Hamriyye Kasidesinin Müellifi Belirsiz Farsça-Türkçe Manzum Tercümesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 15 - 29, 31.12.2024

Muhammet İnce

Öz

Tasavvuf edebiyatının önemli şairlerinden Ömer İbnü’l-Fâriz’in şöhret bulmuş şiirlerinden bir tanesi “Hamriyye” kasidesidir. Kaside, Arap edebiyatında olduğu gibi Fars ve Türk edebiyatında da etkili olmuştur. Kasidenin Arapça, Farsça ve Türkçe dillerinde yapılmış çok sayıda tercüme ve şerhinin olması bu tesirin önemli bir göstergesidir. Bugüne dek tespit edilen tercüme ve şerhlerin hemen hepsi tez, kitap ve makale gibi akademik çalışmalara konu olmuştur. Ancak devam eden araştırmalar, kasidenin henüz gün yüzüne çıkmamış tercüme ve şerhlerinin olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, Hamriyye kasidesinin 17. asrın ikinci yarısından önce Farsça-Türkçe manzum olarak kaleme alınmış yeni bir tercümesi tanıtılmış, ardından eserin metni ortaya konulmuştur. Bu sayede, kasidenin Türk edebiyatı sahasında tespit edilen manzum tercüme sayısı dörde çıkmıştır. Yeni bir tercümenin ortaya çıkması, kasidenin Türk edebiyatındaki tesirinin anlaşılması açısından önemli olmuştur. Ayrıca yapılacak yeni araştırmalarla kasidenin henüz tespit edilmemiş tercümelerinin de olabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

İbnü'l-Fâriz, Hamriyye Kasidesi, Eski Türk Edebiyatı, Tercüme, Şerh

Kaynakça

• Câmî, A. (1309). Mecmûa-i Monlâ Câmî-levâyih-i hakîkat- şerh-i rubâiyât- levâmi-i şerh-i kasîde-i hamriyye. Artin Asâduryân Matbaası.
• Dahdâh, R. G. (2003). Şerhü dîvâni İbni'l-Fârız (C. 1). Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
• Deliktaş, S. (1990). Salâhaddin-i Uşşâkî ve kasîde-i hamriyye şerhi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• İnce, M. (2018). İbnü’l-Fârız’ın hamriyye kasidesinin Arapça, Farsça ve Türkçe şerhleri [Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• İnce, M. (2021). Üzüm çubuğu yaratılmadan evvel.. levâmi-i şerh-i kasîde-i hamriyye levâmi tercümesi. İstanbul: Büyüyen Ay.
• Kasîde-i Hamriyye. Süleymaniye Kütüphanesi, Halet Efendi 00814-018, vr. 290-291.
• Münâvî, A. (ty.). el-Kevâkibü'd-dürriyye fî-terâcimi's-sâdâti's-sûfiyye (C. 2). Dâru Sâdir.
• Mütercim Âsım Efendi. (2014). Kâmûs tercümesi (C. 6). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• Nâblusî, A. (ty.). Lematü’n-nûr’il-mudiyye fi-şerhi’l-ebyâti’s-sebati mine’l-hamriyeti’l-Fâriziye. İ.B.B. Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, no: OE_Yz_000783/08.
• Yıldırım, Y. (2015). Abdülmecîd-i Sivasî’nin manzum kasîde-i Hamriyye tercümesi. İstem, 25, 151-175.