İpotek Süresi ve Bu Sürenin Geçmesinin İcra Hukukuna Etkileri

Yıl 2022, Cilt: 80 Sayı: 3, 329 - 394, 25.08.2022

Fatih Zora

https://doi.org/10.30915/abd.1118885

Öz

İpotek sözleşmesinin temel amacı doğmuş yahut doğacak veyahut doğması muhtemel bir alacağın rehin konusu taşınmaz ile güvence altına alınmasıdır. Temel borç ilişkisindeki asıl alacak ödenmediği takdirde, alacaklı taşınmazın satılmasını sağlayarak, satım bedelinden alacağını elde edebilir. Ancak taraflar, yaptıkları ipotek sözleşmesi ile ipoteğin sağladığı bu güvenceyi süre ile sınırlandırabilir. Bu anlamda, ipoteğin süreli yahut süresiz olarak kurulması mümkündür. İpoteğin süreli olarak kurulduğu durumlarda, ipotek süresinin geçmesi ile ipotek hakkı da sona ermekte ve 2019 yılında 7181 sayılı Kanun’un 19. maddesi ile Türk Medeni Kanunu’nun 883. maddesine eklenen 2. fıkra uyarınca belirli şartlar dâhilinde, alacaklının iradesine yahut dava açılmasına gerek olmaksızın taşınmaz malikinin talebiyle ipoteğin terkini sağlanabilmektedir. Çalışmamızda, taraflarca sözleşme ile öngörülen ipotek süresinin hukuki niteliği açıklanmaya çalışıldıktan sonra, bu sürenin dolmasının icra hukukuna etkileri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

ipotek, ipotek Süresi, ipotek hakkının sona ermesi, icra hukuku, ipoteğin paraya çevrilmesi

Hypothec Period and The Effects of Exceeding This Period On Enforcement Law

Öz

The main purpose of the hypothec contract is to secure a receivable that has arisen or will arise or is likely to arise, with the immovable property subject to collateral. If the principal debt in the underlying debt relationship is not paid, the creditor can obtain the receivable from the sale price by selling the immovable property. However, the parties may limit this assurance provided by the hypothec with a period of time with the hypothec agreement they have made. In this sense, it is possible to establish a hypothec on a temporary or indefinite basis. In cases where the hypothec is established for a limited period of time, the hypothec right ends with the expiration of the hypothec period. And according to the second paragraph added to the article 883 of the Turkish Civil Code with the 19th article of the Law No. 7181 in 2019, the hypothec can be released at the request of the immovable property owner without the need of the will of the creditor or filing of a lawsuit. In our study, after trying to explain the legal nature of the hypothec period stipulated by the contract by the parties, the effects of the expiration of this period on the enforcement law will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

hypothec, hypothec period, termination of hypothec right, enforcement law, hypothec liquidation procedures

Kaynakça

• Acar, Faruk. Rehin Hukukunda Taşınmaz Kavramı ve Özellikle Belirlilik İlkesi, Tıpkı 2. Basım. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2017.
• Akçaal, Mehmet. “İpoteğin Kaldırılması Davası”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10(2), (2019): 563-578.
• Akipek, Jale G. Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar) Üçüncü Kitap Mahdut Ayni Haklar. Ankara: Sevinç Matbaası, 1974.
• Akipek, Jale, Turgut Akıntürk ve Derya Ateş. Eşya Hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım, 2018.
• Akkaya, Tolga. “İcra Hukuku Bağlamında Süreli İpotek” TAAD, Y. 4, Sayı:12, (Ocak, 2013): 161-184.
• Aşık, İbrahim. İcra Sözleşmeleri. Ankara: Turhan Kitabevi, 2006.
• Atalı, Murat, İbrahim Ermenek ve Ersin Erdoğan. İcra ve İflâs Hukuku. 3. Bası. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Ayan, Mehmet. Eşya Hukuku III, Sınırlı Ayni Haklar. 9. Baskı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Aybay, Aydın ve Hüseyin Hatemi. Eşya Hukuku. 3. Bası, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2014.
• Budak, Ali Cem. İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2010.
• Cansel, Erol. Tapu Siciline İtimat Prensibi. Ankara: Ajans Türk Matbaası, 1964.
• Çoşkun, Mahmut. Hacizde ve İflâsta Sıra Cetveli. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Deren Yıldırım, Nevhis. “Türk, İsviçre ve Alman Hukukunda Hacze (Adi) İştirak”. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989.
• Deynekli, Adnan. “Sıra Cetveli ile İlgili Sorunlar”. Bankacılar Dergisi, S. 67, (2008): 28-69.
• Deynekli, Adnan ve Sedat Kısa. Hacizde ve İflâsta Sıra Cetveli, 3. Bası. Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
• Dönmez, R. Murat. “Mükellefiyetler Listesi (İİK m. 128/1)”.TBB Dergisi, S. 64, (2006): 368-382.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Özel Hükümler. 8. Bası. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Erman, Hasan. Eşya Hukuku Dersleri. 9. Basım. İstanbul: Der Yayınları, 2020.
• Eroğlu, Orhan. “İpoteğin Paraya Çevrilmesine İlişkin Takipte İcra Müdürünün Yapması Gereken İşlemler ve Alması Gereken Tedbirler” YÜHFD, C. XVIII, (2021/2): 891-930.
• Ertaş, Şeref. Yeni Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Eşya Hukuku. 6. Bası. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2005.
• Esener, Turhan ve Kudret Güven. Eşya Hukuku, 8. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Gülekli, Yeşim. İpoteğin Taşınmaz ve Alacak Açısından Kapsamı (Türk Medeni Kanunu 766-790 Maddelerine İlişkin İçtihatlar İle). İstanbul: Kazancı Kitap Ticaret A.Ş., 1992.
• Helvacı, İlhan. Eski Medeni Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Türk Medeni Kanuna göre Sözleşmeden Doğan İpotek Hakkı, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2008.
• Işık, Melih. İcra Hukukunda Borç Ödemeden Aciz Belgesi ve Bu Nitelikteki Haciz Tutanakları (İİK m. 143,105). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• Işık, Melih. “İcra Hukukunda Derece Namına Satış Talep Etme” Türkiye Baroları Birliği Dergisi, 152 (2021): 145-185.
• Köprülü, Bülent ve Selim Kaneti. Sınırlı Ayni Haklar. Genişletilmiş ve Yenilenmiş 2. Bası. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1982-1983.
• Kuru, Baki ve Burak Aydın. İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı. 5. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Meriç, Nedim. Türk-İsviçre İcra Hukukunda Paylaştırma Kuralları ve Sıra Cetveline Müracaat Yolları. Ankara: Yetkin Yayınları, 2015.
• Meriç, Nedim ve Ahmet Cahit İyilikli. “Taşınmaz Teminatının Üçüncü Kişi Alacaklının Alacağını Perdeleyip Takibi Semeresiz Bırakması Üzerine Bir İnceleme” TAAD, Y. 9, S. 33 (Ocak 2018): 39-93.
• Muşul, Timuçin. İcra ve İflâs Hukukunda; Şikâyet. 2. Baskı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Nar, Ahmet. Yabancı Para İpoteği. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2009.
• Nomer, Haluk Nami ve Mehmet Serkan Ergüne. Eşya Hukuku. 8. Bası. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Oğuzman, Kemal, Özer Seliçi ve Saibe Oktay-Özdemir. Eşya Hukuku, 22. Bası. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2020.
• Özçelik, Ş. Barış. “İpoteğin Alacağa Bağlılığı” BATİDER, C. XXXIII, S. 4 (2017): 157-188.
• Özen, Burak. “Kefalet Sözleşmesi” içinde İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, Yürürlük Kanunu, Cilt 6,7,8 (Madde 393-649). Ed.: M. Turgut Öz vd. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
• Pekcanıtez, Hakan ve Cemil Simil. İcra-İflâs Hukukunda Şikâyet. 2. Bası. İstanbu: Vedat Kitapçılık, 2017.
• Pekcanıtez, Hakan, Oğuz Atalay, Meral Sungurtekin Özkan ve Muhammet Özekes. İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı. 7. Bası, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Postacıoğlu, İlhan E. “İpotekle Yüklü Bir Gayrimenkulü Haczeden Alacaklı İpoteğin Hükümden Düştüğünü Ne Yolda Ortaya Koyabilir?” İzmir Barosu Dergisi, Y. 4, S. 1 (1985): 30-34.
• Serozan, Rona. “Taşınmaz Rehni”. İÜHFM, C. LXIV, S. 2 (2006): 301-324.
• Şahin, Gizem Özkan. “Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 25, S. 2. (Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal Armağanı, Aralık 2019): 1288-1336.
• Sirmen, A. Lale. Eşya Hukuku. 8. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Tunç Yücel, Müjgan. Banka Alacaklarının İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2010.
• Uyar, Talih, Alper Uyar ve Cüneyt Uyar. (İcra Hukukunda) İstihkak Davaları. Ankara: Bilge Yayınevi, 2018.
• Yaşar, Şaziye Emel Arpacı. “Kefalet Sözleşmesinin Sona Erme Halleri”. Yüksek Lisans tezi, Altınbaş Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2020.
• Yılmaz, Ejder. Hacze Takipli Katılma (Hacze Adi İştirak). AÜHFD, C. 30, S. 1-4, (1973): 271-316.
• Zevkliler, Aydın ve K. Emre Gökyayla. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri. 20. Bası. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2020.