DEPREM RİSKİNE İLİŞKİN SİGORTA VE TAZMİN SÜRECİNE DAİR GÜNCEL SORUNLAR

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: Özel Sayı - DEPREM ÖZEL SAYISI-II (ÖZEL HUKUK), 23 - 64, 15.10.2023

Serdar Demirci

https://doi.org/10.30915/abd.1381429

Öz

Deprem katastrofik bir risktir. Günümüz modern bilim dünyasında uygun teknik alt yapı ve inşaat teknolojileriyle birlikte deprem riskinin olumsuz sonuçları minimize edilebilir hale gelmiştir. Buna karşın bulunduğumuz coğrafya ile bize özgü bazı hatalarımızdan dolayı deprem, ülkemiz açısından hȃlȃ büyük kayıplara neden olmakta ve gündemdeki acı yerini korumaktadır.
Doğal afet niteliği taşıyan deprem riskine karşı, en azından ekonomik yıkımların önüne geçebilmek adına bir risk transfer mekanizması olan “sigorta” önemli bir enstrümandır. 1999 Gölcük depremi sonrasında, yaşanılan kayıpların sebep olduğu farkındalıkla birlikte deprem riskine karşı sigorta güvencesinden daha etkin şekilde yararlanmak fikri somut bir hal almıştır. Bu kapsamda zorunlu bir sigorta ihdas edilmiş ve ihtiyaç halinde kullanılmak üzere reasürans korumasıyla birlikte ciddi bir fon tesisi sağlanmıştır. Zorunlu deprem sigortasının yanında, ihtiyari sigortalar da deprem riskine karşı teminat sunmaktadır.
Bu çalışmada da başta zorunlu deprem sigortası olmak üzere, deprem riskini ihtiva eden sigorta sözleşmeleri özelinde var olan genel duruma sigorta hukukunun genel ilkeleri dahilinde kısaca değinilmeye çalışılmıştır. Bilhassa ülkemizin halihazırda yaşamış olduğu büyük deprem felaketi sonrasında zararların tazmini sürecinde sigortalıların karşılaşabileceği muhtelif güncel sorunlara, ışık tutulmaya ve çözüm önerileri getirilmeye gayret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

DASK, zorunlu deprem sigortası, deprem, sigorta, risk

Kaynakça

• Açıklamalı Sigorta ve Reasürans Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Milli Reasürans TAŞ Yayınları 2004. Madde “First Loss Insurance.”
• Aliefendioğlu, Yılmaz. “2001 Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılmasında Getirdiği Yeni Boyut.” Anayasa Yargısı 19, (2002):178-214.
• Aral Eldeleklioğlu, İrem. “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Sigorta Ettirenin Sözleşme Yapılmasında Beyan Yükümlülüğü.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 18 (2012):725-732.
• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. 28. Baskı. Ankara: BTHAE 2022.
• Arkan, Sabih. “Sigorta Hukukunda Fazladan Yapılan Ödemelerin İadesinde Zamanaşımı.” AÜHFD (56/2) (2007):39-43.
• Arslan, Zühtü. “Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması: Anayasanın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler.” Anayasa Yargısı 18 (1), (2002):139-154.
• Ayhan, Rıza, Hayrettin Çağlar ve Mehmet Özdamar. Sigorta Hukuku. 6. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Barlas, Nuray. “Afet Sigortaları Kanunu’na Göre Zorunlu Deprem Sigortası Sözleşmesinin Tarafları.” Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XV, (2011):113-156.
• Bingöl Aslan, Kemale Leyla. “Gaipliğin Miras Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (2021):313-334. Bozer, Ali. Sigorta Hukuku. Ankara: BTHAE, 2007. Bozkurt, Tamer. Sigorta Hukuku. 13. Baskı. İstanbul: Yetkin Yayınları, 2022. Can, Mertol. “Yeni Değer Sigortası.” Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, (Ankara: BTHAE, 1998): 167-196. Can, Mertol. Birden Çok Sigorta. Ankara: İmaj Yayınevi, 2004. Can, Mertol. Türk Özel Sigorta Hukuku. 3. Baskı. Ankara, İmaj Yayınevi, 2009. Çeker, Mustafa. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'na Göre Sigorta Hukuku. 26. Baskı, Adana: Karahan Kitabevi, 2023. Çipil, Mahir. Dünyada Zorunlu Sigorta Uygulamaları ve Türkiye Örneklerinin İncelenmesi. İstanbul: Milli Reasürans T.A.Ş., 2004. Demirci, Serdar. “Sigorta Sözleşmelerinde Sözleşme Öncesi Bilgilendirme Problemi.” Sigorta Araştırmaları Dergisi 7 (2010):71-91.
• Ercan, İsmail. Medeni Usul Hukuku. 6. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 26. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Günay, Barış. Sigorta Hukuku. 4. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Helvacı, Serap. Gerçek Kişiler. 9. Baskı. İstanbul: Legal Kitapevi, 2017.
• Kaboğlu, İbrahim. Özgürlükler Hukuku-1. İstanbul: İmge Kitabevi, 2006.
• Kabukçuoğlu Özer, F. Dilek. Sigortacılık Kanunu Şerhi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2012.
• Kayıhan Şaban. “Zorunlu Deprem Sigortası.” Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi VIII (2004):497-516.
• Kender, Rayegan. Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku. 17. Baskı. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Kubilay, Huriye. Uygulamalı Özel Sigorta Hukuku, Sigorta Sözleşmeleri-Sigorta Kurumları-Örnek Olaylar-Yargıtay Kararları-Sigorta Genel Koşulları. İzmir: Barış Yayınları, 2003.
• Memiş, Tekin. “Sigorta Sözleşmelerinden Kaynaklanan Taleplerde Zamanaşımına İlişkin Eleştiriler ve Değerlendirmeler.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (22/3) (Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan) (2016):1931-1943.
• Oğuzman, Kemal, Özer Seliçi ve Saibe Oktay-Özdemir. Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler). 21. Baskı. İstanbul: Filiz Kitapevi, 2022.
• Özbasan, Kamil. “Zorunlu Deprem Sigortasında Sigorta Bedeli Kavramı ile Tarife Değişikliğinin Tazminat Tutarına Etkisine İlişkin Hukuki İnceleme.” İstanbul Barosu Dergisi 97, no. 2 (Mart-Nisan 2023): 201-218.
• Özbolat, Murat. Temel Sigortacılık. 8. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Özdamar, Mehmet. “Sigorta Brokeri ve Hukuki Niteliği.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 57 (1), (2008):525-560.
• Özdamar, Mehmet. Sigortacının Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğü. Ankara: Yetkin Yayınları, 2009.
• Poroy, Reha ve Hamdi Yasaman. Ticari İşletme Hukuku. 19. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Reisoğlu, Safa. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 14. Bası. İstanbul: Beta, 2006.
• Sayhan, İsmet. Sigorta Sözleşmelerinin Konusu (Aşkın Sigorta-Eksik sigorta, Sigorta Tazminatının Hesaplanması). Ankara: Yetkin Yayınları, 2001.
• Şamlı, Kübra Yetiş. “Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğünü Düzenleyen TTK m. 1423 Hükmüne İlişkin Bazı Değerlendirmeler.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22 (2016): 2977-3004.
• Şener, Oruç Hami. Ticari İşletme Hukuku. 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Şenocak, Kemal. Mesleki Sorumluluk Sigortası. Ankara: Turhan Kitabevi, 2000.
• Şenocak, Kemal. “Menfaat Değeri Altında Sigorta.” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4 (2000): 0-0.
• Şenocak, Kemal. “Geçici Sigorta Himayesi (Geçici Güvence).” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3 (1999):51-76.
• Ulaş, Işıl. Uygulamalı Sigorta Hukuku, Mal ve Sorumluluk Sigortaları. 8. Baskı. Ankara: Turhan Kitapevi, 2012.
• Ünan, Samim. Hayat Sigortası Sözleşmesi. İstanbul: Beta Matbaacılık, 1998.
• Ünan, Samim. “Zorunlu Deprem Sigortası, Zorunlu Deprem Sigortası Paneli.” Sigorta Hukuku Dergisi, (1), (2001):87-97.
• Ünan, Samim. Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Altıncı Kitap Sigorta Hukuku I ve II. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Yazıcıoğlu, Emine ve Zehra Şeker Öğüz. Sigorta Hukuku. Gözden Geçirilmiş 5. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2022.
• Yağcıoğlu, Ali Haydar. “Ölüm Karinesi.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 24 (2022):833-885.
• Yongalık, Aynur. “Zorunlu Deprem Sigortası.” Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi (XXI/2), (Aralık 2001):151-173.
• Yongalık, Aynur. Hukuki Açıdan Kredi Hayat Sigortası. Ankara: BTHAE, 2022.
• Doğal Afet Sigortaları Kurumu, Erişim 1 Mart 2023, https://dask.gov.tr/ ve https://dask.gov.tr/tr/teknik-isletici. Kahramanmaraş’ta Meydana Gelen Depremler Hakkında Basın Bülteni-35, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Erişim 8 Mart 2023, https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-basin-bulteni-35. Lexpera, Mevzuat, Genelgeler, Erişim 5 Mart 2023, https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/genelgeler/sigorta-sozlesmelerinde-bilgilendirmeye-iliskin-yonetmeligin-uygulanmasi-hakkinda-genelge-iii-2012-9.
• Mevzuat Erişim Sistemi, Resmi Gazete Tarihi: 13.03.2015 Resmî Gazete Sayısı: 29294, Erişim 5 Mart 2023, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20599&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Mevzuatı, Erişim 3 Mart 2023, https://www.tsb.org.tr/tr/mevzuat., https://seddk.gov.tr/upload/27.02.2023.Genelge.pdf. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Erişim 4 Mart 2023, https://www.sbm.org.tr/upload/Sbm/slider/seddk-sss.pdf.