Ticaret Sicilinin Aleniyeti ve Müspet Etkisi Yönünden Ticaret Unvanında Sessiz Kalma Yoluyla Hak Kaybının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 80 Sayı: 4, 137 - 168, 23.11.2022

Murat Cangül

https://doi.org/10.30915/abd.1186642

Öz

Sessiz kalma yoluyla hak kaybında hak kaybına uğrayan taraf ile hak ihlaline sebep olan taraf arasında hukuki bir denge gözetilmelidir. TTK m.36/3 hükmü hak kaybına uğrayanın kendisi aleyhine sonuç doğurmaya başlayan ilandan haberdar olması gerektiğine ilişkindir. Bu karine uyarınca önceki hak sahibinin kendisi aleyhine hüküm doğurmaya başlayan ilan edilmiş ticaret unvanlarını bilme yükümlülüğü getirildiğine göre hak ihlalinde bulunan tarafın da kendisinden beklenen özeni aynı ölçüde göstermesi gerekmektedir. Zira hak ihlaline sebebiyet veren tarafın hakkını kötüye kullanma özgürlüğü bulunmamaktadır. Hak ihlaline yol açan taraf açısından ticaret sicilinin aleniyeti prensibi uygulama alanı bulmalıdır. Elektronik sicil kayıtlarının tutulması ile sicilin müspet etkisi güçlendirilmiştir. Başkasına ait ticaret unvanının bizatihi aynısını ya da ayırt edilemeyecek derecede benzerini kullanma ya da tescil ettirme yönünde sonraki hak sahibinin iyiniyetli olup olmayacağı tartışılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

ticaret unvanı, ticaret sicilinin müspet etkisi, iyiniyet, kötüniyet, sessiz kalma yoluyla hak kaybı

Evaluation Of Loss of Rights by Keeping Silent on the Trade Title in terms of the Publicity and Positive Effect of the Trade Registry

Öz

A legal balance should be maintained between the party who lost the right through silence and the party that caused the violation. The provision of article 36/3 of the TCC is related to the fact that the person who has lost her right should be aware of the announcement that has started to have consequences against her. Pursuant to this presumption, since the previous right holder is obliged to know the declared trade names that have started to have judgment against. The party violating the right must show the same care expected from him. Because the party causing the violation of rights does not have the freedom to abuse their right. The principle of publicity of the trade registry must find an area of application for the party causing the infringement. The positive effect of the registry has been strengthened by keeping electronic registry records. It should be discussed whether the next right holder will be in good faith to use or register the same or indistinguishably similar trade name belonging to someone else.

Anahtar Kelimeler

trade name, positive effect of the trade registry, goodwill, bad faith, loss of rights through silence

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut, Medeni Hukuk. 9. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi, 2003.
• Akıntürk, Turgut. Medeni Hukuk. 11. Baskı, İstanbul, 2005.
• Akipek, Jale, Turgut Akıntürk ve Derya Ateş. Türk Medenî Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku I. 15. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları, 2019.
• Akipek, Jale. “Sübjektif Hüsnüniyetin Mahiyeti ve Hükümleri,” AÜHFD 14, no. 1, (1957): 56-71.
• Akyol, Şener. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1976.
• Akyol, Şener. Medeni Hukukta Çelişki Yasağı. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2007.
• Antalya, Osman Gökhan ve Murat Topuz. Medeni Hukuk Giriş Temel Kavramlar Başlangıç Hükümleri I. 3. Baskı, Ankara: Legal Yayıncılık, 2019.
• Arslanlı, Halil. Kara Ticaret Hukuku Dersleri Umumi Hükümler. İstanbul: Sulhi Garan Matbaası,1959.
• Ataay, Aytekin. Medeni Hukukun Genel Teorisi. 3. Baskı. İstanbul: İÜHF Yayınları, 1980.
• Ayan, Özge. “Marka Hakkının Kazanılmasında İyiniyetin Rolü,” içinde Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan. 165-192. Ankara: 2006.
• Ayhan, Rıza ve Hayrettin Çağlar. Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar. 11. Baskı. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2018.
• Ayhan, Rıza, Mehmet Özdamar ve Hayrettin Çağlar. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar. Tamamen Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.
• Bahtiyar, Mehmet. Ticari İşletme Hukuku Ders Notları Soru Örnekleri, Yeni TTK’ya Uyarlanmış. 19. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi, 2018.
• Bahtiyar, Mehmet. “Ticaret Sicili,” içinde Makaleler II. İstanbul: Beta Yayınevi, 2008.
• Balık, İfakat. “Marka Hukukunda Kötüniyet Kavramı.” Yüksek Lisans Tezi: Ankara, 2013.
• Battal, Ahmet. “Marka Hakkına Tecavüz Davalarında Hakkın Kötüye Kullanılması.” İçinde 18. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu. 26-54. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2001.
• Battal, Ahmet. “Ticaret Sicilinin Müsbet Fonksiyonun ve Temsile İlişkin Sonuçlarının Dış Görünüş Teorisi Açısından İncelenmesi.” BATİDER 19, no. 1 (1997): 83-101.
• Bilge, M. Emin. Ticaret Sicili. İstanbul: Beta Yayınevi, 1999.
• Bilge, M. Emin. Ticari Adlarda Karıştırılma Tehlikesi. Ankara: Yetkin Yayınları, 2014.
• Bilgili, Fatih ve Ertan Demirkapı. Ticaret Hukuku Bilgisi (Ticari İşletme-Şirketler-Kıymetli Evrak). 5. Baskı. Bursa: Dora Yayınları, 2013.
• Bozer, Ali ve Celal Göle. Ticari İşletme Hukuku. Güncellenmiş ve Genişletilmiş 3. Baskı. Ankara: BTHAE Yayınları, 2015.
• Bozer, Ali ve Celal Göle. Ticari İşletme Hukuku. 4. Baskı. Ankara: BTHAE Yayınları, 2017.
• Buz, Vedat. Medeni Hukukta Yenilik Doğuran Haklar. Ankara: Yetkin Yayınları, 2005.
• Can, Ozan. “Türk Hukukunda Kötüniyetli Marka Başvuru ve Tescilinde İptal ve Hükümsüzlüğün Kapsamı Üzerine Düşünceler.” Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 1, no. 1 (2015): 47-56.
• Cengiz, Dilek. Türk Hukukunda İktibas ve İltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz. İstanbul: Beta Yayınevi, 1995.
• Çağlar, Hayrettin ve Mehmet Özdamar. “Ticaret Unvanının Korunması.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14, no. 2 (2006): 119- 150.
• Çağlar, Hayrettin. Marka Hukuku Temel Esaslar. 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2015.
• Çolak, Uğur. Türk Marka Hukuku. Genişletilmiş ve Güncellenmiş 3. Baskı. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Demirel, Duygu. Ticaret Sicili. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Dinç, Serhan. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu`na göre Ticaret Unvanı.” İSMMMO Mali Çözüm Dergisi. (Mayıs-Haziran 2017): 77-99.
• Dural, Mustafa ve Suat Sarı. Türk Özel Hukuku I Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri. 4. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2009.
• Edgü, Ekrem. Ticaret Hukuku I Umumi Hükümler. Ankara: Sevinç Matbaası, 1964.
• Edis, Seyfullah. “Türk Medeni Hukukunda İyiniyet.” Profesör Dr. H. C. Oğuzoğlu’na Armağan.135-166. Ankara: 1972.
• Edis, Seyfullah. Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri. 4. Baskı. Ankara: AÜHF Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, 1991.
• Eminoğlu, Cafer. “Ticaret Siciline Tescilde Şirket Sözleşmesine ve Emredici Hükümlere Uygunluk İncelemesi.” Kazancı Hukuk Araştırmaları Dergisi. (Nisan 2015): 55-94.
• Erten, Ali. “İyiniyetin Korunmadığı Durumlar.” Profesör Dr. H. C. Oğuzoğlu’na Armağan. 179-212. Ankara: 1972.
• Güney, Necla A. Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Avrupa Birliği Mevzuatı Çerçevesinde Ticaret Sicili. İstanbul: İTO Yayınları, 2011.
• Helvacı, Mehmet, Hüseyin Ülgen, Ömer Teoman, Abuzer Kendigelen, Arslan Kaya ve Füsun Ertan Nomer. Ticari İşletme Hukuku. Birinci Basıdan Tıpkı Üçüncü Baskı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2009.
• Hirsch, Ernest. Ticaret Hukuku Dersleri. 3. Baskı. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1948.
• Işık, Egemen. Marka Hukukunda Sessiz Kalma Yoluyla Hak Kaybı. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2017.
• İmre, Zahit. Medeni Hukuka Giriş. İstanbul: İÜHF Yayınevi, 1971.
• Karaahmetoğlu, İsmail Özgün. “Vergi Dairesi Özelinde Ticaret Sicili Kayıtlarında “Üçüncü Kişi.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (2021): 450-465.
• Karaege, Özge. “Ticaret Sicili Kayıtlarının Üçüncü Kişiler Bakımından Etkisi.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 10. No. 2 (2020): 461-493.
• Karaege, Özge. “Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Unvanının Özel Olarak Korunması (Özellikle Yeni TTK m.52; Eski TTK m.54).” Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6, no. 1-2 (2011): 1-32.
• Karayalçın, Yaşar. Ticaret Hukuku I. Giriş-Ticari İşletme Hukuku. 3. Baskı. İstanbul: Güzel Matbaası, 1968.
• Karayalçın, Yaşar. “Türk Hukukunda Ticaret Siciline Tescilin Etkileri.” Batider 8, no. 2 (1975): 1-29.
• Kaya, Mustafa İsmail. “Ticaret Sicilinin Elektronik Ortamda Tutulması.” Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5. no. 1 (2008): 67-100.
• Kaya, Arslan. Marka Hukuku. İstanbul: Arıkan Basım Yayın, 2006.
• Kayar, İsmail. Ticari İşletme Hukuku. Güncellenmiş 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2015.
• Kayıhan, Şaban ve Mustafa Yasan. 6335 sayılı Kanun ile Güncellenmiş Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Ticari İşletme Hukuku. 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.
• Kıran, Süleyman. “Sicilinde Görünüşe Güvenin Başlangıç Anına İlişkin Bir Değerlendirme.” TBB Dergisi 143. (2019): 257-282.
• Mimaroğlu, Sait Kemal. Ticaret Hukuku İşletme Hukuku I. 3. Baskı. Ankara: Sevinç Matbaası,1978.
• Oğuzman, Kemal. Medenî Hukuk Pratik Çalışmaları. İstanbul: 1970.
• Oğuzman, Kemal ve Nami Barlas. Medeni Hukuk. 24. Baskı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2018.
• Özbey, Can. Ticaret Unvanı ve Ticaret Unvanının Korunması. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2014.
• Özsunay, Ergun. Medeni Hukuka Giriş. 4. Baskı. İstanbul: Güryay Matbaacılık, 1981.
• Özsungur, Fahri. Ticaret Sicili İşlemleri El Kitabı. Ankara: Karahan Kitabevi, 2013.
• Özsungur, Fahri. “Ticaret Sicilinde Tescil ve İlanın Etkileri Sorunu.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 22, no. 2 (2014): 131-155.
• Öztan, Bilge. Medeni Hukukun Temel Kavramları. 27. Baskı. Ankara: Turhan Kitabevi, 2008.
• Pekdinçer, Remzi Tamer. Haksız Rekabet ve Marka Hukukuna İlişkin Bilirkişi Raporları ve Mütalâalar. İstanbul: Legal Kitabevi, 2015.
• Poroy, Reha ve Hamdi Yasaman. Ticari İşletme Hukuku, 6102 Sayılı TTK Nazara Alınarak Genişletilmiş ve Güncelleştirilmiş. 14. Baskı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012.
• Serozan, Rona. Medeni Hukuk Genel Bölüm-Kişiler Hukuku. 3. Baskı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011.
• Suluk, Cahit, Rauf Karasu ve Temel Nal. Fikri Mülkiyet Hukuku. 3. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Tekinalp, Ünal. Fikri Mülkiyet Hukuku. 12. Baskı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012.
• Tekinay, Selahattin S. Medeni Hukukun Genel Esasları ve Gerçek Kişiler Hukuku. 6. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1992.
• Tunçer, Polat. Ticaret Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2014.
• Ulusoy, Erol. “Ticaret Siciline Tescilin Olumsuz Etkisine Veda Elektronik Ticaret Sicili- Ticaret Sicili Bilgi Bankası- İnternet Sayfası.” İçinde Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan I. 89-122. İstanbul: 2007.
• Umar Bilge. Hususi Hukukta İspat Yükü. İstanbul: 1968.
• Ülgen, Hüseyin. Türk Ticaret Hukukunda Hukuki Görünüş Nazariyesi (Ticari İşletme Bakımından Uygulama. İstanbul: 2005.
• Yalmankülah, Zehra. “Ticaret Unvanı ve Korunması.” Yüksek Lisans Tezi: Kırıkkale, 2014.
• Yanlı, Veliye. “İltibas Nedeniyle Haksız Rekabetin Önlenmesi Davası Açma Hakkının Kaybı.” Bildiri Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu Bildiriler-Tartışmalar 21. 9- 10 Aralık 2005, Ankara: 2006.
• Yasaman, Hamdi ve Fülurya Yusufoğlu. Marka Hukuku. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2004.