İş Kazalarında Hukuki, Cezai ve İdari Sorumluluk

Yıl 2015, Sayı: 2, 0 - 0, 01.03.2015

Doç. Dr. Mustafa Özen

Öz

İ
ş, hayatın ayrılmaz bir parçasıdır. Öyle ki, gündelik yaşamın her anını
kapsamaktadır. İş kelimesi, geniş ve dar olmak üzere iki farklı anlamda
kullanılabilir: Geniş kapsamda iş, insanın bir amaca yönelen her türlü
faaliyeti / çabasıdır. Bu anlamda iş için kazanç elde edip etmeme önem
taşımaz. Bir tür, meşguliyettir. Dar anlamda iş ise, bir insanın kazanç elde
etmek (geçimini sağlama) için yaptığı faaliyetlerdir.
İster geniş isterse dar anlamda kullanılsın bir iş yapılırken, kaza yapmamak
esastır. Ancak, ne kadar tedbir alınırsa alınsın kaza yapılması kaçınılmaz
bir gerçektir. Bizim için önemli olan, iş kazalarını en düşük seviyede
tutabilmektir.
İnsanoğlu günümüzde; demokrasi, insan hakları, temel hak ve özgürlüklerin
korunması ve kullanılması, insan sağlığı, teknolojik gelişmeler ve
teknolojiden yararlanma bakımından (dünyanın her yerinde aynı şey söylenmese
de) her geçen gün daha iyi konuma gelmek için çaba harcamaktadır.
Bu çabalar sonucu her geçen gün daha da mesafe kat etmektedir.
Günümüz ekonomik zenginliğinin temelinde iş yatmaktadır. Ekonomik
zenginliğin artması kadar iş alanındaki hukuksal güvencelerin de artması
gerekir. İş, işveren ve işçiden oluşan iki temel maddi esasa dayanır.
İş Kazalarında Hukuki, Cezai ve İdari Sorumluluk
216 Ankara Barosu Dergisi 2015/2
İş görülürken, işveren ve işçinin karşılıklı hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır.
Bu yükümlülükler, işin sorunsuz görülmesine hizmet ederler. Taraflardan
birinin yükümlülüklerine uymaması, hukuki sorunları da beraberinde
getirmektedir. Bu sorunlar, bazen oldukça ağır olabilmektedir. Bu sorunların
en önemlilerinden biri, iş kazalarıdır.
İş kazaları, günümüzde hem nitelik hem de nicelik bakımından hızla
artmaktadır. Nitelik bakımından artış, kazaların doğurduğu zararların büyüklüğünü
ifade eder. Nicelik bakımından artış ise, kaza sayılarının her geçen
gün artmasıdır. İş kazalarındaki bu artış, kamuoyunda ciddi tepkilere, sosyal
olaylara neden olabilmektedir. Bu durum, ülkemiz açısından üzerinde ciddi
düşünülmesi ve bir an evvel gerekli hukuki, teknik ve bilimsel tedbirlerin
alınmasını gerektirmektedir.
Bu çalışmamızda, iş kazalarından doğan hukuki ve cezai sorumluluk
incelenecektir.