FRİEDRİCH RÜCKERT’İN ALMANCA KUR’AN MEALİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ (YASİN SURESİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2021, , 44 - 71, 20.12.2021

Muhammet Ali Can

https://doi.org/10.7596/abbad.20122021.003

Öz

Kur’an-ı Kerim’in başka dillere tercüme faaliyetleri matbaanın yayılmasından sonra büyük hız kazanmıştır. XVIII. yüzyıl dilbilimcilerinden olan Friedrich Rückert de bu faaliyetlere katılmış ve İslâmî literatürden birçok önemli eseri Almancaya kazandırmıştır. Tercüme ettiği eserler arasında şüphesiz ki en önemlisi Kur’an-ı Kerim idi. Rückert yapmış olduğu tercümelerde eleştiri amacı gütmeyi terk etmiştir. İslâm’ı eleştirmek, şarkiyatçıların İslâmî literatür ile ilgilenmelerindeki birincil öncelik idi. Ayrıca Rückert İslam toplumunu övücü birçok şiirler ve kıssalar kaleme almıştır. Onun göstermiş olduğu bu objektif tutum bazı kesimler tarafından eleştirilmiş olsa bile, kendisinden sonra yapılacak olan çalışmalara tesir etmiştir. Araştırmada Rückert’in Kur’an tercümesinin önceki dönem çalışmalarından nasıl etkilendiğine, daha sonraki tercümelere etkisine, yaptığı tercümenin doğruluk durumuna değinilecektir. Çalışmanın sınırı nedeniyle sadece Yasin Suresinin tercümesi harfiyen incelenecektir. Diğer kısımlara genel olarak değinilecektir. Türkiye bilim dünyasında pek tanınmayan Rückert ve çalışmaları da tanıtılmış olacaktır.
Deskriptif yöntem ile Rückert’in Kur’an tercümesinin nitelikleri incelenecektir. Daha sonra analitik yöntem ile kendisinden önce ve sonrakilerin eserleri arasındaki ilişkiler ortaya konulacaktır. Rückert’in eserleinde kendisinden önceki tercümelerde görülmeyen unsurlara rastlanmıştır. Sure başlıklarının altındaki Mekkî/Medenî’lik durum beyanı, ayetlerin numaralandırılması, ayetlerin nazım ile tercüme edilmesi, ayetleri takdim-tehir ederek sıralaması, dipnot açıklamalarında bulunması, İsrailiyyat bilgileri ile kıyaslamaları, ayetin ikinci anlamının tercümesinin verilmesi ve kısa tefsir açıklamalarında bulunması dikkat çekmektedir.
Kuran tercümelerinde hem Alman literatüründe, hem Türk literatüründe kullanılan bazı unsurların Friedrich Rückert tarafından başlatıldığı görülmüştür. Ancak Türkçe Meallerde doğrudan bir etkinin var olduğu söylenemez. Bu yöntemler doğal ihtiyaçlar sonucu bağımsız bir şekilde iki farklı coğrafyada birbirinden bağımsız bir şekilde ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Friedrich Rückert, Kur’an, Kuran, Koran, der Koran, Meal, Tercüme, Alman, Almanca

Kaynakça

• Arnold, Theodor, Der Koran oder insgemein so genannte Alcoran des Mohammeds, Lemgo, Meyer, 1746.
• Augusti, Johann Christian Wilhelm, Der kleine Koran oder Übersetzungen der wichtigsten und lehrreichsten Stücke des Koran’s mit kurzen Anmerkungen, Severin, Leipzig, 1798.
• Beyer, Konrad, Neue Mitteilungen über Friedrich Rückert, Leipzig, Frohberg, 1873.
• Caspari, C. P., Arabische Grammatik, Halle, Verlag der Buchhandlung des Waisenhauses, 1887.
• Fluegel, Gustav, Corani Textus Arabicus, Leipzig, Typis et Sumtibus Caroli Tauchnitzi, 1881.
• Geles, Hüseyin, Eine gelungene Koranübersetzung? Graz, Karl-Franzens Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Goldschmidt, Lazarus, Der Koran, Berlin, Brandus'sche Verlagsbuchhandlung, 1916.
• Hammer-Purgstall, Josef von, Fundgruben des Orients, Viyana, K. K. Privil Buchdrucker, 1808.
• Marracci, Ludovico, Alcoranus Textus Maracci, Padova, Ex Typographia Seminarii, 1698.
• Megerlin, David Friederich, Die türkische Bibel, oder der Koran neben einem Kupferstich von Mahumed, der falsche Prophet Frankfurt, Yayıncı belirsiz, 1772.
• Nerreter, David, Neu eröffnete Mahometanische Moschea, Nuremberg, Endters, 1703.
• Rassow, Hermann, Jahresbericht über das Wilhelm-Ernstische Gymnasium zu Weimar Weimar, Druck der Hof-Buchdruckerei, 1872.
• Rosen, Friedrich, “Friedrich Rückerts Amrilkais-Übersetzung”, Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, Vol. 78, n. F. 3, No. 3/4, 1924.
• Rückert, Friedrich, Amrilkais, der Dichter und König, sein Leben dargestellt in seinen Liedern, Stuttgart, J. G. Cotta’scher Verlag, 1843.
• Rückert, Friedrich, Der Koran, Frankfurt, J.D. Sauerländer Verlag, 1888.
• Rückert, Friedrich, Der Koran, Köln, Anaconda yayınları, 2012.
• Rückert, Friedrich, Firdosi’s Königsbuch Schahname, Berlin, Verlag von Georg Raimer, 1890.
• Rückert, Friedrich, Hamâsa; oder die ältesten arabischen Volkslieder, Stuttgart, Verlag Von Samuel Gottlieb Liesching, 1846.
• Rückert, Friedrich, Saadi’s Bostan, Leipzig, S. Hirzel Verlag, 1882.
• Rückert, Friedrich, Sieben Bücher Morgenlandischer Sagen und Geschichten Stuttgart, S. G. Liesching, 1837.
• Schimmel-Tarı, Anne Marie, "Friedrich Rückert, Dichter und Orientalist", Studien zur deutschen Sprache und Literatur 0/3 Aralık 2011.
• Schweigger, Salomon, Der Türcken Alcoran, Religion und Aberglauben, Nürnberg, Halbmeier Verlag, 1623.
• Ullmann, Ludwig, Der Koran. Aus dem Arabischen wortgetreu neu übersetzt, und mit erläuternden Anmerkungen versehen, Krefeld, Verlag von Velhagen & Klasing, 1840.
• Wehr, Hans, Arabisches Wörterbuch, Lübnan, Librairie du Liban, 1977.
• Yaşar, Naif . "Ludovico Marraccio Lucensi ve Alcorani Textus Universus Arabicè et Latinè Adlı Kur’an Tercümesi Üzerine". Tefsir Araştırmaları Dergisi 2/2 Ekim 2018.