AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ'NDE BAŞKANLIK SEÇİMLERİNİN İŞLEYİŞİ, SİYASAL VE KURUMSAL ETKİLERİ, ELEŞTİRİLEN YÖNLERİ VE "SADAKATSİZ DELEGE" VAKIALARI

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 4, 303 - 380, 08.12.2025

Yasin Aydoğdu

https://doi.org/10.30915/abd.1743376

Öz

İngiltere’ye karşı bağımsızlığını kazanan kolonilerin güçlerini birleştirerek birlikte yaşam formasyonu oluşturmaya çalıştıkları yeni bir devletin kurucu belgesi olarak 1787 ABD Anayasası, dünyanın ilk yazılı anayasası olarak kabul edilmesinin yanı sıra kurumsal ve yönetsel anlamda getirdiği yenilikler başta olmak üzere birçok yönden kendine özgü özellikler barındırmaktadır. Federal bir devlet olan ABD’de yürütme organı olarak başkanın seçilme usulü bu özgün yönlerden biridir. Henüz anayasa hazırlanırken uzun tartışmalar sonucu kabul edilen başkanlık seçim sistemi diğer ülkelerdeki devlet başkanlığı seçimlerine göre daha karmaşık usuller içermektedir. Süreç olarak oldukça uzun sayılabilecek bir süreyi kapsamaktadır. Bu durumun sebebi yeni başkan ve yardımcısını belirleme sürecinin farklı tarihlerde yapılacak birden fazla oylama ve sayım işlemine dayanmasıdır.
Dört yıllığına seçilen başkanların görev sürelerinin bitimine üç ay kala yapılan seçimlerde ABD’liler başkan ve yardımcısını seçecek olan delegeleri belirlemek için oy kullanmaktadır. Bu seçimden yaklaşık 45 gün sonra federal düzeyde elli eyalet ve Başkent Washington D.C. bölgesinden seçilen toplam 538 delege kendi seçim çevrelerinde bir araya gelerek başkan ve yardımcısı için ayrı bir seçim yapmaktadır. Aralık ayında yapılan bu seçimlerde kullanılan oylar Kongre’ye gönderilmektedir. Kongre’de toplanarak yapılacak sayım ve değerlendirme işlemleri sonucunda takip eden ocak ayının başında yeni başkan ve yardımcısı resmi olarak belirlenmiş olmaktadır. Bu uygulama ABD’de uzun zamandır eleştirilmekte ve seçim sisteminin değiştirilmesi için öneriler sunulmaktadır. Fakat Federal Anayasa’nın değiştirilmesi sürecinin zorluğundan dolayı bu mesele sürekli ertelenmektedir.
Çalışmada ABD’deki başkanlık seçimlerinde uygulanan iki dereceli seçim sisteminin işleyişi tüm yönleriyle açıklanmakta ve bu süreçte ortaya çıkma ihtimali olan “sadakatsiz seçmen” vakıaları farklı yönlerden incelenmektedir. Konunun tüm yönleriyle anlaşılabilmesi için çalışmada ABD’nin anayasal yapısı ve başkanın sistem içerisindeki konumu ile başlayarak seçim sürecine dair detaylı bilgiler verildikten sonra eyaletlerdeki seçmenler ile seçiciler kurulu delegeleri arasındaki vekalet ilişkisi, sadakatsiz seçmen vakıaları ve Federal Yüksek Mahkeme’nin bununla ilgili kararları üzerinde durulmuştur. Son olarak başkanlık seçim sisteminin değiştirilmesine yönelik tartışmalar ve anayasa değişikliği önerileri üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ABD , Başkanlık Seçimleri , Seçiciler Kurulu , Sadakatsiz Seçmen , Federal Yüksek Mahkeme

The Process of Presidential Elections in The United States, Political and Institutional Impacts, Criticized Aspects, and Cases of “Faithless Electors”

Öz

The 1787 US Constitution which is the founding document of a new state formed by colonies that gained independence from England by joining forces to create a new way of life, is considered the world’s first written constitution and has many unique features, particularly in terms of the innovations it brought about in institutional and administrative terms. One of the unique aspects of the United States, a federal state, is the method of electing the president as the head of the executive branch. The presidential election system, which was accepted after lengthy discussions while the constitution was drafted, involves more complex methods than presidential elections in other countries. The process covers a period that can be considered quite long. The reason of this situation is the process of determining the new president and vice president is based on multiple votes and counts to hold on different dates.
Three months before the end of the four-year term of president, Americans vote to select delegates who will elect the president and vice president. Approximately 45 days after this election, 538 delegates elected from fifty states and the District of Columbia (federal capital city) at the federal level gather in their respective constituencies to hold a separate election for the president and vice president. The votes cast in these elections in December are sent to Congress. Following the counting and evaluation process carried out by Congress, the new president and vice president are officially determined at the beginning of the following January. This method has long been criticized in the US, and proposals have been made to change the electoral system. However, due to the difficulty of amending the Federal Constitution, this issue has been continuously postponed.
In the study, the two-stage electoral system used in US presidential elections is explained in details and the possibility of “faithless electors” emerging during this process is analyzed from different aspects. In order to understand all aspects of the issue, the study begins with detailed information on the US constitutional structure and the president’s position within the system, followed by the representation relationship between voters and electoral college delegates in the states, cases of faithless electors, and the Federal Supreme Court’s decisions on the matter. Finally, assessments are made based on discussions regarding changes to the presidential election system and proposed constitutional amendments.

Anahtar Kelimeler

USA , Presidential Election , Electoral College , Faithless Elector , Federal Supreme Court of US

Kaynakça

• Akdemir, Ali ve Gözde Mert, Liderlik Yönüyle Dünyadaki Başkanlık Sistemleri, Beta Yayınevi, İstanbul, 2018.
• Albert, Richard, Constitutional Amendments: Making, Breaking, and Changing Constitutions, Oxford University Press, ABD, 2019.
• Amar, Akhil Reed, The Constitution Today Timeless Lessons for the Issues of Our Era, Basic Books, New York, 2016.
• Anastaplo, George, “Amendments to the Constitution of the United States: A Commentary”, Loyola University Chicago Law Journal, Cilt 23, Sayı 4, 1992, s. 631-865.
• Anayurt, Ömer, Anayasa Hukuku Genel Kısım (Temel İlkeler, Kavram ve Kurumlar), 7. Baskı, Seçkin, Ankara, 2025.
• Armaoğlu, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914), 3. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2003.
• Arslan, Zühtü, Anayasa Teorisi, 2. Tıpkı Basım, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2008.
• Atar, Yavuz, Demokrasilerde Anayasal Değişmenin Dinamikleri ve Anayasa Yapımı, Mimoza Yayınevi, Konya, 2000.
• Aydoğdu, Yasin, Seçim Sistemleri ve Türkiye, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• Bagehot, Walter, The English Costitution, 2. Baskı, 1893. https://historyofeconomicthought.mcmaster.ca/bagehot/constitution.pdf (Erişim: 23 Şubat 2025).
• Boudreaux, Paul, “The Electoral College and Its Meager Federalism”, Marquette Law Review, Cilt 88, Sayı 2, 2004, s. 195-249.
• Commager, Henry Steele, The American Mind, Yale University Press, ABD, 1950.
• Crossiant, Aurel, “Electoral Politics in South Korea”, in Aurel Croissant, Gabriele Bruns ve Marei John (ed.), Electoral Politics in Southeast and East Asia, Friedrich Ebert Stiftung, Singapur, 2022, s. 233-276.
• Duverger, Maurice, Siyasal Rejimler, çev. Teoman Tunçdoğan, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 2000.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• Eroğul, Cem, Anatüzeye Giriş (Anayasa Hukuku’na Giriş), 13. Bası, İmaj Yayınevi, Ankara, 2013.
• Ertaş, Türker, “Amerikan Siyasi Tarihinde Başkanların Impeachment Usulü ile Suçlandırılması: Johnson, Nixon, Clinton ve Trump Örnekleri Üzerinden Anayasal Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, 2022, s. 3-89.
• Feerick, John D., “The Electoral College - Why It Ought To Be Abolished”, Fordham Law Review, Cilt 37, Sayı 1, 1968, s. 1-50.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin, Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• Gillman, Howard, The Votes that Counted How the Court Decided the 2000 Presidential Election, The University of Chicago Press, ABD, 2001.
• Göze, Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 19. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2021.
• Gözler, Kemal, Devlet Başkanları Bir Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi, Ekin Kitabevi, Bursa, 2001.
• Gözler, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi Cilt II, 2. Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa, 2020.
• Gözler, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Esasları Ders Kitabı, 17. Baskı, Ekin, Bursa, 2025.
• Hamilton, Alexander, John Jay ve James Madison, The Federalist Papers, The New American Library of World Literature, ABD, 1961.
• Harrison, Benjamin, The Constitution and Administration of the United States of America, David Nutt Press, Londra, 1897.
• Hekimoğlu, Mehmet Merdan, Anayasa Hukukunda Karşılaştırmalı “Demokratik Hükümet Sistemleri ve Türkiye”, Detay Yayıncılık, Ankara, 2009.
• Horowitz, Donald L., “The Federalist Abroad in the World”, in Ian Shapiro (ed.), The Federalist Papers, Yale University Press, ABD, 2009, s. 502-532.
• Kanadoğlu, Osman Korkut ve Ahmet Mert DUYGUN, Anayasa Hukukunun Genel Esasları, 3. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2023.
• Keser, Hayri, “Başkanlık Sisteminde Yasama ve Yürütme Organları Arasındaki Karşılıklı Etkileşim Araçları Açısından Türkiye-ABD Hükümet Sistemlerinin Karşılaştırması”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, 2021, s. 165-182.
• Kurland, Philip B., “The Rise and Fall of the ‘Doctrine’ of Separation of Powers”, Michigan Law Review, Cilt 85, Sayı 3, 1986, s. 592-613.
• Kuzu, Burhan, Her Yönü ile Başkanlık Sistemi, 2. Baskı, Babıali Kültür Yayıncılığı, İstanbul, 2012.
• Küçük, Adnan, ABD ve Latin Amerika Ülkelerinde Başkanlık Sistemi ve Uygulamaları, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2024.
• Mulholland, Matthew, “The Twice and Future President? The ‘Trump 2028’ Paradox and Constitutional Loopholes”, Lincoln Memorial University Law Review, Cilt 12, Sayı 3, 2025, s. 70-97.
• Nomer, Mert, ABD Başkanlık Sisteminde Başkanın Yetkileri, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2013.
• Okandan, Recai G., “İngiltere ve Şimalî Amerikada Devletin Pozitif İnkışafı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 19, Sayı 1-2, 1953, s. 33-64.
• Örs, Birsen, “Siyasal Temsil”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 35, 2006, s. 1-22.
• Özer, Attila, Anayasa Hukuku, 8. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2017.
• Özsoy Boyunsuz, Şule, Dünyada Başkanlık Sistemleri, İmge Kitabevi, Ankara, 2017.
• Relyea, Harold C., “The Law: The Executive Office of the Vice President: Constitutional and Legal Considerations”, Presidential Studies Quarterly, Cilt 40, Sayı 2, 2008, s. 327-341.
• Sartori, Giovanni, Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği – Yapılar, Özendiriciler ve Sonuçlar Üzerine Bir İnceleme, çev.: Ergun Özbudun, 2. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2022.
• Shaw, Katherine, “The Electoral College”, University of Pennsylvania Carey Law School, Public Law & Legal Theory Research Paper Series, Sayı 24-42, 2024, s. 1083-1103.
• Soysal, Mümtaz, Anayasaya Giriş, 3. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 2011.
• Tanıyıcı, Şaban ve Birol Akgün, Amerikan Başkanlığı Cumhuriyetten İmparatorluğa, Orion Kitabevi, Ankara, 2008.
• Tekin, Abdurrahman, “Devlet Başkanının Halk Tarafından Seçimi Yöntemleri”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 4, 2021, s. 435-475.
• Teziç, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 16. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2013.
• Turhan, Mehmet, Hükümet Sistemleri, 2. Baskı, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1993.
• Uluşahin, Nur, Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi, Yetkin Yayınları, Ankara, 1999.
• Ünal Açıkgöz, Merve, “Amerika Birleşik Devletleri’nde Başkanlık Seçimi ve Federal Yüksek Mahkeme’nin Seçime İlişkin Emsal Kararları”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, 2022, s. 677-717.
• Whittington, Keith E., “Originalism, Constitutional Construction, and the Problem of Faithless Electors”, Arizona Law Review, Cilt 59, Sayı 903, 2017, s. 903- 944.
• Yanık, Murat, Başkanlık Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• Yıldız, Abdülkadir, “Amerika Birleşik Devletleri’nde Başkan Yardımcısı ile Türkiye’de Cumhurbaşkanı Yardımcısının Karşılaştırılması”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2018, s. 509-534.
• Zengin, Mehmet Ali, “ABD Başkanlık Sisteminde Fren ve Denge Mekanizması Üzerine Bir İnceleme”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt 7, Sayı 28, 2016, s. 1-28.
• İnternet Kaynakları
• Codrington III, Wilfred, “The Electoral College’s Racist Origins”, The Atlantic, 17 November 2019, https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2019/11/electoral-college-racist-origins/601918/ (Erişim: 16 Ocak 2025).
• Daniller, Andrew, “A Majority of Americans Continue to Favor Replacing Electoral College with a Nationwide Popular Vote”, Pew Research Center, 13 Mart 2020, https://www.pewresearch.org/short-reads/2020/03/13/a-majority-of-americans-continue-to-favor-replacing-electoral-college-with-a-nationwide-popular-vote/ (Erişim: 14 Ocak 2025).
• Electoral Assistance Comission, The Electoral College Important Dates and Deadlines 2024 Presidential Election, https://www.eac.gov/sites/default/files/2024-04/Electoral_College_2024_Dates_508.pdf (Erişim: 14 Ocak 2025); https://www.archives.gov/electoral-college/key-dates (Erişim: 18 Ocak 2025).
• Gazette of The Unıted States, 15 Aralık 1796, s. 3. https://www.britishnewspaperarchive.co.uk/viewer/BL/0002953/17961215/007/0003 (Erişim: 9 Şubat 2025).
• Hals, Tom, “Another possible risk in U.S. election: faithless electors”, Reuters, 20 October 2020, https://www.reuters.com/article/us-usa-election-electors-rogue-explainer/explainer-another-possible-risk-in-u-s-election-faithless-electors-idUSKBN27519V/ (Erişim: 14 Ocak 2025).
• Karson, Kendall, “The Electoral College: How Presidents are Elected”, AbcNews, 23 Ekim 2020, https://abcnews.go.com/Politics/electoral-college-presidents-elected/story?id=73700350 (Erişim: 15 Nisan 2025).
• Lau, Tim, “The Electoral College Explained”, Brennan Center for Justice, 17 February 2021, https://www.brennancenter.org/our-work/research-reports/electoral-college-explained (Erişim: 14 Ocak 2025).
• Lessig, Lawrence, “The Constitution Lets The Electoral College Choose The Winner. They Should Choose Clinton”, The Washington Post, 24 Kasım 2016, https://www.washingtonpost.com/opinions/the-constitution-lets-the-electoral-college-choose-the-winner-they-should-choose-clinton/2016/11/24/0f431828-b0f7-11e6-8616-52b15787add0_story.html (Erişim: 11 Şubat 2025).
• Levinson, Sanford, “Common Interpretation”, National Constitution Center, https://constitutioncenter.org/the-constitution/amendments/amendment-xii/interpretations/171 (Erişim: 12 Şubat 2025).
• Montanaro, Domenico, “Who Are Electors And How Do They Get Picked?”, 14 Aralık 2020, https://www.npr.org/sections/biden-transition-updates/2020/12/14/946080856/who-are-electors-and-how-do-they-get-picked (Erişim: 16 Ocak 2025).
• National Association of Secretaryaries of State (NASS), “Summary: State Laws Regarding Presidential Electors”, Ekim 2024, https://www.nass.org/sites/default/files/reports/summary-electoral-college-laws-oct2024.pdf (Erişim tarihi: 16 Ocak 2025).
• Neale, Thomas H., “The Electoral College: How It Works in Contemporary Presidential Elections”, Congressional Research Service, 15 Mayıs 2017, https://www.congress.gov/crs-product/RL32611 (Erişim: 12 Mayıs 2025).
• O’Donnell, Lilly, “Meet the 'Hamilton Electors’ Hoping for an Electoral College Revolt”, The Atlantic, 21 Kasım 2016. https://www.theatlantic.com/politics/archive/2016/11/meet-the-hamilton-electors-hoping-for-an-electoral-college-revolt/508433/ (Erişim: 8 Şubat 2025).
• Rothman, Lily, “The Reason Election Day Is Tuesday”, Time, 2 Kasım 2015, https://time.com/4089657/history-election-day/ (Erişim: 3 Haziran 2025).
• Saad, Lydia, “Americans Call for Term Limits, End to Electoral College”, Gallup, 18 Ocak 2013, https://news.gallup.com/poll/159881/americans-call-term-limits-end-electoral-college.aspx (15 Mayıs 2025). Shelly, Jacob D., “-Faithless Elector- Challenge Goes to Supreme Court”, Congressional Research Service, 12 Mayıs 2020, https://www.congress.gov/crs-product/LSB10462 (Erişim: 11 Haziran 2025).
• Signer, Michael, “Make the Electoral College Great Again: Let “Conscientious Electors” Do Their Jobs”, Vox, 18 Aralık 2016, https://www.vox.com/the-big-idea/2016/11/29/13771920/electoral-college-faithless-electors-independent-trump (Erişim: 11 Şubat 2025).
• Silver, Johanna, Kellen Zeng ve Madeleine Wren, “Election Day is Over. Why is the Electoral College Voting Now?”, Aclu, 17 Aralık 2024, https://www.aclu.org/news/voting-rights/election-day-is-over-why-is-the-electoral-college-voting-now (Erişim: 18 Ocak 2025).
• Torres Spelliscy, Ciara, “Supreme Court Allows States to Punish ‘Faithless’ Electoral College Voters”, Brennan Center for Justice, 6 July 2020, https://www.brennancenter.org/our-work/analysis-opinion/supreme-court-allows-states-punish-faithless-electoral-college-voters (Erişim: 14 Ocak 2025).