ON THE PERSPECTIVE OF NATIONAL SOCIALISM TOWARD ROMAN LAW AND THE UNIVERSALITY OF ROMAN LAW

Yıl 2024, , 295 - 348, 26.07.2024

Özlem Söğütlü Erişgin

https://doi.org/10.30915/abd.1423972

Öz

Roman law constitutes the historical basis of the European Continental legal system. During its formation process from the 11th to the 19th centuries, European law has made use of Corpus Iuris Civilis, which is the second great codification of Roman law. The legal rules and principles which were established by Roman jurists and which depend on reality were put into practice for centuries under the name “written reason (ratio scripta)”. Knowing about the methods of reasoning and legal principles employed, interpretive activities carried out during the balancing of legal interests, and the legal depth in analysing events of the Roman jurists in solving legal problems has special importance for today’s jurists. In spite of this fact, during the National Socialist era Roman law has been antagonised and jurisprudence has been commanded to know its enemy and weed it out from its legal system. This work intends to answer the questions of why National Socialism has alienated Roman law and why Roman law should be evaluated as timeless.

Anahtar Kelimeler

Continental legal history, National Socialism, Romanists of Nazi regime, Roman Jurisprudence, Universality of Roman law

NASYONAL SOSYALİZMİN ROMA HUKUKUNA BAKIŞI VE ROMA HUKUKUNUN EVRENSELLİĞİ ÜZERİNE

Öz

Roma hukuku Kıta Avrupası hukuk sisteminin tarihsel temelini oluşturmaktadır. 11. yy.’dan 19. yy.’a değin oluşum sürecinde Avrupa hukuku, Roma hukukunun 2. büyük kodifikasyonu olan Corpus Iuris Civilis’ten yararlanmıştır. Romalı hukukçuların oluşturduğu ve gerçekliğe dayanan hukuk kuralları ve ilkeleri, yüzyıllar boyunca “yazılı akıl (ratio scripta)” olarak uygulama alanı bulmuştur. Romalı hukukçuların hukukî bir sorunu çözüme kavuştururken başvurdukları akıl yürütme yöntemleri, kullandıkları hukuk ilkeleri, hukukî menfaatleri dengeleme sırasındaki yorum faaliyetleri ve olayları çözümlemedeki hukukî derinlik hakkında bilgi sahibi olmak, günümüz hukukçuları için özel bir öneme sahiptir. Bu, bir gerçeklik olarak ortada dururken Nasyonal Sosyalizm döneminde Roma hukuku düşmanlaştırılmış; hukuk bilimine düşmanını tanı ve onun hukuk düzeninden ayıkla emri verilmiştir. Çalışma, Nasyonal Sosyalizmin neden Roma hukukunu öteki olarak gördüğü ve Roma hukukunun neden zamanlar üstü bir hukuk olarak değerlendirilmesi gerektiği sorularına yanıt bulmak amacıyla kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıta Avrupası Hukuk Tarihi, Nasyonal Sosyalizm, Nazi Dönemi’nde Romanistler, Romalı Hukukçular, Roma Hukukunun Evrenselliği

Kaynakça

• Akbaş, Kasım, “Friedrich Carl von Savigny: Tarihsel Hukuk Okulu Geleneği”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 74, Sayı 1, 2016, s.53-72.
• Antalya, Gökhan. “Hukuk Bilimine Katkı Olarak” Hukuk Metodolojisi, C. II., Ankara, Seçkin Yayınevi, 2021.
• Aral, Vecdi, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, İstanbul, XII Levha Yayıncılık, 7. Baskı, 2012.
• Atalay, Ahmet Halûk ve Çataloluk Gökçe, “Hukukun Feneri ve Günümüzde Hukukun Bir Sanat Olarak Öğretimi”, Hukuk Kuramı, Cilt 2, Sayı 6, Kasım-Aralık 2015, s.52-58.
• Atlan, Sabahat, Roma Tarihi’nin Ana Hatları. I. Kısım, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1970.
• Ayiter, Kudret, “Roma Hukuku ve Bugünkü Hukuk”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 1981, s.XIII-XVIII.
• Baldus, Christian, “Grenzbestimmung und Methodenfindung: Grundlagenfächer in der Juristenausbildung und Aufgaben der juristischen Dogmengeschichte” Die Studentische Zeitschrift für Rechtswissenschaft, Sayı 2, 2005, s.179-198.
• Baldus, Christian, “Römische Privatautonomie”, Archiv für die civilistische Praxis, Cilt 210, Sayı 1, 2010, s.2-31.
• Beggio, Tommaso, “«Paul Koschaker and the path to “Europa und das römische Recht» (1936-1947)”, European Legal Roots, Sayı 6, 2017, s.291-326.
• Behrends, Okko,“Die geistige Mitte des römischen Rechts”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 125, 2008, s.25-107.
• Behrends, Okko, “Franz Wieacker 5.08.1908-17.2.1994”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 112, 1995, s.XIII-LXII.
• Benke, József, “Das Römische Recht in der Praxis der EU-Gerichte: “Ein Transmodernes” weiterleben”, Zbornik Pravnog fakulteta u Zagrebu, Cilt 66, Sayı 4, 2016, s.469-496.
• Benöhr, Hans-Peter, “Außervertragliche Schadensersatzpflicht ohne Verschulden? Die Argumente der Naturrechtslehren und -Kodifikationen”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 93, 1976, s.208-252.
• Berman, Harold J. ve Reid, Charles, “Römisches Recht in Europa und das ius commune – Ein historischer Überblick unter besonderer Berücksichtigung der Neuen Rechtswissenschaft des 16. Jahrhunderts”, Zeitschrift für Europäisches Privatrecht, Cilt 3, Sayı 1, 1995, s.3-34.
• Canaris, Claus-Wilhelm, “Falsches Geschichtsbild von der Rechtsperversion im Nationalsozialismus” durch ein Porträt von Karl Larenz? Wider einen Versuch “unbegrenzter Auslegung” eines wissenschaftlichen Textes”, JuristenZeitung, Cilt 66, Sayı 18, 2011, s.879-888.
• Casas Leon, Maria Etelvina De las, “Reception of Roman Law in the Field of Regulae Iuris”, Ius Romanum, Sayı 2, 2020, s.560-579.
• Cicero. Devlet Üzerine, Çev. C. Cengiz Çevik, İstanbul, İthaki Yayınları, 1. Baskı, 2014.
• Çalışkan Akçetin, Nurhayat, “Martin Heidegger ve Nasyonel Sosyalizm: O Bir Nazi Miydi?”, Humanitas, Cilt 4, Sayı 8, 2016, s.47-63.
• Dreier, Ralf, “Hukuk Kavramı”, Çev. Altan Heper, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Sayı 2, 1994, s.9-25.
• Erkkilä, Ville, “Roman Law as Wisdom: Justice and Truth, Honour and Disappointment in Franz Wieacker’s Ideas on Roman Law” in Roman Law and the Idea of Europe, Kaius Tuori ve Heta Björklund (Ed.), London, Bloomsbury Academic, 2019, s.201-220.
• Fraenkel, Ernst, İkili Devlet, Diktatörlük Teorisine Bir Katkı, Çev. Tanıl Bora, İstanbul, İletişim Yayınları, 2. Baskı, 2020. Georgesco, A., “Roma Hukuku ve Modern Dünya Düşüncesi”, Çev. Bülent Tahiroğlu, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 42, Sayı 1-4, 1976, s.585-601.
• Giaro, Tomasz, “A matter of pure conscience? Franz Wieacker and his conceptual change”, Studia Iuridica, Sayı 82, 2019, s.9-28.
• Giaro, Tomasz, “Dogmatische Wahrheit und Zeitlosigkeit in der Römischen Jurisprudenz”, Bullettino Dell' Instituto Di Diritto Romano, Sayı 90, 1987, s.1-104.
• Giaro, Tomasz, “Geltung und Fortgeltung des römischen Juristenrechts”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 111, 1994, s.66-94.
• Giaro, Tomasz, “Uber methodologische Werkmittel der Romanistik”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Cilt 133, 2016, s.180-262.
• Gross, Raphael, “Suçluluk, Utanç, Öfke ve İnfial.” Çev. Kıvılcım Turanlı, in Nazi Almanya’sında Hukuk, İdeoloji, Fırsatçılık ve Adaletin Saptırılması, Alan E. Steinweis ve Robert D. Rachlin (Ed.), İstanbul, Zoe Kitap, 2020, s.110-128.
• Günal, Nadi ve Üçer, Mehmet, Roma Hukuku Kavram ve Kurumları, İstanbul, XII Levha Yayıncılık, 1. Baskı, 2023.
• Güven, Koray, “Hukuk Çevreleri Ayrımında Alman Hukuku’nun Yeri ve Temel Özellikleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 65, Sayı 3, 2016, s. 837-891.
• Heper, Altan, “İkinci Dünya Savaşı Sonrası Almanya’da Hukuk Felsefesi”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Sayı 20, 2010, s.132-150.
• Honoré, Tony, “Lawyers and Government in the Historia Augusta”, Rivista Internazionale di Diritto Romano e Antico, Sayı 42, 1991, s.13-41.
• Işıktaç, Yasemin, “Bir Hukuk Tanımı Vermenin Zorunluluğu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 1998.
• Işıktaç, Yasemin, “Hukuk Felsefesi Açısından Yeni Kantçı Yaklaşımların Türkiye’deki Yansımaları”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Sayı 11, 2005, s.138-154.
• İnce, Salih Tayfun ve Kartal, Dilşah Buşra, “İsviçre Federal Mahkemesi’nin Ayıptan Doğan Sorumluluğa İlişkin 28 Kasım 2006 Tarihli Kararının (BGE133 III 257) Çevirisi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 13, 2018, 171-187.
• Jarausch, H. Konrad, “Suç Ortaklığı Muamması”, Çev. Kıvılcım Turanlı, in Nazi Almanya’sında Hukuk, İdeoloji, Fırsatçılık ve Adaletin Saptırılması, Alan E. Steinweis ve Robert D. Rachlin (Ed.), İstanbul, Zoe Kitap, 2020, s.25-50.
• Jasch, Hans-Christian. “Kamu Görevlisi Hukukçular ve Holokost.” Çev. Kıvılcım Turanlı, in Nazi Almanya’sında Hukuk, İdeoloji, Fırsatçılık ve Adaletin Saptırılması, Alan E. Steinweis ve Robert D. Rachlin (Ed.), İstanbul, Zoe Kitap, 2020, s.51-79.
• Karadeniz, Özcan, “Hukuk Öğretimi Bakımından Roma Hukuku”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 26, Sayı 1-2, 1969, s.323-347.
• Karadeniz-Çelebican, Özcan, Roma Hukuku, Tarihî Giriş-Kaynaklar-Genel Kavramlar-Kişiler Hukuku-Hakların Korunması, Ankara, Turhan Yayınevi, 17.baskı, 2014.
• Karagöz, Havva, “Roma Hukukunda Adalet (Iustitia) ve Hakkaniyetin (Aequitas) Anlamı ve Gerçekleşme Biçimi”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2010, s.36-55.
• Kaser, Max, Knütel Rolf ve Lohsse Sebastian, Römisches Privatrecht, München, Beck, 21. Auflage, 2017.
• Kaser, Max, “Ius honorarium und ius civile”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 101, 1984, s.1-114.
• Kaser, Max, “Ius publicum und ius privatum”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 103, 1986, s.1-101.
• Keskin, Oğuzhan Bekir, “Modern Hukuki Sistemin Temelleri Üzerine Bir Giriş Çalışması: Geç Ortaçağ’da Corpus Iuris Civilis’in Keşfi ve Etkileri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 72, Sayı 1, 2014, s.599-626.
• Keyman, Selâhattin, “Hukuki Pozitivizm”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 35, Sayı 1, 1978, s.17-55.
• Kılıç, Muhammed Tayyip, “Umumi Hukuk Tarihinde Kanunlaştırma Olgusu”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı1, 2011, s.249-275.
• Kienast, Dietmar, “Entstehung und Aufbau des römischen Reiches”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 85, 1968, s.330-367.
• Knütel, Rolf, “Ius commune und Römisches Recht vor Gerichten der Europäischen Union”, Juristische Schulung, Cilt 36, Sayı 9, 1996, s.768-778.
• Knütel, Rolf, “Rechtseinheit in Europa und römisches Recht”, Zeitschrift für Europäisches Privatrecht, Cilt 244, Sayı 1, 1994, s.245-276.
• Kohlhepp, Ralf, “Franz Wieacker und die NS-Zeit”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 122, 2005, s.203-223.
• Koschaker, Paul, “Mukayeseli Hukuk Tarihi”, Çev. Kudret Ayiter, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 1-2, 1954, s.581-589.
• Küçük, Eşref, “XII. Yüzyıl Rönesansı ve ‘Yeniden Doğan’ Roma’yı Günümüze Bağlayan Son Halka: Pandekt Hukuku”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 56, Sayı 4, 2007, s.111-122.
• Lehne, Christine, “Die Stellung der Juristen im Formularverfahren”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 131, 2014, s.216-312.
• Levy, Ernst, “Reviewed Work(s): Die Krise des römischen Rechts und die romanistische Rechtswissenschaft by Paul Koschaker”, The Classical Weekly, Cilt 33, Sayı 8, 1939, s.91-92.
• Liebs, Detlef, “Franz Wieacker (1908 bis 1994) Leben und Werk”, in Franz Wieacker: Historiker des modernen Privatrechts, Okko Behrends (Ed.), Göttingen, Wallstein Verlag, 2010, s.23-48.
• Lübtow, Ulrich Von, “De iustitia et iure”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 66, 1948, s.458-565.
• Manigk, Alfred, “Privatautonomie”, in Festschrift Paul Koschaker I. Band, Weimar, Verlag Hermann Böhlaus, 1939, s.266-295.
• Mayer-Maly, Theo, “Die Wiederkehr von Rechtsfiguren”, JuristenZeitung, Sayı 1, 1971, s.1-3.
• Mayer-Maly, Theo. “Gemeinwohl und Necessitas”, in Rechtsgeschichte als Kulturgeschichte: Festschrift für Adalbert Erler zum 70 Geburtstag, von Hans Jürgen Becker et.al. (Ed.), Aalen, Scientia Verlag Editörler, 1976, s.135-145.
• Mayer-Maly, Theo, “Vergleichende Beobachtungen zur Behandlung des römischen Rechts im deutschen und im österreichischen Rechtsunterricht”, Revue Internationale des Droits de L’Antiquité, Sayı 11, 1964, s.395-407.
• Mayer-Maly, Theo, “Vom Rechtsbegriff der Römer”, Österreichische Zeitschrift für öffentliches Recht, Sayı 9, 1958, s.151-173.
• Meissel, Franz Stefan, Römisches Recht und Erinnerungskultur - Zum Gedenken an Stephan Brassloff (1875-1943), Vienna Law Inauguration Lectures = Antrittsvorlesungen an der Rechtswissenschaftlichen Fakultät der Universität Wien, 2008 https://roemr.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/i_roemisches_recht/Publikationen/Roemisches_Recht_und_Erinnerungskultur.pdf [E.T. 29.10.2023].
• Meissel, Franz Stefan ve Wedrac, Stefan, “Strategien der Anpassung – Römisches Recht im Zeichen des Hakenkreuzes”, in Vertriebenes Recht-Vertreibendes Recht Band 2, Zur Geschichte der Wiener Rechts- und Staatswissenschaftlichen Fakultät zwischen 1938 und 1945 Juridicum Spotlight II; Diskussionsforum der Rechtswissenschaftlichen Fakultät, Franz-Stefan Meissel, Thomas Olechowski, Ilse Reiter-Zatloukal ve Stefan Schima (Ed.), Wiener, Manz-Verlag, 2012, s.35-78.
• Merwe, Derek Van Der, “Regula iuris and the Axiomatisation of the Law in the Sixteenth and Early Seventeenth Centuries”, Journal of South African Law, Sayı 3, 1987, s.286-302.
• Messerschmidt, Manfred, “Die deutsche Rechtsgeschichte unter dem Einfluß des Hitlerregimes”, Kritische Justiz, Cilt 21, Sayı 2, 1988, s.121-136.
• Morris, G. Douglas, “Ayrımcılık, İtibarsızlaştırma, Meydan Okuma”, Çev. Kıvılcım Turanlı, in Nazi Almanya’sında Hukuk, İdeoloji, Fırsatçılık ve Adaletin Saptırılması, Alan E. Steinweis ve Robert D. Rachlin (Ed.), İstanbul, Zoe Kitap, 2020, s.129-166.
• Nörr, Dieter, “Papinian und Gryphius. Zum Nachleben Papinians”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 83, 1966, s.308-333.
• Oğuz, Arzu, “Hukuk Eğitimindeki Son Gelişmeler ve Karşılaştırmalı Hukukun Hukuk Eğitimindeki Rolü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 52, Sayı 4, 2003, s.1-40.
• Öktem, Niyazi, “Hukuksal Pozitivizm Akımı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 43, Sayı 1-4, 1978, s.271-299.
• Özkorkut, Ünal Nevin, “Cumhuriyet Dönemi Hukuksal Dönüşüm Sürecine Katkıda Bulunan Yabancı Akademisyenler”, Adalet Dergisi, Sayı 62-63, 2019, s.481-505.
• Pichonnaz, Pascal, “Kıta Avrupası Özel Hukukunun Uyumlaştırılması: Roma Hukuku Bize Ne Öğretebilir; Ne Öğretemez?”, Çev. Ceren Soydan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 23, Sayı 3, Prof. Dr. Bülent Tahiroğlu’na Armağan, 2017, s.343-364.
• Pichonnaz, Pascal, “İsviçre ve Roma Hukuku Özet Halinde Bir Görünüş.” Çev. Nilgün Dinçer, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2014, s.3149-3174.
• Pringsheim, Fritz, “Das römische Recht der großen Zeit”, Süddeutsche Juristen-Zeitung, Cilt 3, Sayı 6, 1948, s.281-286.
• Rachlin, D. Robert, “Roland Freisler ve Volksgerichtshof”, Çev. Kıvılcım Turanlı, in Nazi Almanya’sında Hukuk, İdeoloji, Fırsatçılık ve Adaletin Saptırılması, Alan E. Steinweis ve Robert D. Rachlin (Ed.), İstanbul, Zoe Kitap, 2020, s.80-109.
• Reicher, Harry, “İnsanlığa Karşı Suçlarda Sorumluluktan Kaçmak”, Çev. Kıvılcım Turanlı, in Nazi Almanya’sında Hukuk, İdeoloji, Fırsatçılık ve Adaletin Saptırılması, Alan E. Steinweis ve Robert D. Rachlin (Ed.), İstanbul, Zoe Kitap, 2020, s.167-191.
• Rottleuthner, Hubert, “Hukuk Sosyolojisi ve Hukuk Devleti”, Çev. Füsun Uyanış, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Sayı 3, 1996, s.50-60.
• Rüthers, Bernd, Fischer, Christian ve Birk, Axel, Rechtstheorie mit Juristischer Methodenlehre. 8. überarbeitete Auflage, München, Beck, 2015.
• Rüthers, Bernd, “Die Risiken selektiven Erinnerns - Antwort an C.-W. Canaris”, JuristenZeitung, Cilt 66, Sayı 23, 2011, s.1149-1151.
• Rüthers, Bernd, “Personenbilder und Geschichtsbilder - Wege zur Umdeutung der Geschichte? Anmerkungen zu einem Larenz-Portrai”, JuristenZeitung, Cilt 66, Sayı 12, 2011, s.593-601.
• Rüthers, Bernd, “Recht als Waffe des Unrechts - Juristische Instrumente im Dienst des NS- Rassenwahns”, Neue Juristische Wochenschrift, 1988, s. 2825-2826.
• Schlosser, Hans, “Hukukçunun Yetiştirilmesi ve Modern Toplum (Hukukçu mu Yoksa Sosyal Düzenleyici mi?)”, Çev. Celal Cihangiroğlu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 33, Sayı 1-4 (1976), s.105-123.
• Schröder, Jan, “Legal Methodology in the German Dictatorships”, Juridica Internationel, Sayı 26, 2017, s.16-24.
• Schwarz, Andreas Bertalan, “Roma Hukuku ve İngiliz Hukuku”, Çev. Bülent Davran, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 3-4, 1945, s.180-202.
• Schwarz, Andreas Bertalan, “Türkiye-İsviçre Medenî Hukuku ve Roma Hukuku”, Çev. Hıfzı Veldet, Prof. Dr. Cemil Bilsel’e Armağan, İstanbul, Kenan Basımevi, 1939, s.379-436.
• Schwarz, Andreas Bertalan, “Mukayeseli Medenî Hukuk İlminin, Bilhassa Türkiye’deki, Ehemmiyet ve Vazifeleri”, Üniversite Konferansları (1937-1938), İstanbul, 1939, s.72-86.
• Somer, Pervin, 100 Soru – 100 Cevap Roma Borçlar Hukuku, İstanbul, XII Levha Yayıncılık, 2010.
• Söğüt, İpek Sevda, “Roma Hukukunda ‘Lex’ Kavramı”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2013, s.63-73.
• Söğütlü Erişgin, Özlem, “Klasik Dönem Hukukçularında Bir 'Açık Değer' Olarak Utilitas Publica”, in Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Cengiz Koçhisarlıoğlu (Ed.), Ankara, Turhan Yayınevi, 2008, s.369-389.
• Söğütlü, Özlem, “Roma Hukukunda Ius Privatum (Özel Hukuk) ve Ius Publicum (Kamu Hukuku) Ayırımı Hakkında”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 69, Sayı 2, Özel Sayı Prof. Dr. Özcan Çelebican’a Armağan, 2020, s.1205-1242.
• Söğütlü, Özlem, “Sözleşmesel Sorumluluk Bağlamında Kölenin Hukukî Statüsünden Yapay Zekânın Hukukî Statüsüne Bakış”, Banka ve Ticaret Hukuk Dergisi, Cilt 39, Sayı 2, 2023, s.277-319.
• Söğütlü, Özlem, Roma Özel Hukuku, Ders Kitabı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, 2022. Söllner, Alfred, “Das römische Recht in der Rechtswissenschaft unserer Zeit”, Giessener Universitätsblätter, Sayı 42, 2013, s.66-78.
• Spengler, Hans-Dieter. “Römisches Recht und europäische Rechtskultur” in Die kulturelle Eigenart Europas, Günter Buchstab (Ed.), Freiburg, 2010, s.43-68.
• Steinweis, E. Alan ve Rachlin, D. Robert, “Nazi Almanya’sında Hukuk ve Holokost”, Çev. Kıvılcım Turanlı, in Nazi Almanya’sında Hukuk, İdeoloji, Fırsatçılık ve Adaletin Saptırılması, Alan E. Steinweis ve Robert D. Rachlin (Ed.), İstanbul, Zoe Kitap, 2020, s.9-24.
• Şimşir, Emrah, “Nasyonal Sosyalizm ve III. Reich Dönemi Almanyası'nda Siyasî Sistem”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, 2015, s.79-130.
• Tamer, Diler, Roma Hukuku, Cilt -1- Roma Tarihi-Roma Hukuku Kaynakları-Genel Kurallar-Roma Usul Hukuku, İstanbul, Legal Yayıncılık, 1. Baskı, 2020.
• Tamer, Diler, Roma Hukuku, Cilt -2- Borçlar Hukuku, İstanbul, Legal Yayıncılık, 1. Baskı, 2021.
• Thomas, Philip, “Ars aequi et boni, legal argumentation and the correct legal solution”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 131, 2014, s.41-59.
• Umur, Ziya, “Tedrisat Bakımından «Umumi Hukuk Tarihi»”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 32, Sayı 1, 1966, s.101-121.
• Umur, Ziya, “Türkiye’de Roma Hukuku Tedrisatı Üzerinde Bazı Düşünceler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 1-4, 1960, s.255-288.
• Üçer, Mehmet, Roma Hukuku’na Giriş, İstanbul, XII Levha Yayıncılık, 2. Baskı, 2020.
• Vabres, Henri Donnedieu De, “Nasyonal Sosyalist Alman Ceza Hukukunun Kaynakları ve «Halkçı» Nasyonal Sosyalist Alman Ceza Hukuku”, Çev. Sulhi Dönmezer, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 9, Sayı 1-2, 1943, s.292-313.
• Végh, Zoltán, “Römisches Recht und Nationalsozialismus Gedanken zur Universalitat des Römischen Rechtes”, Journal on European History of Law, Cilt 2, Sayı 1, 2011, s.2-9.
• Wacke, Andreas, “Accidents in Sport and Games in Roman and Modern German Law”, Journal for Contemporary Roman-Dutch Law, Cilt 42, Sayı 3, 1979, s.273-287.
• Waldstein, Wolfgang, “Ius naturale im nachklassischen römischen Recht und bei Justinian”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 111, 1994, s.1-65.
• Waldstein, Wolfgang ve Rainer, J. Michael, Römische Rechtsgeschichte, München, Beck, 10. neu bearbeitete Auflage, 2005.
• Waldstein, Wolfgang, “Entscheidungsgrundlagen der klassischen römischen Juristen”, Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt, Cilt 2, Sayı 15, 1976, s.4-100.
• Waldstein, Wolfgang, “Gewohnheitsrecht und Juristenrecht in Rom”, in De iustitia et iure: Festgabe für Ulrich von Lübtow zum 80. Geburtstag, Manfred Harder ve Georg Thielmann (Ed.), Berlin, Duncker&Humblot, 1980, s.105-126.
• Waldstein, Wolfgang, “Konsequenz als Argument klassischer Juristen”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 92, 1975, s.22-68.
• Waldstein, Wolfgang, “Vorpositive Ordnungselemente im Römischen Recht”, Österreichische Zeitschrift für öffentliches Recht, Sayı 17, 1967, s.1-26.
• Wenger, Leopold, “Römisches Recht und Rechtsvergleichung”, Archiv für Rechts- und Wirtschaftsphilosophie, Cilt 14, Sayı 2, 1920/21, s.106-145.
• Wieacker, Franz, “Die Stellung der römischen Rechtsgeschichte in der heutigen Rechtsausbildung”, Zeitschrift der Akademie für deutsches Recht, Sayı 6, 1939, s.403-406.
• Wieacker, Franz, “In memoriam Andreas Bertalan Schwarz”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 71, 1954, s.591-606.
• Wieacker, Franz, “Offene Wertungen bei den römischen Juristen”, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, Sayı 94, 1977, s. 1-42.
• Wieacker, Franz. “Reviewed Work(s): Europa und das römische Recht by Paul Koschaker”, Gnomon, Cilt 21, Sayı 5-6, 1949, s.187-193.
• Wieacker, Franz, “The Importance of Roman Law for Western Civilization and Western Legal Thought.” Boston College International and Comparative Law Review 4, no. 2 (1981): 257-281.
• Wieacker, Franz, “Vom Römischen Juristen.” Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft, Cilt 99, sayı 3, 1939, s.440-463.
• Wiegandt, Manfred, “Ich bin Theoretiker, reiner Wissenschaftler und nichts als Gelehrter”: Ein Lebensbild Carl Schmitts”, Juristische Schulung, Cilt 36, Sayı 9, 1996, s.778-781.
• Zatloukal, Valerie, “Max Kasers «Römisches Recht als Gemeinschaftsordnung» und die «Krise des römischen Rechts» unter der NS-Herrschaft”, Journal on European History of Law, Sayı 11, 2020, s.16-29.
• Zimmermann, Reinhard, “Kodifikasyon. Avrupa Ortak Satım Hukuku Arifesinde Kıta Avrupası Deneyimlerinin Değerlendirilmesi”, Çev. Ece Baş Süzel ve Meliha Sermin Paksoy, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 73, Sayı 2, 2015, s.409-436.
• Zimmermann, Reinhard, “Römisches Recht und europäische Kultur”, JuristenZeitung, Cilt 62, Sayı 1, 2007, s.1-12.