Türkiye’de Milletvekilliği – Avukatlık Bağdaşmazlığı Sorunu: Tarihsel Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 80 Sayı: 1, 135 - 211, 02.01.2022

Günal Seyit

https://doi.org/10.30915/abd.1118342

Öz

Osmanlı Devleti döneminden günümüze, Türkiye’de milletvekilliği ile bağdaşmayan işler kümesi, tarihsel olarak giderek genişleme eğilimi içinde bulunmaktadır. Önceleri sadece yasama organı üyelerinin yürütme organı karşısındaki bağımsızlığını sağlama kaygısı içinde belirlenen milletvekilliği ile bağdaşmayan işler alanı, zamanla yasama organı üyeliği statüsünden kaynaklı siyasal gücün kötüye kullanılması tehlikesine bağlı etik kaygıların baş göstermesi ve milletvekillerinin yasama ve parlamenter denetim çalışmalarına etkin katılımının sağlanması arayışları çerçevesinde avukatlık gibi meslekler alanına doğru genişleme eğilimi göstermiştir. Bu çalışmada, Osmanlı-Türk parlamento deneyimi içinde avukatlık mesleğinin konumu, milletvekilliği ile bağdaşmayan işler sorunu bağlamında tarihsel olarak irdelenmekte ve bu irdelemenin çıktılarından yararlanılarak günümüzdeki hukuksal duruma ilişkin öneriler geliştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Milletvekili, Avukatlık, Milletvekilliği ile bağdaşmayan işler, Etik, Türkiye Büyük Millet Meclisi

Kaynakça

• Aldıkaçtı, Orhan. Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası. 4. Baskı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1982.
• Arsel, İlhan. Türk Anayasa Hukuku’nun Umumi Esasları. Ankara: Mars Matbaası, 1965.
• Atar, Yavuz. Türk Anayasa Hukuku. 13. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Ayaz, Reyhan. “Milletvekilliği ile Bağdaşmayan İşler ve TBMM Başkanlığının Konuya Bakış Açısı.” Yasama Dergisi, no. 41 (Ocak-Haziran, 2020): 107-33.
• Bakırcı, Fahri, Gençkaya Ömer Faruk, Ergül Ozan, Kılıç Abbas, Aslan Gündüz Alp, Işık Salim ve Yüksel İsmail. Parlamento Hukukuna Giriş. Ankara: Lykeion Yayınları, 2020.
• Bali, Rıfat N. Unutulmuş Bir Fikir Adamı ve Hukuk Âlimi: Milaslı Gad Franko. İstanbul: Libra Kitapçılık, 2013.
• CHF Üçüncü Büyük Kongre Zabıtları (10-18 Mayıs 1931). İstanbul: Devlet Matbaası, 1931.
• Cranston, Ross. “Avukatlar, Milletvekilleri ve Hâkimler.” Çeviren Beyhan Kaptıkaçtı Kayatekin ve Yağmur Şen, Yasama Dergisi, no. 41 (Ocak-Haziran, 2020): 341-72.
• Dönmez, Gökhan. 1982 Anayasası’nda Milletvekilliği Statüsünün Kazanılması ve Sona Ermesi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
• Erem, Faruk. Parlâmento Üyeliği ve Avukatlık. Ankara: Sevinç Matbaası, 1972.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin. Anayasa Hukuku. 7. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Franko, (Milâslı) Gad. “Saylav Avukatlar.” Hukukî Bilgiler Mecmuası 8, no. 10-94 (Ağustos, 1937): 1-5.
• Gören, Zafer. Anayasa Hukukuna Giriş. İzmir: Barış Yayınları, 1997.
• Gözler, Kemal. “Vatandaşlık ve Milletvekilliği.” Liberal Düşünce 4, no. 16 (Yaz, 1999): 90-1.
• Gözler, Kemal. Anayasa Hukukunun Genel Teorisi. Cilt: I, Bursa: Ekin Yayınevi, 2011.
• Gözler, Kemal. İdare Hukuku. Bursa: Ekin Yayınevi, 2009.
• Gözler, Kemal. İnsan Hakları Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi, 2017.
• Gözler, Kemal. İnsan Hakları Hukukuna Giriş. 2. Baskı. Bursa: Ekin Yayınevi, 2020.
• Gözübüyük, A. Şeref ve Kili Suna. Türk Anayasa Metinleri (1839-1980). 2. Bası. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1982.
• İba, Şeref. Parlamento Hukuku. 7. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• İnce, Refik. “Meb’uslukla Avukatlık Birleşmeli mi?.” İzmir Barosu Dergisi 2, no. 2-6 (Birinciteşrin, 1936): 121-48.
• Onar, Erdal. “1982 Anayasasında Milletvekilliğinin Düşmesi.” Anayasa Yargısı Dergisi 14, (1997): 387-465.
• Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku. 15. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2014.
• Sağlam, Fazıl. Temel Hakların Sınırlanması ve Özü. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1982.
• Seyit, Günal ve Gün Tuncay. “Vatan Hizmeti Kapsamındaki Askerlik Ödevinin Milletvekilliği Statüsü ile İlişkisi.” Yasama Bülteni, no. 5, Ankara: TBMM Basımevi, 2020.
• Seyit, Günal. Türk Parlamento Tarihinde Milletvekili Devamsızlığı Sorunu. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Soysal, Mümtaz. 100 Soruda Anayasanın Anlamı. 11. Baskı. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1997.
• Tanilli, Server. Devlet ve Demokrasi – Anayasa Hukukuna Giriş. 5. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 1988.
• Tanör, Bülent ve Yüzbaşıoğlu Necmi. 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. 19. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları, 2019.
• TBMM Albümü (1920-2010). Cilt: 1, 2. Baskı. Ankara: TBMM Yayınları, 2010.
• Verdigil, Rifat. “Parlamento Üyeliği ve Avukatlık.” Yargı, no. 41 (Eylül, 1979): 7-8.