THE ROLE OF THE ALPHABET REFORM IN TURKEY'S MODERNIZATI AND TEKİRDAĞ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 11, 231 - 253, 30.05.2023

Müzehher Yamaç

https://doi.org/10.32953/abad.1211819

Öz

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Modernleşme, Harf Devrimi, Toplumsal Değişme, Tekirdağ.

TÜRKİYE’NİN MODERNLEŞMESİNDE HARF DEVRİMİNİN ROLÜ VE TEKİRDAĞ

Öz

Atatürk Devrimi’nin odağı olan çağdaşlaşma süreci, Türk dilinin yapısına uygun yeni bir alfabenin ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır. 3 Kasım 1928’de “Türk Harfleri Hakkındaki Kanun” çıkarılarak yürürlüğe konulmuştur. Harf değişikliği yurtta hem okuma yazmayı kolaylaştırmış hem de eğitim sisteminin o döneme göre en sağlam biçimde kurulmasını sağlamıştır. 1 Ocak 1928’de “Millet Mektepleri” açılmış, başta Mustafa Kemal olmak üzere yeni alfabeyi öğrenen herkes tüm yurttaşlara okuyup yazmayı öğretmeye çalışmıştır. Atatürk toplumsal değişmenin ve ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesinde ulusal ve çağdaş bir eğitimin tüm yurt yüzeyine yayılmasının önemini çok iyi biliyordu. Bu çerçevede alfabe değişikliği konusunda ilk açıklamalardan sonra, yeni alfabeyi tanıtmaya yönelik ilk gezisini 23 Ağustos 1928’de Tekirdağ’a yapmıştır. Liman kenti ve batıya açılan bir kapı olan Tekirdağ, Gazi Mustafa Kemal’in tümen komutanı olarak görev yaptığı ilk yer olarak, kültürel özelliklerini çok iyi bildiği bir yerdir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Modernleşme, Harf Devrimi, Toplumsal Değişme, Tekirdağ.

Teşekkür

Sayın Editör, zahmetleriniz için teşekkür ederim.

Kaynakça

• AHMAD, Feroz. Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
• AKTAŞ, Ayşe. "Atatürk ve Harf Devrimi" Hacettepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Enstitüsü 11, sy. 33 (1999): 701.
• ALBAYRAK, Mustafa. "Yeni Türk Harflerinin Kabulü Öncesinde, Halk Eğitimi Ve Yazı Değişimi Konusunda Türk Kamuoyunda Bazı Tartışmalar Ve Millet Mekteplerinin Açılması (1862 - 1928)". Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 1989.
• ATAY, Falih Rıfkı. Çankaya. İstanbul: Bateş Yayınları, 1984.
• AVCI, Cemal. "Harf İnkılabı ve Millet Mektepleri". Mediterranean Journal of Humanities 3, sy. 1 (2013): 49.
• CİCİOĞLU, Hasan. Türkiye Cumhuriyeti’nde İlk ve Ortaöğretim (Tarihi Gelişimi). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 1985.
• ERGÜN, Mustafa. Atatürk Devri Türk Eğitimi. Ankara: Ocak Yayınları, 1982.
• ERTEM, Rekin. Elifbeden Alfabeye, Türkiye’de Harf ve Yazı Meselesi. İstanbul: Dergah Yayınları, 1991.
• GÜLER, Adnan. "Türk Harf İnkılabı Üzerine Tarihsel/Sosyolojik Bir İnceleme". Yüksek Lisans Tezi . Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• KOÇER, Hasan Ali. Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923). İstanbul: MEB Yayınları, 1991.
• KODAMAN, Bayram. Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1988.
• KURT, Hanifi. "Harf Değişikliği ve Basının Yeni Harflere Geçerken Takındığı Tutum". Akdeniz İletişim Dergisi, sy. 19 (2013).
• LEVEND, Agah Sırrı. Türk Dilinde Gelişme Sadeleşme Evreleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1960.
• MERT, Özgür. "Harf İnkılâbının Gerçekleştiği Süreçte Atatürk’ün Tekirdağ’ı Ziyaretinin Basındaki Yansımaları". Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2017.
• MUMCU, Ahmet. Türk Devriminin Temelleri Ve Gelişimi. İstanbul: İnkılap Yayınları, 1996.
• ÖNDER, Mehmet. Atatürk'ün Yurt Gezileri. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1975.
• ÖZERDİM, Sami N. Yazı Devriminin Öyküsü. İstanbul: Cumhuriyet Gazetesi, 1998.
• ÖZKIRIMLI, Atilla. Türk Dili Dil ve Anlatım. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
• ÖZTAŞ, Sezai ve CANDAN Ahmet Sait, “Renovation Efforts In The Ottoman Education System Until Tanzimat”, World Apolied Sciences Journal 19, sy. 8 (2012).
• SIĞIN, Naim. "Türkiye'de Modernleşme Süreci'nde Basın: Ulus Gazetesi'nin Modernleşme Söylemi" .Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mayıs 2017.
• ŞENGÜL, Serdar. "Medreseden Okula Osmanlı-Cumhuriyet Modernleşmesi". Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce/ Dönemler ve Zihniyetler içinde, 639-41. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• TARIM, Rahim. "Atatürk ve Türk Dili" .Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8, sy. 9 (2013).
• TONGUL, Neriman. "Türk Harf İnkılabı". Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 9, no. 33 (2004).
• TURAN, Şerafettin. Türk Devrim Tarihi. Cilt 1. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1991.
• ULUĞ, Naşit Hakkı. Üç Büyük Devrim Eğitimin Birleştirilmesi-Şapka ve Giyimin Değiştirilmesi-Türk Harflerinin Kabulü. İstanbul: Ak Yayınları, 1973.
• ÜLKÜTAŞIR, M. Şakir. Atatürk ve Halk Devrimi . Ankara: Türk Dil Kurumu, 1981.
• YILMAZ, Mehmet Serhat. Harf İnkılâbı Ve Millet Mektepleri 1928-1935 (Kastamonu Örneği). Ankara: Berikan Yayınevi, 2009.
• YORULMAZ, Hüseyin. Alfabe Tartışmaları (Tanzimattan Cumhuriyete ). Ankara: Kitabevi, 1995.
• ZENGİN, Cahide. "Harf İnkılabı'nın İstanbul Basınındaki Yankıları". Yüksek Lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, 1993.
• Gazeteler: Cumhuriyet, Hakimiyet-i Milliye, Le Petit Parisien, Excelsoir, The National Geographic Magazine.