GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU ve AVUKATIN FAİLLİĞİ

Yıl 2023, , 49 - 108, 28.11.2023

Muhammet Nedim Bekri

https://doi.org/10.30915/abd.1224915

Öz

Türk Ceza Kanunu’nun 155. maddesinde düzenlenen güveni kötüye kullanma suçunun faili, muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanmak üzere zilyetliği kendisine devredilmiş olan mal üzerinde, zilyetliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunmakta veya bu devir olgusunu inkar etmektedir. Suçun koruduğu hukuki değerler, mülkiyet hakkının yanısıra zilyetlik ve taraflar arasındaki güven duygusudur. Güveni kötüye kullanma suçuyla ilgili en yoğun tartışmanın, avukatların, meslekleri kapsamında zilyetlikleri kendilerine devredilmiş olan mallar üzerindeki hukuka aykırı tasarruflarının bu suçu mu yoksa zimmet suçunu mu oluşturacağı tartışması olduğu görülmektedir. Tartışmanın temelinde, avukatların kamu görevlisi sayılıp sayılmadıkları hususundaki farklı görüşler yatmaktadır. Yargıtay’ın çelişkili kararlarına da konu olan söz konusu sorunun kalıcı bir şekilde çözülmesinin önemi açıktır. Çalışmamız, konuya ilişkin olarak öğreti ve uygulamayı birlikte değerlendirip görüşler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mülkiyet hakkı, güven, zilyetlik, avukat, kamu görevlisi

ABUSE OF TRUST OFFENSE AND ATTORNEYS’ LIABILITY

Öz

The perpetrator of the abuse of trust offense, set out in Article 155 of the Turkish Penal Code, disposes the property out of purpose of transfer or denies the fact of transfer, where such property had been transferred for the purpose of protection or for a specified usage. The legal interests protected by the offense include not only the right to property, but also possession and the sense of trust between parties. The most intense debate in the context of the offense of abuse of trust is whether attorneys' unauthorized actions with respect to property entrusted to them in the course of their profession constitute this offense or embezzlement. The fundamental issue at the heart of the debate is the differing views on whether attorneys should be considered public officials. The importance of solving this problem permanently, which is also the subject of contradictory judgements of the Court of Cassation, is obvious. This study presents opinions by evaluating both doctrine and practice in relation to the subject matter.

Anahtar Kelimeler

The right to property, trust, possession, attorney, public official

Kaynakça

• Akipek, Jale ve Turgut Akıntürk. Eşya Hukuku. 1. Baskı. İstanbul: Beta, 2009.
• Aksoy Dursun, Sanem. Eşya Kavramı. 1. Baskı. İstanbul: On İki Levha, 2012.
• Artuç, Mustafa. Malvarlığına Karşı Suçlar. 4. Baskı. Ankara: Adalet, 2020.
• Artuk, M. Emin, Ahmet Gökcen, M. Emin Alşahin ve Kerim Çakır. Ceza Hukuku Özel Hükümler. 19. Baskı. Ankara: Adalet, 2021.
• Atalan, Mustafa. Dolandırıcılık, Güveni Kötüye Kullanma ve Sahtecilik Suçları Şerhi. 1. Baskı. Ankara: Adalet: 2015.
• Aytekin İnceoğlu, Asuman. “Güveni Kötüye Kullanma Suçu.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 1 (2018): 41-85.
• Bakıcı, Sedat. 5237 sayılı Yasa Kapsamında Ceza Hukuku Özel Hükümleri 1. 1. Baskı. Ankara: Adalet, 2008.
• Bekri, M.Nedim. Türk Ceza Kanunu’nda Zimmet Suçu. 1. Baskı. Ankara: Adalet, 2007.
• Budak, Ali Cem. “Avukatlık Mesleği, Mesleğin Özellikleri ve Tarihçesi,” içinde Avukatlık ve Noterlik Hukuku, Editör Ali Cem Budak, 1-14. İstanbul: Filiz, 2022.
• Bulutoğlu, Kenan. Emniyeti Suistimal Cürümleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1955.
• Can Canpolat, “5237 sayılı TCK’da Düzenlenen Güveni Kötüye Kullanma Suçu.” Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 2009.
• Centel, Nur. “Zimmet Suçu ile Karşılaştırmalı Olarak Bankacılık Zimmeti.” Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – Prof. Dr. Erol Cihan Armağanı 4, no. 8 (Aralık, 2018): 229-44.
• Centel, Nur. “Zimmet Suçu (TCK m.247).” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan 21, no. Özel Sayı (2019): 2779-800.
• Centel, Nur, Hamide Zafer ve Özlem Çakmut. Kişilere Karşı İşlenen Suçlar I. 3. Baskı. İstanbul: Beta, 2016. Çakıroğlu, Şölen. Güveni Kötüye Kullanma Suçu. 1. Baskı. İstanbul: On İki Levha-İstanbul Ceza Hukuku ve Kriminoloji Arşivi, 2021.
• Çınar, Çağatay. “Türk Ceza Kanunu’nda Güveni Kötüye Kullanma Suçu.” Doktora tezi, Galatasaray Üniversitesi, 2019.
• Dönmezer, Sulhi. Kişilere ve Mala Karşı Cürümler. 15. Baskı. İstanbul: Beta, 1998.
• Dönmezer, Sulhi, Sahir Erman, Köksal Bayraktar, Serap Keskin Kiziroğlu, Hamide Zafer, Pınar Memiş Kartal, Hasan Sınar, R. Barış Erman, Fulya Eroğlu ve R. Murat Önok. Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku II. 14. Baskı. İstanbul: Der, 2019.
• Dursun, Selman. “Emniyeti Suistimal Suçu.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 57, no. 1-2 (1999): 3-43.
• Dursun, Selman. “Malvarlığına Karşı Suçlar.” Hukuki Perspektifler Dergisi, no. 2 (Sonbahar, 2004): 190-96. Elmalıca, Hasan. “Güveni Kötüye Kullanma Suçu (TCK m. 155).” Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2017.
• Erem, Faruk. Türk Ceza Kanunu Şerhi Özel Hükümler II. Ankara: Seçkin, 1993.
• Erem, Faruk ve Nevzat Toroslu. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 9. Baskı. Ankara: Savaş, 2003.
• Gökcan, Hasan Tahsin. “Yeni Türk Ceza Kanunu Hükümleri Karşısında Avukatlık Mesleği.” Ankara Barosu Dergisi 67, no. 2 (Bahar, 2009): 151-156.
• Gökcan, Hasan Tahsin ve Mustafa Artuç. Türk Ceza Kanunu Şerhi IV. 1. Baskı. Ankara: Adalet, 2021.
• Gökcen, Ahmet, Murat Balcı, Gülfem Pamuk Şiviloğlu, Kerim Çakır, Özge Apiş, Zafer İçer, Zahit Yılmaz, Nil Melek Gültekin Diken, Selim Erdin, Nurten Öztürk, Ertuğrul Ünal ve Büşra Şenerdoğan. Malvarlığına Karşı Suçlar. 1 Baskı. Ankara: Adalet, 2018.
• Gündüz, Remzi. Türk Ceza Kanunu’nda Malvarlığına Karşı Suçlar. 1. Baskı. Ankara: Bilge, 2012.
• Hafızoğulları, Zeki. “Güveni Kötüye Kullanma Suçları,” Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan II, Ankara: Turhan, 2010, 2761-84.
• Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar. 4. Baskı. Ankara: US-A, 2015.
• Işıktaç, Yasemin ve Sevtap Metin. Hukuk Metodolojisi. 1. Baskı. İstanbul: Filiz, 2012.
• Koca, Mahmut. “5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Malvarlığına Karşı İşlenen Suçlar,.” Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, no. 5 (2005): 67-92.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 4. Baskı. Ankara: Adalet, 2017.
• Köse, Hamid. “Emniyeti Suistimal (Güveni Kötüye Kullanma) Suçu.” Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 2009.
• Mahmutoğlu, Fatih S. ve Serdar Talas, “Avukatların Görev Suçları ve Yargılanması Rejimi.” İstanbul Barosu Dergisi, no. Ceza Hukuku Özel Sayısı (Ocak, 2007): 13-41.
• Malkoç, İsmail ve Mahmut Güler. Zimmet İrtikap Rüşvet ve Başlıca Memur Suçları. Ankara, 1993.
• Meraklı, Serkan. “Güveni Kötüye Kullanma Suçu (TCK m. 155).” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, no. özel sayı (2009): 1657-1713.
• Meran, Necati. Dolandırıcılık, Sahtecilik, Güveni Kötüye Kullanma. 4. Baskı. Ankara: Seçkin, 2016.
• Nomer, Haluk Nami ve Mehmet Serkan Ergüne. Eşya Hukuku – Zilyetlik, Tapu Sicili, Rehin Hakları, Paylı Mülkiyet. 5. Baskı. İstanbul: On İki Levha, 2017.
• Oğuzman, M. Kemal, Özer Seliçi ve Saibe Oktay-Özdemir. Eşya Hukuku. 19. Baskı. İstanbul: Filiz, 2016.
• Oruçgüney, Ömür. “Avukatın Ceza Hukuku ve Disiplin Hukuku Sorumluluğu.” Yüksek lisans tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, 2017.
• Önder, Ayhan. Şahıslara ve Mala Karşı Cürümler ve Bilişim Alanında Suçlar. 1.Baskı. İstanbul: Filiz, 1994.
• Önder, Ayhan. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 4. Baskı. İstanbul: Filiz, 1994.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan ve Pınar Bacaksız. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 14. Baskı. Ankara: Seçkin, 2019.
• Özbek, Veli Özer ve Serkan Meraklı. “Ceza Hukukunda Avukatın Kamu Görevlisi Olarak Kabul Edilebilirliği Sorunu,” içinde Dr. Dr. h. c. Silvia Tellenbach’a Armağan, Editörler Feridun Yenisey, İzzet Özgenç, Ayşe Nuhoğlu, Adem Sözüer ve Faruk Turhan, 1157-1176. Ankara: Seçkin, 2018.
• Özen, Mustafa. Ceza Hukuku Özel Hükümler Dersleri. 5. Baskı. Ankara: Adalet, 2020.
• Özgenç, İzzet. Ekonomik Çıkar Amacıyla İşlenen Suçlar. 1. Baskı. Ankara: Seçkin, 2002.
• Parlar, Ali ve Muzaffer Hatipoğlu. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu III. 3. Baskı. Ankara: Seçkin, 2010.
• Polat, Halil. Ceza Hakiminin Başvuru Kitabı. 4. Baskı. Ankara: Adalet, 2023.
• Sarsıkoğlu, Şenel. Güveni Kötüye Kullanma Suçu ve Benzer Suçlarla Karşılaştırılması. 1. Baskı. Ankara: Adalet, 2014.
• Soyaslan, Doğan. Ceza Hukuku Özel Hükümler. 13. Baskı. Ankara: Yetkin, 2020.
• Şahin, Fatih. “Güveni Kötüye Kullanma Suçu (155/1-2).” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 34, no. 155 (Temmuz-Ağustos, 2021): 147-201.
• Şen, Ersan ve Mehmet Vedat Ervan. “Avukat Kamu Görevlisi midir?.” https://www.hukukihaber.net/avukat-kamu-gorevlisi-midir-makale,8643.html, 25.01.2021.
• Taneri, Gökhan. Yağma Dolandırıcılık Güveni Kötüye Kullanma. 1. Baskı. Bilge: Ankara, 2013.
• Taş, Burak. “Düzenleyen Tarafından Cirosu Yasaklanmış Kambiyo Senetlerinde Güveni Kötüye Kullanma Suçu.” Adalet Dergisi, no. 67 (2021/2): 297-323.
• Taşdelen, Okan. “Çelişkili Yargı Kararlarının Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Değerlendirilmesi,” Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, no. 7 (Haziran, 2016): 987-1024.
• Taşdemir, Kubilay ve Ramazan Özkepir. Belgelerde Sahtecilik Mala Karşı Suçlar ve Bilişim Alanında Suçlar. 2. Baskı. Ankara: Adil, 1999.
• Tezcan, Durmuş. Mustafa Ruhan Erdem ve R. Murat Önok. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. 19. Baskı. Ankara: Seçkin, 2021.
• Toroslu, Nevzat. Ceza Hukuku Özel Kısım. 10. Baskı. Ankara: Savaş, 2019.
• Türay, Aras. “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 5. Maddesine İlişkin Bir İnceleme,” Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan-Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19, no. 2 (Aralık, 2013): 1727-47.
• Wessels, Johannes ve Thomas Hillenkamp. “Malvarlığına Karşı Suçlar ve Ekonomik Suçluluk,” içinde Hırsızlık ve Güveni Kötüye Kullanmak Suçları, çev. Yener Ünver, Editör Yener Ünver, proje yön. Kayıhan İçel, 15-74. Ankara: Seçkin, 2009.
• Wessels, Johannes ve Thomas Hillenkamp. “Malvarlığına Karşı Suçlar ve Ekonomik Suçluluk,” içinde İnancı Kötüye Kullanma ve Bağlantılı Suçlar, çev. İlker Tepe, Editör Yener Ünver, proje yön. Kayıhan İçel, 183-214. Ankara: Seçkin, 2009.
• Yenidünya, Ahmet Caner ve Can Canpolat. “Sermaye Piyasası Kanunu’nda Düzenlenen Güveni Kötüye Kullanma Suçu (SPK.m.110/1, 3).” Banka ve Finans Hukuku Dergisi 3, no. 9 (2014): 109-59.
• Yılmaz, Ejder. Hukuk Sözlüğü. 10. Baskı. Ankara: Yetkin, 2011.
• Yokuş Sevük, Handan. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 2. Baskı. Ankara: Adalet: 2019.
• Yurtcan, Erdener. Yargıtay Kararları Işığında Malvarlığına Karşı Suçlar. 2. Baskı. Ankara: Adalet, 2015.
• https://www.hukukihaber.net
• https://karararama.yargitay.gov.tr
• https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr
• https://lib.kazanci.com.tr/yargitay