H.1105 / M.1693-94 TARİHLİ VE 03648 NUMARALI MALİYEDEN MÜDEVVER DEFTERE GÖRE; KARİNABAD KAZASINDA CİZYE UYGULAMASI

Yıl 2019, , 283 - 298, 27.10.2019

Mustafa Işık

https://doi.org/10.32953/abad.616462

Öz

Menşei
Eski Mısır ve Sasanilere kadar giden Cizye, İslam Devletlerinde zımmi
statüsünde yaşayan gayrimüslim reayadan alınan baş vergisidir. Bu çalışmada
Hicri 1105 ve Miladi 1693-94 tarihli MAD.d. 03648 Maliyeden Müdevver Defter’deki
veriler ışığında günümüzde Bulgaristan toprakları içerisinde yer alan
Karinabad’ın cizye mükellefi gayrimüslim nüfusu ile ekonomik statülerini ve
Karinabad Kazası’nın tahmini cizye gelirleri incelenmiştir. Defterdeki verilere
göre; 1691 yılındaki köklü cizye reformundan 3 yıl sonra yapılan sayımlar
Karinabad Kazası’nın cizye mükelleflerinin çoğunluğunun kırsalda yaşadığı ve
evsat (orta halli) statüsünde olduğu belirlenmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Karinabad Kazası, Cizye, Cizye Reformu

Kaynakça

• KAYNAKÇABECKER, C.H., “Cizye”, İ.A., C.III, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Eskişehir 1997, ss.199-201.B.O.A. MAD.d. : 03648.CEBECİ, Ahmet, “Silistre Sancağı Vakıfları ve H.1006 (1597-1598) Tarihli Silistre Livası Vakıf Defteri (No:561)”, Vakıflar Dergisi, Sayı XX, Ankara 1998, ss.453-466.ÇAĞATAY, Neşet, “Osmanlı İmparatorluğunda Reayadan Alınan Vergi ve Resimler”, Ankara Üniversitesi, DTCFD, Cilt V, Ankara 1947, ss.483-511.DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, yaz.haz. Aydın Sami Güneyçal, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 2003.D.İ.A. KOMİSYON, “Eşrefî”, D.İ.A., C.11, İstanbul 1995, s.477.DUKA, Ferit, “XV.-XVIII.Yüzyıllarda Arnavut Nüfusunun İslamlaşması Süreci Üzerine Gözlemler”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Dergisi, Sayı 2, Ankara 1991, ss.63-71.ERKAL, Mehmet, “Cizye”, D.İ.A., C.8, İstanbul 1993, ss.42-45.FODOR, Pal, “Osmanlı-Avusturya Savaşları Öncesi Osmanlı Diplomasisi (1593-1606)”, Osmanlı, C.I, Ankara 1999, ss.452-455.HALAÇOĞLU, Yusuf, “Klâsik Dönemde Osmanlı Devlet Teşkilatı”, Türkler, C.IX, Ankara 2002, ss.795-839.https://de.wikipedia.org/wiki/Karnobat, E.T. 10.04.2019.İNALCIK, Halil, “Osmanlılar’da Cizye”, D.İ.A., C.8, İstanbul 1993, ss.45-46.______________, “Murad I”, D.İ.A., C.31, İstanbul 2006, ss.156-164.JORGA, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, çev. Nilüfer Epçeli, C.I, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2009.KIEL, Machiel, “Karinâbâd”, D.İ.A., C.24, İstanbul 2001, ss.490-492.NEDKOFF, Boris Christoff, “Osmanlı İmparatorluğunda Cizye (Baş Vergisi)”, çev. Şinasi Altundağ, Belleten, C.VIII, Sayı XXXII, Ankara 1944, s.499-652.PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1983.PAMUK, Şevket, “Kuruş”, D.İ.A., C.26, Ankara 2002, ss.458-459.RÖHRBORN, Klaus, “Die Emanzipation der Finanzbürokratie im Osmanischen Reich (Ende 16.Jahrhundert)”, Zeitschrift der Morgenländischen Gesellschaft, Vol.122, 1972, ss.119-120.SAHİLLİOĞLU, Halil, “Esedi”, D.İ.A., C.11, İstanbul 1995, ss.368-369. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C.I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2003.VEINSTEIN, Gilles, “XVI.Yüzyılda Karadeniz’in Kuzeyindeki Steplerde Bulunan Osmanlı Kolonizasyon Çiftlikleri”, çev. Yavuz Cezar, İstanbul Üniversitesi, İktisat Mecmuası, C.43, Prof. Dr. S.F. Ülgener’e Armağan, İstanbul 1987, ss.79-109.YEL, A.Murat ve M.Sabri Küçükaşçı, “Mahalle”, DİA, C.27, Ankara 2003, ss.323-326.