidara Gelişi ve Düşüşü, Fitrakis Çağdaş Tarih Basın Yayınları, Atina, 1987.)
• Psirukis, Nikos, İ Neoelliniki Eksoteriki Politiki, Epikerotita, Atina, 1983. (Psirukis, Nikos, Çağdaş Yunan Dış Politikası, Güncel Olaylar Yayınları, Atina, 1983.)
• ___________ ; İstoria Tis Singhronis Elladas 1940-1967, Epikerotita, Atina, 1976. (Modern Yunanistan Tarihi 1940-1967, Güncel Olaylar Yayınları, Atina, 1976.)
• Sakelaropulos, Tasos, O Konstantinos Karamanlis Ke Tin Epohi Tu, Musio Benaki, Atina, 2007. (Sakelaropulos, Tasos, Konstantinos Karamanlis ve Dönemi, Benaki Müzesi, Atina, 2007.)
• Sander, Oral, Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, Ankara, 2007.
• Tanör, Bülent, Kurtuluş Kuruluş, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2006.Valinakis, Y. Yannis, İsagogi Stin İstoria Tis Ellinikis Eksoterikis Politikis 1949-1974, Paratiriti, Selanik, 1988. (Valinakis, Y. Yannis, Yunan Dış Politika Tarihine Giriş 1949-1974, Gözlem Yayınları, Selanik, 1988.)
• Veremis, Thanos, Istoria Ton Elinoturkikon Sheseon 1453-2005, Ekdoseis I. SIDERIS, Atina, 2005. (Veremis, Thanos, Yunan-Türk İlişkileri Tarihi 1453-2005, I. SIDERIS Yayınları, Atina, 2005.)
• Yetkin, Çetin, Karşı Devrim 1945-1950, Otopsi Yayınları, İstanbul, 2003.
• ___________ ; Türkiye’de Askeri Darbeler ve Amerika 27 Mayıs 1960-12 Mart 1971-12 Eylül 1980, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları, 2006.
• Zenevua, Moris, İ Ellas Tu Karamanli, İ, İ Dimokratia Disheris?, Sideris Yayınevi, Atina, 1972. (Zenevua, Moris, Karamanlis’in Yunanistanı mı yoksa Demokrasi mi Zor?, Sideris Yayınevi, Atina, 1972.)
• Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1995.
• MAKALELER
• Albayrak, Mustafa, “Demokrat Parti Döneminde İktidar Muhalefet İlişkileri” Demokrasi Platformu: Üç Aylık Fikir-Kültür-Sanat ve Araştırma Dergisi, Demokrat Parti ve Menderes, Cilt-1, Yıl:5, Sayı:17, Kış 2009.
• Bozkurt, İsmail, “Kıbrıs’ın Tarihine Kısa Bir Bakış”, Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi (Bugünü ve Yarını), Ankara, 2001.
• Çufalı, Mustafa, “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Çok Partili Genel Seçimi: 1946 Seçimleri”, Demokrasi Platformu: Üç Aylık Fikir-Kültür-Sanat ve Araştırma Dergisi, Demokrat Parti ve Menderes, Cilt-1, Yıl:5, Sayı:17, Kış 2009.
• Küçük, Adnan, “Türkiye’de 1950-1960 Arası Dönemde Hukuki Gelişmeler ve Fiili Uygulamalar: Türkiye Ne Oranda Demokratikleşebildi?”, Demokrasi Platformu: Üç Aylık Fikir-Kültür-Sanat ve Araştırma Dergisi, Demokrat Parti ve Menderes, Cilt-1, Yıl:5, Sayı:17, Kış 2009.
• Okutan, M. Çağatay, “Demokrat Parti’nin Doğuşunda Etkili Olan Sosyo-Politik Dinamikler”, Demokrasi Platformu: Üç Aylık Fikir-Kültür-Sanat ve Araştırma Dergisi, Demokrat Parti ve Menderes, Cilt-1, Yıl:5, Sayı:17, Kış 2009.
• Uzun, Turgay, “Türkiye’de Demokrasi’ye Geçişin İç ve Dış Etkenleri”, Demokrasi Platformu: Üç Aylık Fikir-Kültür-Sanat ve Araştırma Dergisi, Demokrat Parti ve Menderes, Cilt-1, Yıl:5, Sayı:17, Kış 2009.
• SÜRELİ YAYINLAR
• Yunanca GazetelerKathimerini (Günlük)To Vima (Kürsü)