MEVZUATA AYKIRI İNŞA EDİLEN YAPILARIN DEPREMDE YIKILMASI NEDENİYLE MEYDANA GELEN ÖLÜM VE YARALANMALAR BAKIMINDAN CEZA HUKUKU SORUMLULUĞU

Yıl 2023, , 373 - 401, 15.10.2023

Fatih Yurtlu

https://doi.org/10.30915/abd.1380966

Öz

Türkiye topraklarının büyük bölümü deprem kuşağındadır. Yapılan araştırmalar, Türkiye nüfusunun yaklaşık %75’inin birinci ve ikinci derece deprem kuşağında yaşadığını göstermektedir. Bu durumun bir sonucu olarak Türkiye topraklarında sık sık yaşanan şiddetli depremler can ve mal kaybına neden olmaktadır. Kısa zaman önce, 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli olarak gerçekleşen iki büyük depremden birçok il etkilenmiştir. Bu iki deprem sonucunda 48.000’i aşkın insan hayatını kaybetmiş, 100.000’nin üzerinde insan yaralanmıştır. Bu depremlerin ortaya çıkardığı ekonomik maliyetin de 100 milyar doların üzerinde olduğu ifade edilmektedir. Dolayısıyla Türkiye coğrafyasında inşa edilen binaların mevzuata uygun olması can ve mal güvenliği bakımından oldukça önemlidir. Biz de bu çalışmamızda, mevzuata ve tekniğe aykırı inşa edilen binaların depremde yıkılması halinde ilgililerin ceza sorumluluğunu inceledik. Bu kapsamda çalışmamızda, özellikle ölüm ve yaralama neticeleri bakımından ilgililerin ceza hukuku sorumluluğu üzerinde durduk. Depremde meydana gelen neticeler bakımından kasten öldürme, ihmali davranışla kasten öldürme, taksirle öldürme, kasten yaralama, ihmali davranışla kasten yaralama ve taksirle yaralama suç tipleri özellikle incelendi. Bu suçlar bakımından teori ve uygulamada ortaya çıkan veya çıkması muhtemel sorunlara dikkat çekildi. Çalışmamız esasen maddi ceza hukuku çalışması olmasına rağmen bu tip büyük afetler sonrasında yapılan yargılamalarda ceza muhakemesi bakımından dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlara da çalışmamızda kısaca değinildi.

Anahtar Kelimeler

Deprem, mevzuata aykırı yapı, ceza hukuku sorumluluğu, taksirle öldürme, taksirle yaralama

Kaynakça

• Akbulut, Berrin. “Bağlılık Kuralı”. GÜHFD XIV, no. 1(2010): 167-214.
• Artuk, Mehmet Emin, Gökcen, Ahmet, Alşahin, M. Emin ve Çakır, Kerim. Ceza Hukuku Genel Hükümler. 16. Baskı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Avcı, Sedat. “Türkiye Nüfusunun Deprem Bölgelerine Göre Dağılışı.” Fiziki Coğrafya Araştırmaları: Sistematik ve Bölgesel. (İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, 2011): 301-326.
• Bayra, Âdem Ersin. “Anayasa Mahkemesi ve AİHM Kararları Işığında Yaşam Hakkı ve Deprem.” Ulusal ve Uluslararası Yargı Kararları Işığında Deprem Hukuku Uluslararası Sempozyumu 24-25 Mayıs 2021 Bildiriler Kitabı. İstanbul: Medipol Üniversitesi Yayını, (2021): 67-88.
• Cankurt, Ezgi. “Afet Ceza Hukukunun Sınırlarının Tespitine İlişkin Değerlendirmeler.” Ulusal ve Uluslararası Yargı Kararları Işığında Deprem Hukuku Uluslararası Sempozyumu 24-25 Mayıs 2021 Bildiriler Kitabı. İstanbul: Medipol Üniversitesi Yayını, (2021): 131-140.
• Dönmezer, Sulhi ve Erman, Sahir. Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım I. 14. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi, 1997.
• Erbaş, Rahime. “İcrai veya İhmali Olarak Somut Olayda Davranışın Gerçekleştiriliş Biçiminin Tespiti Meselesi.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. no. 21, (İzmir, 2019): 397-449.
• Hall, E. Daniel. Criminal Law and Procedure. 6th Edition. 2020.
• Hakeri, Hakan . Ceza Hukuku Genel Hükümler. 27. Baskı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Hakeri, Hakan. Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmali Suçların Çeşitleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2003.
• Göktürk, Neslihan. Fikri İçtima (Suçların İçtimaı). Ankara: Seçkin Yayınevi, 2013.
• İçel, Kayıhan, Özgenç, İzzet, Sözüer, Adem, Mahmutoğlu Fatih S. ve Ünver, Yener. İçel Suç Teorisi. 2. Kitap. İstanbul: 1999.
• Jakobs, Günther. Strafrecht Allgemeiner Teil. 2. Neubearbeitete und erweiterte Auflage. Berlin/New York: 1991.
• Kaplan, Mahmut. “Yapı Denetim Görevlilerinin Depremde Meydana Gelen Ölüm ve Yaralanmalardan Kaynaklı Cezai Sorumluluğu.” Ulusal ve Uluslararası Yargı Kararları Işığında Deprem Hukuku Uluslararası Sempozyumu 24-25 Mayıs 2021 Bildiriler Kitabı. İstanbul: Medipol Üniversitesi Yayını, (2021): 141-173.
• Kienapfel, Diethelm ve Höpfel, Frank. Grundriss des Strafrechts Allgemeiner Teil. 13. Überarbeite und erweiterte Auflage. Wien: 2009.
• Koca, Mahmut ve Üzülmez, İlhan. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 14. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2021.
• Özbek, Veli Özer, Doğan, Koray ve Bacaksız, Pınar. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 17. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022.
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 17. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2021.
• Saraç, Filiz. “Bina Çökmelerinden Doğan Zararların Ceza Hukuku ve AİHM Kararları Kapsamında İncelenmesi.” Ulusal ve Uluslararası Yargı Kararları Işığında Deprem Hukuku Uluslararası Sempozyumu 24-25 Mayıs 2021 Bildiriler Kitabı. İstanbul: Medipol Üniversitesi Yayını, (2021): 57-65.
• Spendel, Günter. “Zur Unterscheidung Von Tun Und Unterlassen.” Festshrift Für Eberhard Schmidt Zum 70. Geburstag. Göttingen: 1961, 183-199.
• Taner, Fahri Gökçen. Ceza Hukukunda Zamanaşımı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara 2007.
• Tezcan, Durmuş, Erdem, Mustafa Ruhan ve Önok, R. Murat. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. 20. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022.
• Toroslu, Nevzat. Ceza Hukuku Genel Kısım. 30. Baskı. Ankara: Savaş Yayınevi, 2014.
• Türay, Aras. “İhmal Suretiyle İcrai Hareketin Sınırlı Sayıda Olup Olmadığı Sorunsalı.” YÜHFD XVII, no. Özel Sayı (2020), 115-154.
• Türkiye Barolar Birliği. Depremzedeler İçin Hukuk Rehberi. 2. Baskı. Ankara: Şubat 2023.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu.”
• Türkoğlu, Necla. “Türkiye’nin Yüzölçümü ve Nüfusunun Deprem Bölgelerine Dağılışı.” Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 8. (2001): 133-148.
• TÜRKONFED. “2023 Kahramanmaraş Depremi Afet Ön Değerlendirme Durum Raporu.” Tarih: 10.02.2023.
• Yurtlu, Fatih. İhmali Suçlar. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022.
• Zafer, Hamide. Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınevi, 2010.