TÜRK HUKUKUNDA YOKSULLUK NAFAKASI

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 4, 487 - 532, 08.12.2025

Yasemin Güllüoğlu , Sümeyye Aydın Engin

https://doi.org/10.30915/abd.1779981

Öz

Yoksulluk nafakası 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 175’inci maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre boşanma nedeniyle yoksulluğa düşen tarafa talebi halinde karşı tarafın mali gücü oranında süresiz şekilde yoksulluk nafakasına hükmedilebilir. Bu çalışmamızda yoksulluk nafakası kavramı, yoksulluk nafakasının şartları, yoksulluk nafakası miktarının belirlenmesi, yoksulluk nafakasında süre sorunu, yoksulluk nafakasını sona erdiren haller ve son olarak yoksulluk nafakası talebinde izlenmesi gereken usule ilişkin bilgiler yer almaktadır.
Hâkimin yoksulluk nafakasına hükmedebilmesi için kanunda sayılı şartların gerçekleşmiş olması gerekir. Öncelikle kesinleşmiş bir boşanma hükmünün bulunması, taraflardan birinin talebinin varlığı, talep eden kişinin boşanma nedeniyle yoksulluğa düşmüş olması, karşı tarafın mali gücü araştırılarak mali gücü doğrultusunda bir nafakaya hükmedilmesi ve bu nafakanın kural olarak süresiz olması gerekir. Yoksulluk nafakasıyla ilgili en güncel tartışma süresiz olarak hükmediliyor olmasıdır. Biz de doktrindeki eleştirilere katılmakla birlikte yoksulluk nafakasının verileceği sürenin her somut olayda ayrıca değerlendirilerek belirli bir süre için verilmesi gerektiği kanaatindeyiz. Çalışmamızda tüm bu hususları, Yargıtay kararları ışığında daha açıklayıcı bir hale getirilmiş şekilde sizlere aktarmayı hedeflemiş bulunmaktayız.

Anahtar Kelimeler

BOŞANMA , YOKSULLUK , NAFAKA , NAFAKADA SÜRE , EVLİLİK SONRASI NAFAKA

POVERTY ALIMONY IN TURKISH LAW

Öz

Poverty alimony is regulated in Article 175 of the Turkish Civil Code No. 4721. According to the relevant article, if requested by the party who has become poor due to divorce, poverty alimony may be awarded indefinitely in proportion to the financial strength of the other party. In this study, the concept of poverty alimony, the conditions of poverty alimony, the determination of the amount of poverty alimony, the duration problem in poverty alimony, the situations that terminate poverty alimony and finally the procedure to be followed in the request for poverty alimony are included.
In order for the judge to rule on poverty alimony, certain conditions specified in the law must be met. First of all, there must be a final divorce decree, one of the parties must have a request, the person making the request must have fallen into poverty due to the divorce, the other party's financial strength must be investigated and an alimony must be awarded in line with their financial strength, and this alimony must be indefinite as a rule. The most current discussion about poverty alimony is that it is awarded indefinitely. Although we agree with the criticisms in the doctrine, we are of the opinion that the period for which the poverty alimony will be given should be evaluated separately in each concrete case and should be given for a certain period of time. In our study, we aim to convey all these issues to you in a more explanatory manner in the light of the Supreme Court decisions.

Anahtar Kelimeler

DIVORCE , POVERTY , ALIMONY , DURATION IN ALIMONY , POST-MARITAL MAINTENANCE

Kaynakça

• Akbulut, Merve Bilge. “Türk Medeni Kanunu Kapsamında Yoksulluk Nafakası”. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022. Akıntürk, Turgut ve Ateş Kahraman, Derya. Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku. Yenilenmiş 17. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi, 2015.
• Aksan, Gamze. “Yoksulluk ve Yoksulluk Kültürünün Toplumsal Görünümleri”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27 (2012): 9-19.
• Bayrak, Sümbül. “Doksanlı Yıllardan Günümüze Türkiye’de Yoksulluk Kavramının Medyada Ele Alınış Biçimleri”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007.
• Çetin, İrem. “Yoksulluk ve Yoksulluk Göstergeleri: Türkiye ve OECD Ülkeleri Üzerine Bir Karşılaştırma”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 no.2 (2020):510-532.
• Çitak, Burçak. “Yoksulluk Nafakası”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 74, no.1 (2016): 241-257.
• Demirbaş, Ali. “Güncel Tartışmalarla Yoksulluk Nafakası”. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5, no.2 (Güz 2018): 219-235.
• Dural, Mustafa, Öğüz, Tufan ve Gümüş, Mustafa Alper. Türk Özel Hukuku III Aile Hukuku. 19. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2024.
• Emik, Handenur. “Türk Hukukunda Yoksulluk Nafakası, Benzer Kurumlarla İlişkisi ve Uygulamada Karşılaşılan Birtakım Problemlere Eleştirel ve Çözümsel Yaklaşım”. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, 2023.
• Erarslan, Beyza Nur. “Türk Hukukunda Süreli Yoksulluk Nafakası Yaklaşımları”. Yüksek Lisans Tezi, İbn Haldun Üniversitesi, 2023.
• Gençcan, Ömer Uğur. Nafaka Hukuku. 3. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Kahrıman, Emine Refia. “Türk Hukukunda Yoksulluk Nafakası”. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, 2024.
• Kalender, Ahmet. Türk Aile Hukukunda Boşanma Nafakası (Yoksulluk Nafakası). Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Karaman, Mustafa Fazıl. “Yoksulluk Sorununu Anlamlandırma Çalışması: Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma”. Journal of Political Administrative and Local Studies 2, no.1 (Eylül 2019):43-61.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Aile Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Kulaklı, Emrah. “Yoksulluk Nafakası ve Yoksulluk Nafakası Bağlamında Bir Mukayeseli Hukuk İncelemesi”. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Dergisi 5, no.2 (Güz 2018): 237-268.
• Öcal Apaydın, Bahar. “Güncel Tartışmalar Işığında Yoksulluk Nafakası”. İçinde Yargı Kararları Işığında Aile Hukukunun Güncel Sorunları. Editörler Serkan Ayan ve Pınar Çiftçi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022, 49-86.
• Özdemir, Hayrunnisa. “Yoksulluk Nafakasında Süresizlik Sorunu”. İçinde Türk Medeni Hukuku Çerçevesinde Aile Hukukunda Güncel Meseleler Sempozyumu. Editör Yasemin Güllüoğlu. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2021, 23-42. Özuğur, Ali İhsan. Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları. Ankara: Turhan Kitabevi, 2004.
• Reyhani Yüksel, Sera. “Yoksulluk Nafakası ve Süre Sorunu”. Namık Kemal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi no.2 (2021): 485-510.
• Turan, Süreyya. “Güncel Tartışmalar Karşısında Yoksulluk Nafakasına Bir Bakış”. İçinde Türk Hukukçu Kadınlar Derneğinin 50. Kuruluş Yıldönümü Sempozyum Kitabı. Editör Süreyya Turan. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2019, 67-85. Tutar, Elce. “Yoksulluk Nafakası”. Doktora Tezi, Yaşar Üniversitesi, 2023.
• Üstün, Figen. “Yoksulluk Nafakasında Yoksulluk Kriteri ve Nafaka Miktarının Belirlenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi, 2024.
• Yaşar, Muzaffer. “Kırsal Yoksulluk Kavramı ve Ab- Türkiye İlişkileri Çerçevesinde Kırsak Kalkınma Politikalarının Etkinliği”. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2019.
• Yıldırım, Arzu. “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele”. İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi, no, 1 (1) (2019) :15-33.
• Yiğit, Elif. “Yoksulluk Nafakası”. Selçuk Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dergisi 5, no.1 (2022): 1-37.
• 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2709&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5.
• 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf. 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4787.pdf.
• 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5235.pdf.
• 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6100.pdf.
• 743 Sayılı Türk Kanuni Medenisi, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/5.3.743.pdf.
• Anayasa Mahkemesi, E. 2011/136, K. 2012/72, 17.05.2012 kararı, https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Dosyalar/Kararlar/KararPDF/2012-72-nrm.pdf.
• TDK Sözlük, https://sozluk.gov.tr/.