Vasiyetname Yoluyla Tanıma: Bir Özel Hukuk Tasarrufunun Yorumu

Yıl 2022, Cilt: 80 Sayı: 3, 1 - 53, 25.08.2022

Şebnem Nebioğlu Öner

https://doi.org/10.30915/abd.1159020

Öz

Murisin son arzu ve isteklerini içeren ölüme bağlı bir tasarruf olan vasiyetnamenin yorumunda amaç, murisin gerçek iradesinin ortaya çıkarılmasıdır. Ölüme bağlı tasarruflara murisin ölüm tarihinde yürürlükte olan hükümler uygulanır. Ölüme bağlı tasarrufun yorumu hususunda uyuşmazlık bulunması halinde, tasarrufun metni ve dış etmenlere göre gerçek iradeye ulaşılmaya çalışılmalıdır. Yorum sürecinde vasiyetname lehine yorum ilkesi yanında temel hak güvenceleri de dikkate alınmalıdır. Zira günümüzde temel hakların özel hukukla ilişkisi artan bir yoğunlukla ele alınmaya ve özellikle bireysel başvuru kapsamında Anayasa Mahkemesi içtihadında önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Bu nedenle Anayasa ve özel hukuk uygulamacıları tarafından ortak ilkelerin benimsenmesi gerekmektedir. Vasiyetname yolu ile tanıma söz konusu ise, çocuğun üstün yararının ve bu bağlamdaki temel hak güvencelerinin de öncelikle göz önünde bulundurulması gerektiği unutulmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

ölüme bağli tasarruf, vasiyetname, vasiyetnamenin yorumu, murisin gerçek iradesi, çocuğun üstün yararı

The Testamentary Recognition of Paternity: Interpretation of a Private Law Disposition

Öz

The aim of interpretation of a testament which is a testamentary disposion that contains testator’s last desires is to determine the true will of inheritor. The provisions in force on the date of inheritor’s death should be applied to testamentary dispositions. The text and non testamentary facts should be taken into account while interpreting. The principle of “favor testamenti” and constitutional rights should also be considered. Fundamental rights and private law have started to converge with and had a growing importance in the jurisdiction of the Constitutional Court with the individual application coming into force. Comman principles should be adopted by the practitioners of constitutional and civil law. If there has been a testamentary recognition of paternity, the best interests of the child and fundemantal rights should be taken into account.

Anahtar Kelimeler

testamentary disposition, testament, interpretation of testament, true will of testator, the best interests of the child

Kaynakça

• Aksoy Dursun, Sanem. “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumuna Dair Bazı Düşünceler.” İÜHFM 66, no. 2 (Aralık, 2008): 311-326.
• Akıllıoğlu, Tekin. “Yasaların (Anayasa Dahil) Zaman İçinde Uygulanması.” Anayasa Yargısı, no. 4 (Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1984): 279-291.
• Akıntürk, Turgut ve Derya Ateş Karaman. Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 2010.
• Bağcı, Ömer. “TMK’nun Miras Hukuku Hükümlerinin Zaman Bakımından Uygulanmasına ve Vasiyetnamelerin Yorumuna İlişkin Düşünceler.” Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5, no.2 (Ağustos, 2015): 39-63.
• Baygın, Cem: “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum.” Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi 4, no. 1-2 (Erzincan: 2000): 567-594.
• Baygın, Cem. Soybağı Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2010.
• Baysal, Başak. “Türk Borçlar Kanunu’nun Yürürlüğü.” İÜHFM 70, no. 1 (Mayıs, 2012): 221- 244.
• Baysal, Başak. “Kanunların Zaman Bakımından Yürürlüğü.” içinde Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, 475-503. Ankara: Seçkin Kitabevi, 2004.
• Belling, Detlev ve Nurten İnce. “Türk Alman Hukukunda Temel Hakların Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi.” LHD 12, no. 137 (2014): 3-58.
• Boyar, Oya. “Devletin Pozitif Yükümlülükleri ve Dolaylı Yatay Etki” İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, ed. Sibel İnceoğlu, 53-80. İstanbul: Beta Yayınları, 2013.
• Dalcı Özdoğan, Nurcihan. “Sözleşmenin Yorumunda Gerçek İradenin Tespiti.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8, no. 1 (Haziran, 2017): 33-52.
• Demir, Şamil. “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumu.” TAAD 4, no. 14 (Temmuz: 2013): 1151-1173.
• Ergül, Ozan. “Temel Hak Ve Özgürlüklerin Yatay Etkisi Karşısında Çalışanı Ücretini Gizli Tutmakla Yükümlü Kılmanın Hukuksal Temelsizliği Üzerine.” Içinde Erdal Onar’a Armağan I. 433-487. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 2013.
• Ergüne, Mehmet Serkan. Vasiyetnamenin Yorumu. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2011.
• Florczak-Wątor, Monika. “The Role of the European Court of Human Rights in Promoting Horizontal Positive Obligations of the State.” ICLR 17, no. 2 (December, 2017): 40-53.
• Gölcüklü, Feyyaz ve Şeref Gözübüyük. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması. Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
• Hatemi, Hüseyin. Medenî Hukuk’a Giriş. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1999.
• Hatemi, Hüseyin. Miras Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2004.
• İşgüzar, Hasan, Mehmet Demir ve Süleyman Yılmaz. Miras Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Kaneti, Selim. “Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Anayasa’nın Özel Hukuk Alanındaki Etkileri.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 33, no. 1-4 (1988-1990): 199-211.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Miras Hukuku. Ankara: Tuthan Kitabevi, 2007.
• Kırca, Çiğdem. “Kanunların Yorumunda Yorum Yöntemleri.” https: /www. academia. edu/13988025.
• Kırkbeşoğlu, Nagehan. “Ölüme Bağlı Tasarrufların Yorumu.” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23, no. 4 (Ekim, 2019): 197-225.
• Kramer, Ernst A. Juristische Methodenlehre. Bern: Stämpfli Verlag AG, 2005.
• Öcal Apaydın, Bahar/İnce Akman, Nurten, “Dondurularak Saklanmış Üreme Hücresinin veya Embriyonun Eşin Ölümünden Sonra Ana Rahmine Transferi (Postmortal Döllenme) Sonucunda Doğan Çocuğun Mirasçılığı.” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 24, no. 2 (Mayıs, 2020): 63-107.
• Öncü, Özge: “Vasiyetnamenin Yorumunda İma Teorisi.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 20, no. 2 (Aralık, 2018): 307-374.
• Sağlam, Fazıl. “Anayasa Şikayeti, Anlamı, Kapsamı ve Türkiye Uygulamasında Olası Sorunlar.” içinde Demokratik Anayasa, ed. Ece Göztepe, Aykut Çelebi, 418 – 466. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
• Shaun D. Pattinson and Beyleveld Deryck. “Horizontal Applicability And Horizontal Effect.” Quarterly Review 118 (2000): 623-646.
• Sözer, Ali Nazım. “Kanunların Önceye Etki Yasağı: Sosyal Sigortalar Hukuku Bakımından Bir Değerlendirme.” Yaşar Üniversitesi Dergisi, no. 8 (Haziran, 2013): 2477-2534.
• Yeniocak, Umut. “Çocuğun Vasiyetname Yolu İle Tanınması.” Terazi Hukuk Dergisi 9, no. 100 (Aralık, 2014): 117-125.