DAYANIŞMA VE YARDIMLAŞMA KAVRAMLARI ÜZERİNDEN DEPREM SEFERBERLİĞİ

Yıl 2023, , 171 - 195, 15.10.2023

Neslihan Özeler Sezici

https://doi.org/10.30915/abd.1380939

Öz

Bu çalışma, tarihimizin en şiddetli depremlerinden biri olan 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi sebebiyle, ülkemizin tüm kesimlerinin dahil olduğu maddi ve manevi yardım faaliyetleriyle gündeme gelen “dayanışma” kavramının, sosyoloji, felsefe ve hukuk perspektifinden kısa bir analizini yapma amacındadır. Bu bağlamda dayanışma kavramının unsurlarına değinerek deprem sonrasındaki seferberliğin dayanışma olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceği değerlendirilecektir. Çalışmanın temel iddiası bu faaliyetlerin “dayanışmadan” (solidarity) ziyade “yardımlaşma” (charity) kavramına uygun olduğudur. Dayanışma, yardımlaşmayı içeren ancak bununla yetinmeyen bir kavram olarak, modern çağın sorunlarına daha etkili, sürdürülebilir ve kalıcı çözümler sağlamaktadır. Eksik bir dayanışma faaliyeti olarak yardımlaşma ise hem zaman hem de miktar olarak sınırlı ve palyatif çözümlerle yetinmek durumundadır.

Anahtar Kelimeler

Dayanışma, yardımlaşma, hukuk, sosyoloji, deprem

Kaynakça

• Açıkalın, Oya. “Türkiye’ye İlişkin Sosyal Boyutlu Deprem Yazınına Eleştirel Bir Bakış.” Dirençlilik Dergisi 2, no. 2 (2018): 85-104.
• Alston, Philip. “A Third Generation of Solidarity Rights: Progressive Development or Obfuscation of International Human Rights Law?.” Netherlands International Law Review 29, (1982): 307-322.
• Arendt, Hannah. Devrim Üzerine. 1. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Bayertz, Kurtz. “Solidarity and the Welfare State: Some Introductory Considerations.” Ethical Theory and Moral Practice 1, no. 3 (September, 1998): 293-296. https://www.jstor.org/stable/27504036, Erişim 2 Mart 2023.
• Bayertz, Kurtz. “Four Uses of Solidarity.” Solidarity, Ed. Kurtz Bayer, Kluwer Academic Publishers, 1999.
• Baudrillard, Jean. Simülakrlar ve Simülasyon. Çev. Oğuz Adanır, 2. Baskı, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2011.
• Burelli, Carlo. “Solidarity, Charity and Stability.” Opinion Article, http://www.euvisions.eu/solidarity-charity-stability/ Erişim 27 Mart 2023.
• Durkheim, Emile. Toplumsal İşbölümü. çev. Özer Ozankaya, 2. Baskı, İstanbul: Cem Yayınevi, 2014.
• Ekinci, Oğuzhan. “Adorno, Habermas ve Rorty’de Toplumsal Dayanışma.” İnsan & Toplum 8 no.1, (Ocak, 2018): 1-36, DOI: 10.12658/M0217.
• Gökalp Yılmaz, Gaye. “Afetlere Sosyolojik Bakış ve Türkiye’de Afet Yazınına Kuramsal Bir Yaklaşım.” Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9, no. 1, (2021): 194–204.
• Gözler Çamur, Elif ve Çamur Adil. “Solidarity Rather than Charity: Reaching out Syrian Refugees in Izmir.” ViraVerita E-Journal: Interdisciplinary Encounters 8, (2018): 151-171.
• Han, Byung-Chul. Palyatif Toplum: Günümüzde Acı. Çev. Haluk Barışcan, 3. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları, 2022.
• Hobbes, Thomas. Leviathan. Çev. Semih Lim, 15. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2017.
• Hoggett, Paul. “Pity, Compassion, Solidarity”, Emotion, Politics and Society, Ed. Simon Clarke, Paul Hoggett ve Simon Thompson, Palgrave Macmillan, 2006, 145-161.
• Jakovljevic, Bosko. “The Right to Humanitarian Assistance: Legal Aspects” International Review of the Red Cross 27 (1987): 469-484. doi:10.1017/S0020860400023159.
• Jungkunz, Martin. “Solidarity in Modern Liberal Societies.” Official Conference Proceedings, The European Conference on the Social Sciences 2014, https://www.researchgate.net/publication/263754127_Solidarity_in_modern_liberal_societies, Erişim 26 Mart 2023.
• Kanlı, İmam Bakır ve Küpeli, İsmail Tarık. “Çevre Hakkının Dayanışma Hakkı Olarak Gelişimi ve Türkiye Özelinde Analizi.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21, no. 2 (2021): 417-448.
• Mauss, Marcel. Armağan Üzerine Deneme: Arkaik Toplumlarda Değiş Tokuşun Biçimi ve Nedeni. çev. Nihan Özyıldırım, 1. Baskı, İstanbul: Alfa, 2018.
• Orend, Brian. Human Rights: Concept and Context. Canada: Broadview Press, 2002.
• Ritzer, George ve Stepnisky, Jeffrey. Sosyoloji Kuramları. çev. Himmet Hülür, 9. Baskı, Ankara: De Ki Basım Yayım, 2014.
• Scholz, Sally J. “Solidarity as a Human Right.” Archiv Des Völkerrechts 52, no. 1 (2014): 49–67. http://www.jstor.org/stable/24260785, Erişim 18 Mart 2023.
• Scholz Sally J. Political Solidarity. The Pennsylvania State University Press, 2008.
• Sezer, Devrim. “Dünyaya İhtimam Göstermek: Arendt, Gadamer ve Dayanışma Meselesi.” Cogito 89, (Kış, 2017): 216-234.
• Topçuoğlu, Hamide. Hukuk Sosyolojisi Dersleri II. 3. Baskı, Ankara: Işın Yayıncılık, 1984.
• Wagner, Greta. “Helping Refugees in Rural Germany: Ambivalences of Compassion.” Crisis Under Critique, Ed. Didier Fassin ve Axel Honneth, New York: Columbia University Press, 2022, 255-270.
• Weale, Albert. “Equality, Social Solidarity, and the Welfare State.” Ethics 100, no.3, (April, 1990): 473-488. https://www.jstor.org/stable/2381804, Erişim 26 Mart 2023.
• Wilcox, Shelley. “Political Solidarity.” review Political Solidarity, Notre Dame Philosophical Reviews, https://ndpr.nd.edu/reviews/political-solidarity/n, Erişim 15 Mart 2023.
• Cumhuriyet. “Ödül töreninde depremzedelerle ilgili konuşan Eda Ece'nin sözleri tepki çekti: 'Yaptığımız yardımları başkaları yapıyor sandılar...'” 14 Haziran 2023, https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/odul-toreninde-depremzedelerle-ilgili-konusan-eda-ecenin-sozleri-tepki-cekti-yaptigimiz-yardimlari-baskalari-yapiyor-2090456.
• İnceoğlu, Yasemin G. “Hakikat Sonrası Çağda Nefret Söylemi” Bianet, 21 Haziran 2023, https://m.bianet.org/bianet/toplum/280611-hakikat-sonrasi-cagda-nefret-soylemi.
• Ruh Sağlığı Derneği. “Depremzedelere İkincil Travma Yapmaya Kimsenin Hakkı Yok!” 15 Mayıs 2023, https://ruhsagligidernegi.org/depremzedelere-ikincil-travma-yapmaya-kimsenin-hakki-yok/
• Gençlik ve Spor Bakanlığı. “GSB Yurtları Tüm Depremzedelerin Hizmetinde”, Erişim 11 Mart 2023, https://gsb.gov.tr/haber-detay.html/971#:~:text=Gen%C3%A7lik%20ve%20Spor%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1na%20ait,i%C3%A7ecek%20gibi%20temel%20ihtiya%C3%A7lar%C4%B1n%C4%B1%20giderebilecek.
• TRT Haber. “İstanbul'da bina dayanıklılık testlerine başvurular arttı”, 18 Şubat 2023, https://www.trthaber.com/haber/turkiye/istanbulda-bina-dayaniklilik-testlerine-basvurular-artti-747281.html.
• Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. “Basın Açıklaması”, 17 Mayıs 2023, https://www.icisleri.gov.tr/basin-aciklamasi17052023.
• Türkiye Cumhuriyeti İletişim Başkanlığı. “Türkiye’de televizyon programında depremzedeler için 6 milyar dolar toplandı”, 16 Şubat 2023. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/dis_basinda_turkiye/detay/turkiyede-televizyon-programinda-depremzedeler-icin-6-milyar-dolar-toplandi#:~:text=T%C3%BCrkiye'de%20y%C3%BCzlerce%20televizyon%20ve,giri%C5%9Fiminde%20ba%C5%9F%C4%B1%20Merkez%20Bankas%C4%B1%20%C3%A7ekti.