PUNITIVE DAMAGES IN THE CONCEPT OF LAW OF TORTS: ITS HISTORICAL BACKGROUND, POSITION IN TURKISH LEGAL SYSTEM AND A SUGGESTION FOR USING IT IN TURKISH LEGAL SYSTEM

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 3, 497 - 527, 26.07.2024

Gülce Ecem Uçar , Ömer Demirtaşoğlu

Öz

The concept of punitive damages, which arose in England and is applied in countries adopting Anglo-American legal system such as the United Kingdom, USA and Australia today, enables the perpetrator of a tort to be awarded to pay a compensation higher than the damage. Regarding this characteristic, it is unfamiliar to Turkish law of torts in which the damage is the limit of the compensation awarded by the court. However, in recent years the concept of punitive damages has been started to be argued in Turkish law and some provisions similar to punitive damages appeared in our legal system. In this study firstly, the arising of the concept of punitive damages, the functions it has and some objections to it are examined. Afterwards, the position of the concept of punitive damages in Turkish legal system is argued and provisions in Turkish legal system similar to punitive damages are analysed. Finally, a suggestion for using punitive damages in our legal system is proposed.

Anahtar Kelimeler

punitive damages, tort, Act on Protection of Competition, Act on Intellectual and Artistic Works, crime of defamation

HAKSIZ FİİL HUKUKU BAĞLAMINDA CEZALANDIRICI TAZMİNAT: TARİHSEL GELİŞİMİ, TÜRK HUKUKUNDAKİ YERİ VE TÜRK HUKUKUNDA KULLANILMASINA İLİŞKİN BİR ÖNERİ

Öz

Cezalandırıcı tazminat; İngiltere’de ortaya çıkmış ve günümüzde Birleşik Krallık, ABD ve Avustralya gibi Anglo-Amerikan hukuk sistemini benimsemiş ülkelerde uygulanan, haksız fiilin failinin ortaya çıkan zarardan daha yüksek miktarda bir tazminat ödemeye mahkum edilmesine imkan veren bir kurumdur. Bu yönüyle ortaya çıkan zararın hükmedilecek olan tazminatın üst sınırını oluşturduğu Türk haksız fiil hukukuna uzaktır. Ancak son yıllarda cezalandırıcı tazminat Türk hukukunda da tartışılmaya başlanmış ve cezalandırıcı tazminatı anımsatan bazı hükümler hukukumuza girmiştir. Bu çalışmada öncelikle cezalandırıcı tazminat kurumunun ortaya çıkışı, söz konusu kuruma yüklenmiş işlevler ve bu kuruma yönelik bazı itirazlar ele alınacaktır. Sonrasında ise cezalandırıcı tazminat kurumunun Türk hukukundaki yeri tartışılacak ve bu bağlamda hukukumuzda yer alan ve cezalandırıcı tazminata benzeyen hükümler incelenecektir. Son olarak da cezalandırıcı tazminatın hukukumuzda nasıl kullanılabileceğine ilişkin bir öneri ileri sürülecektir.

Anahtar Kelimeler

cezalandırıcı tazminat, haksız fiil, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, hakaret suçu.

Kaynakça

• Aydın, Devrim, “Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu.” Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2013, s.879-918.
• Cömert-Akbay, Büşra, “Türk Rekabet Hukukunda Özel Hukuk Cezası”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2018, s.149-174.
• Demirci, Metin, Rekabet Hukukunun İhlalinden Doğan Tazminat Sorumluluğunun Hukuki Niteliği (Yüksek Lisans Tezi), Ankara, Hacettepe Üniversitesi, 2019.
• Ekşi, Nuray, “Yargıtay Kararları Işığında Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizinde Kamu Düzeni”, Public and Private International Law Bulletin Cilt 40, Sayı 1, 2020, s.143-201.
• Güleryüz, M. Tarık ve Ayça Zorluoğlu-Yılmaz, “Bir Anglo–Amerikan Hukuku Müessesesi Olarak Cezalandırıcı Tazminatın Bazı Türk Hukuku Müesseseleri ile Mukayesesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 141, 2019, s.325-362.
• Oral, Tuğçe ve Eylem Baş, “Hakaretin Suç Olmaktan Çıkarılması ve İkame Yaptırım Önerisi: Özel Hukuk Cezası”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt 14, Sayı 53, 2023, s.475-548.
• Owen, David G., “A Punitive Damages Overview: Functions, Problems and Reform”, Villanova Law Review, Sayı 39, 1994, s.363-414.
• Özden-Merhacı, Selin, Karşılaştırmalı Hukukta Cezalandırıcı Tazminat (Doktora Tezi), Ankara, Ankara Üniversitesi, 2012.
• Reisoğlu, Sefa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, Beta, 2004.
• Şanlı, Cemal, Emre Esen ve İnci Ataman-Figenmeşe, Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul, Seçkin, 6. Baskı, 2018.
• Toroslu, Nevzat ve Haluk Toroslu, Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara, Savaş, 24. Baskı, 2018.
• Toroslu, Nevzat ve Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, Savaş, 20. Baskı, 2020.
• Uçaryılmaz, Talya Şans ve Haluk Emiroğlu, “Roma Hukukunda Haksız Fiil ve Suç İlişkisi Işığında Tazminatın Cezalandırıcı Fonksiyonu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 69, Sayı 2, 2020, s.835-868.
• Üzülmez, İlhan, “Hakaret Suçu”, Ceza Hukuku Dergisi Cilt 5, Sayı 12, 2010, s.41-71.