Şarköy-Mürefte (1912) Depreminin Osmanlı Basınına Yansıması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 14, 241 - 262, 28.10.2024

Tansu Hilmi Hançer

https://doi.org/10.32953/abad.1425116

Öz

Marmara Denizinde tarihin her döneminde büyük felaketlere yol açan depremler yaşanmıştır. Marmara Denizi’nin kuzey kıyılarında yer alan Şarköy ve Mürefte de bu yerleşim birimlerindendir. Bu çalışmada 9 Ağustos 1912 tarihinde Marmara Denizinde gerçekleşen deprem hakkında bilgiler verilmiş, depremin sonrasında yaşanan sorunlar basından tespit edilmiştir. Deprem hakkında bilgilerin edilmesini sağlayan Osmanlı basınının oluşumu, gelişimi ve depremin yaşandığı dönemdeki durumu açıklanmıştır. Çalışmanın ana kaynağı olan Osmanlı gazetelerinin depremin ertesi günlerdeki baskıları incelenmiş, afetin nasıl gerçekleştiği, etkilenen yerleşim birimleri, depremzedelerin yaşadığı sorunlar basında görülmüştür. Depremde zarar gören yerlerin durumları, devletin afet bölgesindeki faaliyetleri, ülke içindeki her kesimden ve ülke dışından afetzedeler için olan yardım çalışmaları belirlenmiştir. İyi niyetli yardımlar ve başarılı çalışmalar yapılmasına karşın başlangıçta iletişimde sorunlar çıkmış ardından ülkenin genel sosyoekonomik durumu, İtalyan Savaşının devam etmesi, felaketten kısa bir süre sonra başlayan Balkan Savaşı öncesindeki Rumeli bölgesinin kötü şartları depremin yardım faaliyetlerini olumsuz etkilemiştir. Şimdiye dek konuyla alakalı gerek sosyal bilimler gerek fen bilimleri açısından bakan çalışmalar kaleme alınmıştır ancak gazeteler açısından bakılan bir çalışma konuya büyük katkı sağlayacaktır. Ayrıca basının depremle ilişkisi, sorunların duyurulmasında ve yardımlarda olan etkisi ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şarköy, Mürefte, Tekirdağ, 1912 Depremi, Osmanlı Basını

Kaynakça

• 1. Araştırma ve İnceleme Eserler
• YALTIRAK, Cenk, ALPAR, Şaban Bedri, ALTINOK, Yıldız, “Mürefte-Şarköy Depremi: Ganos Fayı'nın 9 Ağustos 1912 Depreminde Atımı, Kırık Uzunluğu, Büyüklüğü, Karakteri ve Aynı Yörede Olan Tarihsel Depremler”, Aktif Tektonik Araştırma Grubu Altıncı Toplantısı, Ankara, 2002, ss. 90-93.
• ALTINOK, Yıldız, ALPAR Şaban Bedri ve YALTIRAK Cenk, Şarköy-Mürefte 1912 Earthquake's Tsunami, Extension of The Associated Faulting in The Marmara Sea, Turkey, Journal of Seismology, Cilt 7, Sayı 3, 2003, ss. 329-346.
• ARSLAN, Ali, Türkiye’de Rum Basını, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Sayı 3, 2013, ss. 49-113.
• DEMİREL, Fatma Gül, II. Abdülhamid Döneminde Sansür, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996.
• ERSOY, Osman, Türkiye’ye Matbaanın Girişi ve İlk Basılan Eserler, Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Ankara 1959.
• ERTUĞ, Hasan Refik, Türk Basını Nasıl Doğdu ve Gelişti, Yeni Türkiye, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul 1959. İSKİT, Server Rifat, Türkiye'de Matbuat İdareleri ve Politikaları, Başbakanlık Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü, Ankara 1943.
• KABACALI, Alpay, Sansür Tarihiyle İlgili İki Belge, Tarih ve Toplum Dergisi, Cilt 11, Sayı 66, 1989, ss. 9-11.
• KARACAKAYA, Recep, Şarköy-Mürefte Depremi (1912), Tarih Boyunca Anadolu’da Doğal Âfetler ve Deprem Semineri 22-23 Mayıs 2000 Bildiriler, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul 2001, ss. 203-218.
• KOLOĞLU, Orhan “Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”. Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, Cilt 1, ss. 68-93, t.y.
• KOLOĞLU, Orhan, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye'de Basın, İletişim Yayınları, İstanbul 1992. LAZ, Bekir ve UTKUCU Murat, 9 Ağustos 1912 Mürefte-Şarköy Depremi’nin Afet Yönetimi Açısından İncelenmesi, Resilience Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2023, ss. 123-142.
• ÖRENÇ, Ali Fuat, Yakın Dönem Tarihimizde Sisam Adası (1821-1923), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul 1995.
• 2. Gazeteler
• Alemdar, Cenin, İkdam, İktiham, Sabah, Senin, Tanin