SUÇA İŞTİRAK VE NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ SUÇLARDA İŞTİRAK HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 1

Alp Öztekin

https://doi.org/10.30915/abd.1514241

Öz

Hukukumuz iştirak noktasında ikilik sistemini benimsemiş ve suç ortaklarının konumlarını fail/müşterek fail, yardım eden ve azmettiren şeklinde düzenlemiştir. Yardım eden daha az cezalandırılacak, azmettiren ise fail gibi cezalandırılacaktır. Kanunda failliğin bir varyasyonu olarak düzenlenen “irade üzerinde hakimiyete dayalı” dolaylı faillik ise suç ortaklığı kavramı içerisinde tam olarak değerlendirilemez. Bir suç ortağının müştereken işlenen bir suçtan sorumlu tutulabilmesi için öncelikle kasıtlı iştirak iradesine sahip olması ve ardından suçun işlenmesine nedensel bir katkıda bulunması gerekir. Kast ve taksir kombinasyonu olan neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçlar, 5237 s. Türk Ceza Kanunu'nun 23. maddesinde düzenlenmiştir. Failin ağırlaşan neticeden sorumlu tutulabilmesi için kasıtlı hareket ile ağır netice arasında nedensellik bağı bulunmalı, ayrıca failde en az taksir derecesinde bir kusur olmalıdır. Doktrindeki ağırlıklı görüş, neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçlarda iştirak hükümlerinin uygulanabileceği yönündedir. Bu suçlarda iştirak iradesi ancak kasten işlenen suç için oluşabilir. Taksiri bulunan suç ortaklarının yalnızca bu neticeye yönelik sübjektif olarak ağır neticeden sorumlu tutulması mümkündür. Ancak bunun mümkün olabilmesi için ağır neticeye neden olan fiilin iştirak iradesi kapsamında kalması ve bağlılık kuralına dair 40. maddede koşulan “objektif-sübjektif tipiklik ve hukuka aykırılık” şartlarını taşıması gerekir. Dolaylı fail açısından ise araç kişi için illiyet bağı dışında böyle bir şart bulunmamaktadır. Dolaylı failin meydana gelen ağır neticeye yönelik taksiri varsa bundan sorumlu tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ağır netice, İştirak, Suç ortağı, İlliyet, Neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç

PARTICIPATION IN THE CRIME AND APPLICATION OF PARTICIPATION PROVISIONS TO CRIMES AGGRAVATED BY THE RESULT

Öz

Our law has adopted the duality system at the point of complicity and regulated the positions of the accomplices by dividing them as perpetrator/joint perpetrator, aider and instigator. It has been decided that the aider and abettor will be punished less, while the instigator will be punished like the perpetrator. Indirect perpetration "based on control over the will", which is regulated in the law as a variation of perpetration, cannot be fully evaluated within the concept of complicity. In order for an accomplice to be held responsible for a crime committed jointly, he/she must first have the will of intentional participation and then make a causal contribution to the commission of the crime. Crimes aggravated by result, which are a combination of intent and negligence, are regulated under Article 23 of the Turkish Penal Code. In order for the perpetrator to be held responsible for the aggravated consequence, there must be a causal link between the intentional act and the aggravated consequence, and the perpetrator must be at least negligent. The predominant opinion in the doctrine is that the provisions on participation can be applied in crimes aggravated by the consequences. In these crimes, the will to participate can only be formed for the offense committed intentionally. It is possible to hold the accomplices who only have negligence towards this result subjectively responsible for the aggravated consequence. However, in order for this to be possible, the act causing the grave consequence must be within the scope of the will to participate and must meet the conditions of "objective-subjective typicality and illegality" stipulated in Article 40 on the rule of adherence. For the indirect perpetrator, there is no such condition except for the causal link for the vehicle person. If the indirect perpetrator has negligence towards the severe consequence, he/she will be held responsible for this.

Anahtar Kelimeler

Aggravated consequence, Participation, Accomplice, Causality, Crime aggravated by consequence

Kaynakça

• Akbulut, Berrin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Adalet, 5. Baskı, 2018.
• Alacakaptan, Uğur, Suçun Unsurları, Ankara, Sevinç Matbaası, 1975.
• Altunkaş, Aysun, İnsan Üzerinde Deney ve Deneme Suçları, (Doktora Tezi, Danışman Fatma Nur Centel), İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2011, (Tez No: 317374).
• Apaydın, Cengiz. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar, Ankara, Seçkin, 2022.
• Artuk, Mehmet Emin ve Ahmet Gökçen, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Adalet, 16. Baskı, 2022.
• Aydın, Devrim, Türk Ceza Hukukunda İştirak, Ankara, Yetkin, 2009.
• Aydın, Mehmet Akif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul, Beta, 20. Baskı, 2023.
• Balcı, Meral, “Ceza Hukukunda Bağlılık Kuralı Kapsamında Azmettirme”, (Doktora Tezi, Danışman Zeynel Temel Kangal), Bursa, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2021, (Tez No: 680812).
• Bertauld, Alfred, Cours de Code Pénal et Leçons de Législation Criminelle, Paris, Cosse et Marchal, 3. Edition, 1864.
• Birkmeyer, Karl, Die Lehre von der Teilnahme und die Rechtsprechung des Deutchen Reichsgerichts, Berlin, O. Liebmann, 1890.
• Bock, Dennis, “Zur Darstellung der Mittäterschaft (§ 25 Abs. 2 StGB) in der Fallbearbeitung”, Zeitschrift für das Juristische Studium 5, 2020, s.427-431, https://www.zjs-online.com/dat/artikel/2020_5_1425.pdf.
• Bodson, Pierre-Louis, Manuel de Droit Pénal, Liege, Faculte de Droit D’economie et de Sciences Sociales de Liege, 1986.
• Bouloc, Bernard, Droit Pénal Général, Paris, Dalloz, 25. Edition, 2017.
• Cartuyvels, Yves, Christine Guillain ve Olivia Nederlandt, Droit Pénal Général (Partie II), Bruxelles, Université Saint-Louis, 2021.
• Centel, Nur, Hamide Zafer ve Özlem Çakmut, Türk Ceza Hukukuna Giriş, İstanbul, Beta, 8. Baskı, 2014.
• Cin, Halil ve Gül Akyılmaz, Türk Hukuk Tarihi, Ankara, Filiz, 14. Baskı, 2022.
• Constant, Jean, Traite Elementaire de Droit Pénal Vol. 1, Liege, Imprimerie Nationale, 1965.
• Çakmut, Özlem Yerener, “Türk Ceza Yasası’nda Terk Suçu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 65, Sayı 2, Temmuz 2011, s.49-76, https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuhfm/issue/9067/113063.
• Çelen, Ömer, Bir İştirak Şekli Olarak Yardım Etme (Asli Fail-Yardım Eden Ayrımı), Ankara, Adalet, 2020.
• Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Seçkin, 13. Baskı, 2018.
• Demirel, Muhammed ve Melik Kartal, “Ceza Hukukunda Suça Azmettirme Hareketi.” D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi 21, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, 2019, s.457-490, https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2019/09/MUHAMMED-DEMIREL-MELIK-KARTAL.pdf.
• Demirel, Muhammed, “Alman Hukukuyla Karşılaştırmalı Yardım Etme Hareketleri.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi Cilt 5, Sayı 2, Mayıs 2017, s.119-161, DOI :10.26650/JPLC360270.
• Demirel, Muhammed, Suça İştirakte Bağlılık Kuralı, (Doktora Tezi, Danışman Adem Sözüer), İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2017 (Tez No: 462836).
• Doğan, Koray, Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar, Ankara, Adalet, 2015.
• Dönmezer, Sulhi ve Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Cilt 1, İstanbul, DER, 14. Baskı, 2016.
• Dönmezer, Sulhi ve Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Cilt 2, İstanbul, DER, 14. Baskı, 2019.
• Dülger, Murat Volkan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, Hukuk Akademisi, 2021.
• Ekici Şahin, Meral, “İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Suça Etki Eden Nedenlerin Şeriklere Sirayeti”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 64, Sayı 3, Eylül 2015 s.637-686, https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001789.
• Erem, Faruk, “Suça İştirak”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s.62-107, https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000082.
• Erem, Faruk, Ceza Hukukunda Ümanist Doktrin, Ankara, Sevinç Matbaası, 1980.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Yetkin, 15. Baskı, 2013.
• Eroğlu, Tayyip, Suça İştirakin Bir Türü Olarak Şeriklik, (Doktora Tezi, Danışman Ahmet Gökcen), İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bilim Dalı, 2022, (Tez No: 740734).
• Eşitli, Ezgi Aygün, İnsan Üzerinde Deney ve Deneme Suçları, (Doktora Tezi, Danışman Metin Feyzioğlu), Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2012, (Tez No: 308787).
• Frister, Helmut, Strafrecht Allgemeiner Teil, München, C.H. Beck, 6. Auflage, 2013.
• G. Heyman, Michael. “Due Process Limits on Accomplice Liability”, Minnesota Law Review, 36, 2015, s.131-140.
• Garofalo, Raffaele. Kriminoloji, (Çev) Muhittin Göklü, İstanbul, Albaraka, 2022.
• Gökçen, Ahmet ve Murat Balcı, “Kasten Yaralama Suçunun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Halleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Mehmet Akif Aydın’a Armağan, Cilt 21, Sayı 2, Ocak 2016, s.369-411.
• Gropp, Walter, Strafrecht Allgemeiner Teil, Berlin, Springer, 4. Auflage, 2015.
• Guerra, Carlos Augusto Casanova ve Gabriele Civello. “Critical Reflections on the Theory of Objective Imputation: Towards a Renewed Classical View of Causality and Criminal Culpability, Dalla Comunita Internazionale.” Archivio Penale 3, 2018, s.1-18.
• Hamdorf, Kai, Beteiligungsmodelle im Strafrecht, Freiburg, Edition Iuscrim, 2002.
• Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, USA, 7. Baskı, 2014.
• Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Adalet, 26. Baskı, 2021.
• Häring, Daniel, “Mittäterschaft beim Fahrlässigkeitsdelikt im Strafrecht”, sui-generis, 2018, 1-19, https://doi.org/10.21257/sg.55.
• Heidelberger, Michael, “From Mill via von Kries to Max Weber: Causality, Explanation, and Understanding, Historical Perspectives on Erklären and Verstehen,” in Uljana Feest (Ed.), New Studies in the History of Science and Technology: Archimedes, Vol. 21, s.241-265, London, Springer, 2010.
• Heidelberger, Michael. “Origins of The Logical Theory of Probability: von Kries, Wittgenstein, Waismann”, International Studies in the Philosophy of Science 15, no 2, Haziran, 2010, s.37-52, DOI:10.1080/02698590120059040.
• Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku Genel Kısım Cilt 1, Yener Ünver (Ed.), Hakan Hakeri, Yener Ünver vd. (Çev.), Ankara, Adalet, 2014.
• Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku Genel Kısım Cilt 2, Yener Ünver (Ed.), Hakan Hakeri, Yener Ünver vd. (Çev.), Ankara, Adalet, 2015.
• Hennau, Christiane, Jacques Verhaegen, Dean Spielmann ve Annabelle Bruyndonckx, Droit Pénal General, Bruxelles, Bruylant, 3. Edition, 2003.
• Heynckes, Heinz-Willi, Taterschaft und Teilnahme bei NS-Tötüngsverbrechen, Inauguraldissertation zur Erlangung des Grades eines Doktors, Berlin, 2005.
• Hilgendorf, Eric ve Brian Valerius, Alman Ceza Hukuku Genel Kısım, Salih Oktar (Çev.), Ankara, Yetkin, 2021.
• İçel, Kayıhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, Beta, 6. Baskı, 2021.
• İnci, Z. Özen. “Alman Ceza Kanunu m.30/1 Perspektifinde Ceza Hukukunda Azmettirmeye Teşebbüs”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, Aralık 2020, s.914-980, https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.796032.
• Jescheck, Hans-Heinrich, Lehrbuch des Strafrechts, Berlin, Duncker&Humblot, 5. Auflage, 1996.
• Katoğlu, Tuğrul, “Ceza Hukukunda Suçun Mağduru Kavramının Sınırları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 61, Sayı 2, Haziran 2012, s.657-693, https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001669.
• Kavlu, Bengünur, “Sonucu Nedeniyle Ağırlaşmış Suçlar”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt 9, Sayı 26, 2020, s.575-606.
• Kaymaz, Seydi, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 87/4. Maddesinde Düzenlenen Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama Suçu”, TBB Dergisi, Cilt 58, 2005, s.119-163.
• Keçecioğlu, Elvan, “Alman Ceza Hukukunda Faillik”, TBB Dergisi, Cilt 65, 2006, s.73-88.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Seçkin, 11. Baskı, 2018.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez, “Kasten Yaralama Sonucu Ölüme Neden Olma”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 71, Sayı 1, Ağustos 2013, s.801-814.
• Köhler, Christian, Beteiligung und Unterlassen Beim Erfolgsqualifizierten Delikt am Beispiel der Körperverletzung mit Todesfolge, Berlin, Springer, 2000.
• Köksal, Atacan, Ceza Hukukunda Suça Etki Eden Nedenler, (Doktora Tezi, Danışman Muharrem Özen), Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2022, (Tez No: 800934).
• Kühl, Khristian, Strafrecht Allgemeiner Teil, München, Verlag Franz Vahlen, 4. Auflage, 2002.
• Krüger, Matthias, “Beteiligung durch Unterlassen an fremden Straftaten”, Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik, 1, 2011, s.1-8.
• Kul, Nur Bilge. İnsan Üzerinde Deney ve Deneme Suçları, (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Ahmet Gökcen), İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bilim Dalı, 2019, (Tez No: 544641).
• Mahmutoğlu, Fatih Selami ve Serra Karadeniz, Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler Şerhi, İstanbul, Beta, 2017. Malkoç, İsmail, Açıklamalı Türk Ceza Kanunu Cilt 1, Ankara, 2013.
• Metin, Sevtap ve Altan Heper, Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü, İstanbul, Tekin, 3. Baskı, 2018.
• Michaels, Oliver ve Elodie Jacques, Principles de Droit Pénal, Bruxelles, SPF Justice, 4. Edition, 2015.
• Moore, Michael, “Causation in the Law”, in Edward N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2019 Edition).
• Olgaç, Samet Can, Kasten Yaralama Neticesinde Ölüme Neden Olma Suçu, Ankara, Seçkin, 2016.
• Otto, Harro, Grandkurs Strafrecht, Berlin, De Gruyter, 4. Auflage, 1992.
• Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul, Filiz, 1992.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan, Pınar Bacaksız ve İlker Tepe, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Seçkin, 8. Baskı, 2017.
• Özbek, Veli Özer, TCK İzmir Şerhi Cilt 1, Ankara, Seçkin, 4. Baskı, 2010.
• Özen, Mustafa, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun İştirak Kurumuna Bakışı”, TBB Dergisi Sayı 70, 2007, s.239-253.
• Özen, Mustafa, Ceza Hukuku Genel Hükümler Dersleri, Ankara, Adalet, 2017.
• Özenbaş, Nazmiye, Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlarda Ceza Sorumluluğunun Esası, Ankara, Adalet, 2017.
• Özgenç, İzzet, “Kavga Suçu(TCK m.464) Üzerine Düşünceler”, Yargıtay Dergisi, Cilt 76, Sayı 19, Ekim 1993, s.477-500.
• Özgenç, İzzet, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Seçkin, 13. Baskı, 2017.
• Özgenç, İzzet, TCK Gazi Şerhi, Ankara, Seçkin, 2. Baskı, 2005.
• Öztürk, Bahri ve Mustafa Ruhan Erdem, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, Ankara, Seçkin, 18. Baskı, 2018.
• Öztürk, Mustafa Kağan, “Türk Ceza Kanunu’nda Bir İştirak Şekli Olarak Faillik”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, Haziran 2023, s.257-307, https://doi.org/10.52273/sduhfd..1220467.
• Özyüksel, Özgün, Türk Ceza Hukukunda Dolaylı Faillik, Ankara, Seçkin, 2021.
• Parlar, Ali ve Muzaffer Hatipoğlu, Türk Ceza Kanunu Yorumu Cilt 1, Ankara, Seçkin, 3. Baskı, 2010.
• Puppe, Ingeborg, “Der Gemeinsame Tatplan der Mittäter”, Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik 6, 2007, s.234-246.
• Renout, Herald, Droit Pénal Général, Bruxelles, Larcier, 18. Edition, 2013.
• Renzikowski, Joachim, Restriktiver Taterbegriff und Fahrlassige Beteiligung, Tübingen, Mohr Siebeck, 1997.
• Rogers, Audrey, “Accomplice Liability for Unintentional Crimes: Remaining Within the Constraints of Intent”, L.A. Law Review 31, 1998, s.1351-1386.
• Rossi, Pellegrino, Traité de Droit Pénal Vol 2, Paris, Librarie de Guillaumin, 4. Edition, 1872.
• Roxin, Claus, Täterschaft und Tatherrschaft, Berlin, De Gruyter, 8. Auflage, 2011.
• Sancar, Türkan Yalçın, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Zincirleme Suç”, TBB Dergisi, Cilt 70, 2007, s.244-259.
• Sarıgül, Ali Tanju, Suça İştirak, Ankara, Seçkin, 2022.
• Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Yetkin, 7. Baskı, 2016.
• Şeker, İdris, Zincirleme Suç, (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Berrin Akbulut), Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2009, (Tez No: 249737).
• Şen, Ersan ve Erkam Erdem, “Karar İncelemesi: İştirakle İşlenen Suçlarda Olası Kastın Gündeme Getirdiği İsnadiyet Sorunu”, Ersan Şen (blog), E.T. Şubat 2024, https://sen.av.tr/tr/makale/olasi-kast
• Şen, Ersan, Yeni Türk Ceza Kanunu Yorumu, İstanbul, Vedat, 2006.
• Şener, Şerife Büşra, “Türk Ceza Kanunu’nun 87/4. Maddesinde Düzenlenen Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama Suçu”, (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Seydi Kaymaz), Ankara, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2022, (Tez No: 740350).
• Tan, Mehmet, TCK Genel Hükümler Cilt 1, Ankara, Seçkin, 2011.
• Tan, Mehmet, TCK Genel Hükümler Cilt 2, Ankara, Seçkin, 2011
• Tarde, Gabriel, Les Crimes des Foules, Rapport Presente au Troisieme Congres International d’Anthropologie Criminelle, 1892.
• Taşkın, Beril, Suça İştirakte Bağlılık Kuralı, (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Mehmet Emin Artuk), İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2014, (Tez No: 367842).
• Temiz, Bilgehan Savaşçı, “İştirak Hükümleri Açısından Bağlılık Kuralı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 65, Sayı 4, Aralık 2016, s.2487-2512, https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001869.
• Tosorlu, Nevzat ve Haluk Toroslu, Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara, Savaş, 24. Baskı, 2018.
• Töngür, Ali Rıza ve Hikmet Çetintürk, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Adalet, 2020.
• Uğurlubay, Gülsün Ayhan Aygörmez, “Alman ve Türk İçtihatlarında Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama Suçunda Nedensellik ve Objektif İsnadiyet”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 21, Sayı 1, Mart 2015, s.43-74.
• Von Hinüber, O. L. ve Werner Tegtmeyer, Strafrecht, Leipzig, Kohlhammer, 9. Auflage, 1943.
• Von Liszt, Franz, Lehrbuch des Deutschen Strafrechts, Berlin, J. Guttentag, 7. Auflage, 1896.
• Yavuz, Yağız, “Azmettirmenin Özel Oluşum Şekilleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, Mayıs 2023, s.131-163, https://doi.org/10.33717/deuhfd.1276266.
• Yılmaz, Ümit, Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama (TCK M.87), (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Hakan Hakeri), Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2009, (Tez No: 249959).
• Yılmaz, Zahit, Türk Ceza Hukukunda İştirakin Bir Türü Olarak Dolaylı Faillik, (Doktora Tezi, Danışman Yusuf Yaşar,) İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2018, (Tez No: 506501).
• Yurtcan, Erdener, Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler Cilt 1, Ankara, TBB Yayınları, 2015.
• Yüksel, Nüsri, Türk Ceza Hukukunda Suça İştirak Şekli Olarak Faillik, (Yüksek Lisans Tezi, Danışman Mehmet Sinan Altunç), İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2021, (Tez No: 702721).