ONİKİ – ONBEŞ YAŞ ARASINDAKİ ÇOCUKLARIN İSNAT YETENEĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNE DAİR ATK VE MAHKEME UYGULAMASINA ELEŞTİRİ

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: 3, 335 - 356, 11.08.2023

Coşkun Özbudak

Öz

Bilindiği üzere, bir kişinin işlediği bir suçtan dolayı sorumlu olabilmesi için gereken koşullardan birisi de isnat (kusur) yeteneğidir.
Kısaca “anlama ve isteme” yeteneği olarak tanımlanabilecek olan isnat yeteneğinin yokluğu, TCK’nın 31, 32 ve 34. maddelerinde ceza sorumluluğunu kaldıran veya azaltan nedenler arasında sayılmıştır.
Bu çalışmada, TCK’nın 31/2. fıkrası kapsamında, fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş fakat onbeş yaşını doldurmamış olan çocukların, işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayıp algılayamadığı veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişmiş olup olmadığı hakkında kanaat bildiren ATK raporlarının ve bu raporlara dayalı olarak kurulan hükümlerin, (somut bir olay bağlamında) değerlendirmesi ve eleştirisi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

isnat yeteneği, Adli Tıp Kurumu, bilirkişilik

Kaynakça

• Akil, Cenk. “Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun Hâkimin Bilirkişi Raporuyla Bağlı Olup Olmadığı Hakkında Vermiş Olduğu 24.12.2008 gün ve E. 2008/4-734, K. 2008/766 sayılı kararının tahlili.” AÜHFD 60, no. 3, (Eylül 2011). https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001641
• Aşçıoğlu, Çetin. “Bilirkişi Sorununa Çözüm Önerileri”. https://www.maden.org.tr/resimler/ekler/8f7d96ea21ccae8_ek.pdf.
• Aydoğdu, Halil İlhan, Mehmet Askay, Güven Seçkin Kırcıl ve Erdal Özer. “Çocuklarda Ceza Sorumluluğunun Değerlendirilmesi.” Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi 9, no. 4, (Temmuz- Ağustos 2017): 18.
• Beyazıt, Utku ve Aynur Bütün Ayhan. “Çocuğa Yönelik Cinsel İstismarın Önlenmesi.” Eleştirel Pedagoji 8, no. 45, (Mayıs- Haziran 2016).
• Eminağaoğlu, Ömer Faruk. “Ceza Hukukunda İsnat Yeteneği ve Yaş Küçüklüğü.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 3, no. 2, (Nisan 1991): 238- 39.
• Erdener, Eda. “Çocuklarda ‘Suçun Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılayabilme’ İle Algılamalarına Etki Eden Sosyalkültürel Faktörlerin Ceza Sorumluluğu Bakımından İncelenmesi.” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2011.
• Ertekin, Orhan Gazi, Faruk Özsu, Kemal Şahin, Muzaffer Şakar ve Uğur Yiğit. Türkiye’de Yargı Yoktur. İstanbul: Tekin, 2013.
• Kayhan, Fahrettin. “Çapraz Sorguda Muhakeme Hileleri.” https://www.hukukihaber.net/makale/capraz-sorguda-muhakeme-hileleri-h450088.html#_ednref, (Erişim T.: 19.11.2022).
• Kocar, Yasin. “İsnat Yeteneği, İsnat Yeteneğini Kaldıran veya Azaltan Nedenler.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2007.
• Sevük, Handan Yokuş. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Bilirkişilik.” İÜHFM LXIV, no. 1, (2006): 96.
• Tolstoy, L.N. İvan İlyiç’in Ölümü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2019.
• Turabi, Selami. “Kusurluluk ve Kusurluluğu Etkileyen Haller.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 25, no. 101, (Temmuz-Ağustos 2012): 279.
• Yaşar, Osman, H. Tahsin Gökcan ve Mustafa Artuç. Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu. (Ankara: Adalet, 2014).