E-SPORTS PLAYERS’ WORKER RIGHTS

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 1

Özgür Oğuz , Amine Büşra Çıtır

https://doi.org/10.30915/abd.1511050

Öz

As a result of globalization affecting the field of sports, new sports branches have emerged, and video games played in a competitive environment, which were previously played as amateurs, started to be played professionally in this process. At this point, it was necessary to address the legal problems arising from the contract that binds the work of professional electronic athletes, in other words, those who play video games professionally. In our study, considering the rights of the e-athlete arising from the employment relationship, issues such as the law applicable to the contract established with the e-athlete, the establishment, continuation and termination of the contract, the e-athlete's right to social security, the right to a union, the right to disconnect were examined.

Anahtar Kelimeler

Electronic Sports, E- Sport, Sports Law, Gamer, Professional Athletes.

E–SPORCUNUN ÇALIŞMA İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLI HAKLARI

Öz

Küreselleşmenin spor alanını etkilemesinin sonucunda yeni spor dalları ortaya çıkmış, rekabetçi bir ortamda oynanan video oyunları da önceleri amatör olarak oynanmakta iken bu süreçte profesyonel şekilde oynanmaya başlamıştır. Bu noktada video oyunlarını profesyonel şekilde oynayanların bir diğer deyişle, profesyonel elektronik sporcunun çalışmasını bağıtlayan sözleşmeden doğan hukuki sorunların ele alınması gerekmiştir. Çalışmamızda e-sporcunun çalışma ilişkisi kaynaklı hakları göz önüne alınarak e-sporcu ile kurulan sözleşmeye uygulanacak kanun, sözleşmenin kurulması, devamı ve feshi, e-sporcunun sosyal güvenlik hakkı, sendika hakkı, ulaşılabilir olmama hakkı gibi hususlar incelemeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Elektronik Spor, E-spor, Spor Hukuku, Oyuncu, Profesyonel Sporcu

Kaynakça

• Akbulut, Emincan, “İş Hukuku Bağlamında Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Temel Unsurları”, İş Ve Hayat, Cilt 3, Sayı 5, 2017, s.356-377.
• Akgöl, Oğuzcan, “Spor Endüstrisi ve Dijitalleşme: Türkiye'de Espor Yapılanması Üzerine Bir İnceleme”, TRT Akademi, Cilt 4, Sayı 8, 2019, s.206-244.
• Aksoy, Onur, Profesyonel Futbolcunun İş Sözleşmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Aziz Can Tuncay) Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 289755).
• Aktay, Nizamettin ve Kadir Arıcı ve Emine Tuncay Senyen Kaplan, İş Hukuku, Ankara, Gazi, Yenilenmiş 4. Baskı, 2011.
• Aktı, Furkan, Profesyonel Sporcu Sözleşmelerindeki Anlaşmazlıklar Ve Çözüm Yolları (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Yunus Emre Karakaya), Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2022 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 754711).
• Akyiğit, Ercan, Bireysel İş Hukuku (Ders Kitabı), Ankara, Seçkin, Güncellenmiş 3. Baskı, 2023.
• Alp, Mustafa, “İş Hukukunda İkalenin (Bozma Sözleşmesi) Geçerlilik Koşulları”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Cilt 8, Sayı 17, s.26-46.
• Alpagut, Gülsevil, “Teknolojik Gelişmelerin İşçilik Haklarına Etkisi-Daimî Ulaşılabilirlik”, in Ender Demir/Beste Gemici Filiz (Ed.), Prof. Dr. Turhan Esener III. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Ankara, Seçkin, 2021, s.317-338.
• Argan, Metin, Alper Özer ve Erkan Akın, “Elektronik Spor: Türkiye’deki Siber Sporcuların Tutum Ve Davranışları”, Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri, Cilt 1, Sayı 2, 2006, s.1-11.
• Aydın, Ufuk, “Profesyonel Futbolcuların Örgütlenme Deneyimleri Işığında Atipik İstihdam Biçimlerinde Çalışanların Sendika ve Toplu Sözleşme Hakkı”, Kocaeli Barosu, Kocaeli Üniversitesi ve Türk Barolar Birliği tarafından düzenlenen “Çalışma Yaşamının Güncel Sorunları” Sempozyumu, Kocaeli, 4 Mayıs 2013.
• Aydın, Ufuk et al., “Türkiye’de Profesyonel Sporcuların Çalışma Koşulları ve Örgütlenme Eğilimleri,” Çalışma ve Toplum Dergisi, Cilt 4, Sayı 55, 2017, s.1873-1912.
• Aydos, Oğuz Sadık, “Sporcu Sözleşmesinin Feshi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 62, 2013, s.643-690.
• Baskan, Esra, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Ölümün Hizmet Sözleşmesine Etkisi ve Yeni Bir Tazminat: Ölüm Tazminatı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 104, 2013, s.55-72.
• Başbuğ, Aydın ve Mehtap Yücel Bodur, İş Hukuku, İstanbul, Beta, 6. Baskı, 2021.
• Başterzi, Süleyman, “Avukatla Bağıtlanan Sözleşmenin Hukuki Niteliği, İş Sözleşmesinin Vekâlet ve Diğer İş Görme Sözleşmelerinden Ayrılması”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Cilt 5, Sayı 17, 2010, s.175-198.
• Baştürk, Faruk, İş Hukukunda Profesyonel Futbolcu, İstanbul, Beta, 1. Baskı, 2007.
• Baylıss, Amadeus Hunter, “Not Just a Game: the Employment Status and Collective Bargaining Rights of Professional ESports Players”, Washington and Lee Journal of Civil Rights and Social Justice, Cilt 22, Sayı 2, 2016, s.359- 410.
• Bayrak, Ahmet, Profesyonel Futbolcuların İş Sözleşmelerinin Sona Ermesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Haluk Hadi Sümer), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 783642).
• Baysal, Başak ve Deniz Ugan Çatalkaya, “Profesyonel Futbolcu sözleşmesinin Sona Erdirilmesi”, İstanbul Spor Hukuku Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 2020, s.3-33.
• Bostancı, Yalçın, “Futbol Kulüplerinin İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yükümlülüklerinin Değerlendirilmesi”, in Tacar Çağlar (Ed.), Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. İsmail İnan” Armağanı, Ankara, Ankara Barosu, 2013, s.135-156.
• Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz, Belirli Süreli İş Sözleşmesi, İstanbul, Vedat, 1. Baskı, 2012.
• Bulun Tokbaş, Sevde, Bağımsız Çalışanların Sosyal Güvenlik Hakkı, Ankara, Seçkin, 1. Baskı, 2024.
• Çağlayan, Ramazan, Spor Hukuku (Spor Hukuku Temel Metinleri), Ankara, Asil Yayın, 1. Baskı, 2007.
• Chandler, Martin, “The Costs of Squadding Up: Determining the Employment Status of High-Profile Esports Streamers”, San Diego International Law Journal, Cilt 22, Sayı 1, 2020, s.152-188.
• Çelik, Nuri et al., İş Hukuku Dersleri, İstanbul, Beta, Yenilenmiş 36. Baskı, 2023.
• Çeviker, Emirhan, Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Sona Ermesi Ve Sona Ermenin Sonuçları, Ankara, Seçkin, 1. Baskı, 2022.
• Çıtır, Amine Büşra, “İşçinin Ulaşılabilir Olmama Hakkı”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Cilt 20, Sayı 79, 2023, s.833-866.
• Dede, Şeref ve Muhammed Buğra Can, “Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararları ile Birlikte İkale Sözleşmesi”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 93, Sayı 5, 2019, s.73-85.
• Doğan, Sevil, İş Sözleşmesinde Bağımlılık Unsuru-Atipik İş İlişkileri Açısından Değerlendirilmesi, Ankara, Seçkin, 1. Baskı, 2016.
• Doğanay, Doğaner, Türkiye’deki Esporcuların Haklarının Ve Espor Ekosistemi İçerisinde İşlenen Kişisel Verilerinin Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Leyla Berber), İstanbul Bilgi Üniversitesi Lisansüstü Programlar Enstitüsü, 2022 ( (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 748634).
• Doğu, Hakkı Mert, “E-spor ve E-Spor Hukukunda Sporcu Sözleşmeleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 69, Sayı 2, 2020, s.443-453.
• Ekonomi, Münir, İş Hukuku Cilt I Ferdi İş Hukuku, İstanbul, İstanbul Teknik Üniversite Matbaası, 3. Baskı, 1984.
• Ekmekçi, Ömer ve Esra Yiğit, Bireysel İş Hukuku, İstanbul, Onikilevha, 5. Baskı, Kasım 2023.
• Elmas, Serkan, “Türk İş Hukukunda İkale”, Kamu-İş, Cilt 11, Sayı 1, 2009, s.85-106.
• Erener, Ebru, Türk İş Hukukunda Asgari Süreli İş Sözleşmesi, İstanbul, Onikilevha, 1. Baskı, 2017.
• Ertaş, Şeref ve Hasan Petek, Spor Hukuku, İstanbul, Yetkin, 3. Baskı, 2017.
• Genç, Durmuş Ali, Futbol Kulüplerinin Stratejik Yönetimi Beşiktaş Örneği, Ankara, Bağırgan Yayınevi, 1999.
• Genç, Durmuş Ali, Spor Hukuku Ders Kitabı, İstanbul, Alfa, 1. Baskı, 1998.
• Güven, Ercan ve Ufuk Aydın, Bireysel İş Hukuku, Ankara, Nisan, 5. Baskı, 2017.
• Güzel, Ali, “İşyeri Devrinin Bireysel ve Toplu İş Hukukundaki Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme”, İstanbul Barosu Çalışma Hukuku Komisyonu Bülteni, Cilt 1, Sayı 1, 1996, s.26-51.
• Güzel, Ali, Ali Rıza Okur ve Nurşen Caniklioğlu, Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul, Beta, 19. Baskı, 2021.
• Hüseyinli, Namık, İş Hukukunda Dinlenme ve İzin Hakları, Ankara, Adalet, 2020.
• İnan, Ali Naim, Şeref Ertaş ve Hakan Albaş, Türk Medeni Hukuku, Miras Hukuku, Ankara, Seçkin, 12. Baskı, 2024.
• İnce, Ergun, “İkale (Sözleşmeyi Sona Erdirme) Sözleşmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 18, 2010, s.86-97.
• Kızılkaya, Yakub, Profesyonel Futbolcunun İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Sonuçları, İstanbul, Beta, 1. Baskı, 2009.
• Kilci, Alp Kaan ve Serhat Yalçıner, “Dı̇jı̇tal Spor Oyunları Oynama Motı̇vasyonu’nun Ahlâkı̇ Karar Alma Tutumlarına Etkı̇sı̇: Espor Oyuncuları Üzerı̇ne Bı̇r Araştırma”, International Social Sciences, Cilt 6, Sayı 1, 2020, s.3641-3649.
• Kocadağ, Memduh, “Elektronik Spor Kariyeri Ve Eğitim”, Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2017, s.49-63.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Miras Hukuku, İstanbul, Filiz, 2. Baskı, 1978.
• Kurt, Resul ve Muzaffer Koç, İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi İş Güvencesi ve İşe İade Davaları, Ankara, Seçkin, 5. Baskı, 2021.
• Küçükgüngör, Erkan, “Türk Hukukunda Sporcuların Hukuki Durumu”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 1, 1999, s.39-52.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi, Muhittin Astarlı ve Ulaş Baysal, İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt 1: Bireysel İş Hukuku, İstanbul, Lykeıon, Güncellenmiş 6. Baskı, 2022.
• Mustafaoğlu, Rüstem, “e-Spor, Spor ve Fiziksel Aktivite”, Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 2018, s.84-96.
• Nazlı, Seçkin, “İş Sözleşmesinin İşverence Feshinde Fesih Sebebinin Terditli Olarak İleri Sürülmesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, 2018, s.269-292.
• Önder, Ahmet, “Oyundan İşe, Oyunculuktan İşçiliğe: E-Spor Oyuncularının Emek Süreçlerine Dair Eleştirel Bir Değerlendirme”, Emek Araştırma Dergisi, Cilt 12, Sayı 19, 2021, s.53-68.
• Öner, Serkan, Sporda Sosyal Güvenlik (Yüksek Lisans Tezi (Danışman Turgut Kaplan), Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2011 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 298693).
• Özen, Mustafa, Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi (Profesyonelliğe Geçiş ve Transfer) Sözleşmeden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Ulusal ve Uluslararası Çözüm Mercii ve Yolları, İstanbul, Adalet, 3. Baskı, 2022.
• Özkaraca, Ercüment, İşyeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi ve İşverenlerin Hukuki Sorumluluğu, Ankara, Beta, 1. Baskı, 2008.
• Öztuna, Barış, “Profesyonel Türk Sporcularının Sendikal Hakları”, International Journal of Sport Culture and Science, Cilt 4, Sayı 2, 2016, s.469-476.
• Parry, Jim, “E-sports are Not Sports”, Sport, Ethics and Philosophy, 2018, s.3-18.
• Paslı, Ali et al., E–Spor: Hukuki Bakış, Ankara: Seçkin, 2021.
• Paşaoğlu, Meltem, E-Spor Oyuncularının Problem Çözme Becerileri, Katılım Motivasyonu Ve Yarışma Kaygılarının İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Serdar Kocaekşi) Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2022 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 715283).
• Patel, Roshan, “Esports Player Positions, and the Benefits on Unionızation”, Sport Journal, Cilt 20, Sayı 9, s.232-248.
• Petek, Hasan, Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi, İstanbul, Yetkin, 1. Baskı, 2002.
• Reisoğlu, Seza, Hizmet Akdi Mahiyeti-Unsurları-Hükümleri, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1. Baskı, 1968.
• Ridenhour, Kelsey F. “Traditional Sports and Esports: The Path to Collective Bargaining”, Iowa Law Review, Cilt 105, 2019, s.1857-1897.
• Senyen Kaplan, Emine Tuncay, Bireysel İş Hukuku, Ankara, Gazi, 10. Baskı, 2019.
• Sevimli, Ahmet ve Yakub Kızılkaya, “Profesyonel Futbolcunun İş İlişkisinden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Uygulanacak Kurallar Ve Yetkili Merciler”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Cilt 16, Sayı 63, 2019, s.1029-1058.
• Sözer, Ali Nazım, İşçi, Bağımsız Çalışan ve Kamu Görevlileri Bakımından Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, İstanbul, Beta, 2. Baskı, 2015.
• Soyer, Polat, “İş Sözleşmesinin Feshinde İhbar Önellerinin Eşitliği İlkesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 74, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan Sayısı, 2016, s.667-674.
• Sümer, Haluk Hadi, İş Hukuku, Ankara, Seçkin, 27. Baskı, Eylül 2024.
• Sümer, Haluk Hadi, “İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Sonuçları”, in Ali Cengizoğlu (Ed.), 10. Yılında 4857 Sayılı İş Kanunu Sempozyumu, Ankara, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 26-27 Nisan 2013, Basım 2016.
• Süzek, Sarper, İş Hukuku, İstanbul, Beta, Yenilenmiş 21. Baskı, 2021.
• Taşkent, Savaş, “İş Sözleşmesinin İkale Yolu ile Sona Erdirilmesi”, Kamu-İş, Cilt 11, Sayı 4, 2011, s.1-7.
• Temir, Münevver, “Espor Alanında Faaliyet Gösteren Profesyonel Sporcu İle Bağlı Olduğu Spor Kulübü Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Cilt 18, Sayı 70, 2021, s.623-670.
• Tulukçu, Nezihe Binnur, İş Hukukunda Dinlenme Hakkı, Ankara, Adalet, 2012.
• Tuncay, Aziz Can ve Ömer Ekmekçi, Yeni Mevzuat Açısından Sosyal Güvenlik Hukukunun Esasları, İstanbul, Legal, 2. Baskı, 2009.
• Türe, Hasan Özgür, Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Cem Özcan), İzmir Ekonomi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018 (https://tez.yok.gov.tr, Tez No: 516060)
• Üçüncüoğlu, Mertkan ve Veli Ozan Çakır, “Modern Spor Kulüplerı̇nin Espor Faaliyetlerine İlgi Gösterme Nedenleri Üzerine Bir Araştırma”, İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2017, s.34-47.
• Ünal, Emre ve Namık Hüseyinli, “Yeni Bir Meslek Grubu: E-Spor Oyuncuları Ve Çalışma Hakları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 2022, s.563-578.
• Wagner, G. Micheal, “On the Scientific Relevance of eSports”, In International Conference On İnternet Computing, Sayı 6, 2006, s.437-442.
• Wong, Jackson, “More Than Just a Game: The Labor and Employement Issues Within Esports”, UNLV Gaming Law Journal, Cilt 11, Sayı 1, 2020, s.123-152.