THE DISCLAIMAR OF LEGACY BY THE LEGATEE (TCC Art 616)

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 4, 383 - 423, 31.10.2024

Nihan Koyuncu Aktaş

https://doi.org/10.30915/abd.1534425

Öz

The disclaimer of a legacy is regulated under a single article in Article 616 of the Turkish Civil Code (TCC). According to this article, unless otherwise specified, the obligor benefits from the disclaimer of such legacy. The fact that the article only regulates the consequences of the disclaimer of the legacy gives rise to many questions that need to be addressed, the foremost of which is the legal nature of such disclaimer. In a legal system unfamiliar with the concept of disclaimer (rejection) of a claim, TCC Art 616 is a special provision that enables unilateral waiver of the claim. The consequences of disclaiming a legacy are shaped by the formal testamentary dispositions made in contemplation of death. The inquiry is whether the right of claim arising in favor of the legatee under a legacy made through a will should be balanced at the same level with a right of disclaimer as the right of claim arising under a legacy made through an inheritance contract.
The placement of the disclaimer of a legacy within the provisions relating to the disclaimer of an inheritance necessitates a comparison between the two concepts. The fundamental differences between these concepts prevent the analogous application of the rules governing the disclaimer of an inheritance to the disclaimer of a legacy. Therefore, it is concluded that the form, duration and provisions governing the disclaimer of a legacy require further examination.

Anahtar Kelimeler

legacy, disclaimar of legacy, TCC Art. 616, will, contract of inheritance.

VASİYET ALACAKLISININ VASİYETİ REDDİ (TMK m. 616)

Öz

Vasiyetin reddi, tek bir madde ile Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 616 hükmünde düzenlenmektedir. Bu madde uyarınca aksi tasarruftan anlaşılmadıkça vasiyetin reddinden vasiyet yükümlüsü yararlanır. Maddede vasiyetin reddinin sadece sonucunun düzenlenmesi bu konuda yanıtlanması gereken birçok soruya sebebiyet verir. Bunların başında vasiyetin reddinin hukuki niteliği gelir. Alacağın reddi kavramına yabancı hukuk sistemimizde TMK m. 616 hükmü, alacak hakkından tek taraflı feragati mümkün kılan özel bir düzenlemedir. Bunun temelinde yer alan ihtiyaca göre vasiyete temel teşkil eden şekli anlamda ölüme bağlı tasarruflar ele alınarak vasiyetin reddinin hukuki niteliğine bağlı sonuçlar şekillenir. Bu kapsamda vasiyetname ile yapılan vasiyet ile miras sözleşmesi yoluyla yapılan vasiyette vasiyet alacaklısı lehine doğan alacak hakkı bir ret hakkı ile dengelenmeyi aynı düzeyde gerektirir mi sorusunun yanıtı aranmaktadır.
Vasiyetin reddinin mirasın reddine ilişkin hükümler arasında yer alması, vasiyetin reddi ile mirasın reddi arasında bir karşılaştırma yapmayı gerekli kılar. İki kavramın birbirinden farkı mirasın reddinin kıyasen uygulanmasını engeller. Bu nedenle vasiyetin reddinin şekli, süresi ve hükümlerinin ayrıca incelenmesi gerektiği kanaatine ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

vasiyet, vasiyetin reddi, TMK m. 616, vasiyetname, miras sözleşmesi.

Kaynakça

• Acar, Faruk, Aile Hukukumuzda Aile Konutu Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı, Ankara, Seçkin, 3. Baskı, 2012.
• Akkanat, Halil, Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, İstanbul Filiz Kitabevi, 2004.
• Aksu, Mustafa, “Türk Borçlar Kanunun Getirdiği Yeniliklerden İbra”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Cilt 8, Sayı Özel, Haziran 2013, s. 97-130.
• Akyol, Şener, Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme, İstanbul, Vedat, 2008.
• Antalya, Gökhan ve İpek Sağlam, Marmara Hukuk Yorumu Miras Hukuku Cilt III, Ankara, Seçkin, Genişletilmiş 5. Baskı, 2021.
• Ayan, Mehmet ve Nurşen Ayan, Miras Hukuku, Ankara, Adalet Yayınevi, Gözden Geçirilmiş 11. Baskı, 2023.
• Aydın Ateş, Gülşah Sinem, Vasiyetin Yerine Getirilmesi, İstanbul, On iki Levha, 2022.
• Ayiter, Nüşin ve Ahmet Kılıçoğlu, Miras Hukuku, Ankara, Savaş Yayınları, Genişletilmiş 2. Baskı, 1991.
• Baygın, Cem, Türk Miras Hukukunda Alacaklıların Korunması, Seçkin, 2005.
• Belge Çetin, Merve, Vasiyet (Belirli Mal Bırakma), Ankara, Seçkin, 2022.
• Berki, Şakir, “Türk Miras Hukukunun Esasları”, AÜHFD, Cilt 11, Sayı 3, Mayıs 1954, s.174-221.
• Buz, Vedat, Medeni Hukukta Yenilik Doğuran Haklar, Ankara, Yetkin, 2005.
• Çabri, Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574) Cilt-I, İstanbul, On iki Levha, 2022.
• Çabri, Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 575-639) Cilt-II, İstanbul, On iki Levha, 2018.
• Demir, Mehmet, “Olumlu Miras Sözleşmeleri” Yargıtay Dergisi, Cilt 20, Sayı 3, Temmuz 1994, s. 279-294.
• Demirsatan Barış, “Hukuka Aykırı Tasfiyenin Tüzel Kişiliğe Etkisi” İÜHFM, Cilt 74, Sayı 2, 2016, s.685-708.
• Druey, Jean N, Grundriss des Erbrechts, Bern, Staempfli Verlag AG, 5. Auflage, 2002.
• Dural, Mustafa ve Turgut Öz, Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku, İstanbul, Filiz, Ondokuzuncu Baskı, 2023.
• Eren, Fikret ve İpek Yücer Aktürk, Türk Miras Hukuku, Ankara, Yetkin, 2. Baskı, 2019.
• Escher, Arnold, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Erbrecht, Abt. 2, Der Erbgang, (Art. 537- 640), Zürich, Schulthess, 1960.
• Ergüne, Mehmet Serkan, Vasiyetnamenin Yorumu, İstanbul, On iki Levha, 2011.
• Göksu, Tarkan, CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht Erbrecht Art. 457-640, Hrsg. Arnet Ruth/Breitschmid Peter/Jungo Alexandra, Zürich-Basel-Genf, 4. Auflage, 2023.
• Gönen, Doruk, “Mirası Reddeden Mirasçının Alacaklılarının TMK m 617 Kapsamında Korunması”, İstanbul Hukuk Mecmuası, Cilt 80, Sayı 3, 2022, s.847-879.
• Gümüş, Mustafa Alper, Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda İbra Sözleşmesi, İstanbul, Vedat, 2015.
• Günay, Erhan, “Mirasın Reddi”, THD, Cilt 10, Sayı 112, Aralık, 2015, s.45-55.thd
• Gürsoy, Kemal Tahir, Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Mal Vasiyeti, Ankara, 1955.
• Hatemi, Hüseyin, Miras Hukuku, İstanbul, On iki Levha, Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, 2022.
• Helvacı, İlhan, Eski Medeni Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Mirasın Reddi (MK m. 605-MK. m. 618), İstanbul, Filiz, 1. Baskıdan Tıpkı 2. Baskı, 2014.
• Hoşlan, Osman, “Mirasçının Alacaklısının Mirasın Reddini İptal Ettirebilmesi Hakkı (MK. 557)”, Yargıtay Dergisi, Cilt 18, Sayı 71, Ocak 1975, s. 318-335.
• İmre, Zahit ve Hasan Erman, Miras Hukuku, İstanbul, Der Yayınları, Gözden Geçirilmiş 16. Baskım, 2022.
• İnan, Ali Naim, Şeref Ertaş ve Hakan Albaş, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, Ankara, Seçkin, 2022.
• Kartal, Dilşah Buşra, Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Doktora Tezleri Dizisi, İstanbul, On iki Levha, 2021.
• Kılıçoğlu, Ahmet, M, Miras Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, Genişletilmiş 11. Baskı, 2021.
• Kocabaş, Gediz, “Üçüncü Kişi Yararına Sözleşmede Yararlananın Edimi Ret Hakkı”, MÜHFHAD, Cilt 22, Sayı 3, 2016, s. 1797-1822.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Borçlar Hukuku Genel Bölüm Birinci Cilt Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, İstanbul, Filiz, Yenilenmiş Genişletilmiş Tamamlanmış 4.Baskıdan 7. Tıpkı Baskı, 2017.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Miras Hukuku, İstanbul, Filiz, Hiç Değiştirilmemiş 3. Baskı, 1987.
• Köroğlu, Emre, “Türk Medeni Hukukunda Vasiyetin Reddi (TMK m. 616)”, THD, Sayı 205, Eylül 2023, s. 38-45.
• Müller, Franz ve Johannes Stamm, ZGB Kommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Hrsg. Kren Kostkiewicz
• Jolanta/Wolf Stephan/Amstutz Marc/Fankhauser Roland, Zürich, 4. Auflage, 2021.
• Oğuzman M. Kemal, Miras Hukuku, İstanbul, Filiz, Gözden Geçirilmiş 6. Baskı, 1995.
• Oğuzman M. Kemal ve Nami Barlas, Medeni Hukuk: Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, İstanbul, On iki Levha, 29. Baskı, 2023.
• Öz, Turgut, “Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme”, İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, Yürürlük Kanunu: Genel Hükümler, Cilt 1, İstanbul, Vedat, 2018, s.1011-1036.
• Öztan, Bilge, Miras Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, 3. Baskı, 2008.
• Paksoy, Meliha Sermin, Zamanaşımından Feragat (TBK m. 160), On iki Levha, 2012.
• Petek, Hasan, “Mirasın Hükmen Reddi”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Cilt 8, Sayı Özel, Haziran 2013, s. 2191-2236.
• Schwander, Ivo, Basler Kommentar Zivilgeseztzbuch II, Art. 457-977 ZGB, Hrsg. Geiser Thomas/Wolf/ Stephan, Basel, Helbing Lichtenhahn Verlag, 6. Auflage, 2019.
• Serozan, Rona ve Baki İlkay Engin, Miras Hukuku ve Tamamı Çözümlü Pratik Çalışmalar, Ankara, Seçkin, Güncellenmiş 8. Baskı, 2022.
• Şentürk, Ekin, “Belirli Mal Vasiyeti”, Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, 2023.
• Taşatan, Caner “Türk Medeni Kanunu’na Göre Mirasçı Atama”, İnüHFD, Cilt 10, Sayı 1, 2019, s.40-49.
• Tuncer Kazancı, İdil ve Bahar Öcal Apaydın, “Mirasçıların Alacaklılarını Koruyan Davalar ile Tasarrufun İptali Davası İlişkisi”, İnÜHFD, Cilt 2, Sayı Özel, 2015, s.775-808.
• Tuor, Peter ve Roberto Picenoni, Berner Kommentar: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch Band III: Das Erbrecht, 2. Abteilung: Der Erbgang, Art. 537-640, Bern, 2. Auflage, 1964.
• Turanboy, K. Nuri, İbra Sözleşmesi, Ankara, Yetkin, 1998.
• Turanboy, Kürşat Nuri, “Mirasçının Alacaklılarının Korunmasında Mirasın Reddinin İptali Davasının Hukuki Niteliği ve Koşullarının Değerlendirilmesi”, AÜHFD, Cilt 72, Sayı 3, 2023, 1559-1590.
• Ürem Çetinel, Merve, “Belirli Mal Bırakmada Yarar ve Hasarın Geçişi (TMK m. 518/I)” İstanbul Hukuk Mecmuası, Cilt 80, Sayı 4, 2022, s.1139-1168.
• Vardar Hamamcıoğlu, Gülşah, Medeni Hukukta Tasarruf İşlemi Kavramı, İstanbul, On iki Levha, 2014.
• Yavuz, Cevdet ve Osman Açıkgöz, “Mirasın Temsilci Aracılığıyla Reddedilmesi Halinde Özel Yetkinin Gerekli Olup Olmadığı Hususunun Öğretideki Görüşler ve Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirilmesi”, YÜHFD, Cilt 18, Sayı 2, 2021, s. 677-693.
• Yılmaz, Süleyman, Medeni Hukuk Cilt IV Miras Hukuku, Ankara, Yetkin, 2022.