BİR ORTA ÇAĞ DÜŞÜNÜRÜ OLARAK DANTE VE SEKÜLER DÜŞÜNCEYE KATKISI

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 1

Alper Işık

https://doi.org/10.30915/abd.1565286

Öz

İtalyan düşünür Dante, yaşadığı dönemde papalık, imparatorluk ve şehir devletlerinin güç mücadelesine tanık olmuş ve bunun sonucunda yaşadığı şehir olan Floransa’dan sürgün edilmiştir. Sonrasında gösterdiği çabalar, düşünürün Floransa’ya geri dönmesini sağlamamış ve sürgünde hayatını kaybetmiştir. Dante bu sürgün döneminde hem edebi hem de felsefi alanda önemli eserler kaleme almıştır. Bu eserlerden De Monarchia (Monarşi), papalık ve imparatorluğun birbirlerine karşı üstünlük iddialarını, tarihsel olayları da ele alarak değerlendirmekte ve yaptığı tespitlerle her iki iktidarın da meşruiyetini ayrı ayrı Tanrı’dan aldığını ortaya koymaktadır. Dante bu görüşleriyle seküler düşünceye kapı aralayan düşünürlerden bir olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Dante bu eserde papalığın üstünlüğü için ortaya atılan iddiaları çürütmeye çalışırken, aynı zamanda evrensel bir monarşinin dünya barışı için zorunluluk olduğunu da öne sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dante, Monarşi, Sekülerlik, Orta Çağ, De Monarchia

Dante as a Medieval Philosopher and His Contribution to Secular Thought

Öz

The Italian philosopher Dante observed the conflict among the papacy, empire, and city-states during his lifetime, which ultimately led to his banishment from Florence, his place of residence. His later endeavors did not let the philosopher to return to Florence, and he perished in exile. During his exile, Dante wrote significant works in both literature and philosophy. De Monarchia assesses the superiority claims of the papacy and the empire, examining historical events, and concludes that both authorities get their legitimacy from God independently. Dante is regarded as a philosopher who initiated secular thought with his perspectives. Furthermore, although Dante seeks to contest the assertions advocating for the primacy of the papacy in this work, he simultaneously posits that a universal monarchy is essential for global peace.

Anahtar Kelimeler

Dante, Monarchy, Secularity, Medieval, De Monarchia

Kaynakça

• Ağaoğulları, Mehmet Ali ve Levent Köker, Tanrı Devletinden Kral-Devlete, Ankara, İmge Kitabevi, 6. Baskı, 2013.
• Akad, Mehmet, Bihterin Dinçkol ve Nihat Bulut, Genel Kamu Hukuku, İstanbul, Der Yayınları, 19. Baskı, 2023.
• Akbay, Muvaffak. Umumi Amme Hukuku Dersleri: Birinci Cilt, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1961.
• Akın, İlhan, Kamu Hukuku, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1974.
• Berman, Harold J., Law and Revolution: The Formation of the Western Legal Tradition, Cambridge, Harvard University Press, 1983.
• Crozat, Charles, “Dante Alighieri’nin Devlet Nazariyesi”. çev. Sahir Erman, İstanbul Hukuk Mecmuası, Cilt 10, Sayı 1-2, 1944, s. 1-76.
• Crozat, Charles, Amme Hukuku Dersleri: Cilt II - Kısım I (Orta Zamanlar), İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1944.
• Dante, İlahi Komedya II – Araf, Çev. Rekin Teksoy, Oğlak Yayınları, İstanbul, 14. Baskı, 2013.
• Dante, İlahi Komedya III – Cennet, Çev. Rekin Teksoy, Oğlak Yayınları, İstanbul, 14. Baskı, 2013.
• Dante, Monarşi, çev. Begüm Yiğit, İstanbul, Pinhan Yayıncılık, 1. Baskı, 2017.
• Davidson, Herbert A., “The Relation Between Averroes’ Middle and Long Commentaries on the De Anima”, Arabic Sciences and Philosophy, Cilt 7, Sayı 1, 1997, s. 139-151. https://doi.org/10.1017/S0957423900002290
• Davis, Derek, “Seeds of the Secular State: Dante’s Political Philosophy as Seen in the De Monarchia”, Journal of Church and State, Cilt 33, Sayı 2, 1991, s. 327-346.
• Dinçkol, Bihterin, “Seküler Düşüncenin İlklerinden Dante”. Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan Cilt 1, s. 226-235, İstanbul, Beta Yayınları, 2001.
• Ebenstein, William, Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri, çev. İsmet Özel, İstanbul, Şule Yayınları, 1996.
• Elden, Stuart, “The Pope's Two Swords”, in The Birth of Territory, University of Chicago Press, Chicago, 2013, s. 157-179.
• Erim, Nihat, Amme Hukuku Dersleri, Ankara, 1942.
• Eroğlu, Ahmet Hikmet, “Doğu Batı Kiliselerinin Ayrılış Nedenleri”. Dini Araştırmalar, Cilt 2, Sayı 5, 1999, s. 387-413.
• Ertan, İzzet Mert, “Bir Orta Çağ Düşünürü Olarak Dante’nin De Monarchia’sında Siyasi Düşünce”, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, Cilt 13, Sayı 52, 2015, s. 9-37.
• Etgü, Mehmet Akif, Kozmopolisten Küreselleşen Dünyanın Devletine: Küresel Devlet, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 1. Baskı, 2018.
• Ferrante, Joan M, “Dante and Politics”, içinde, Dante: Contemporary Perspectives. ed. Amilcare A. Iannucci, s. 181-194, Toronto, University of Toronto Press, 1997.
• Gilson, Étienne, Dante et La Philosophie, Paris, Librairie Philosophique J. Vrin, 1953.
• Goff, Jacques Le, The Birth of Europe, Oxford, Blackwell Publishing, 2005.
• Kantorowicz, Ernst H, The King’s Two Bodies: A Study in Mediaeval Political Theology, Princeton, Princeton University Press, 2016.
• Kaposi, Márton, “Visions of the Secular State and of the Earthly Paradise in Dante’s Perspective”, Hungarian Philosophical Review, Cilt: 65, Sayı: 2, 2021, s. 106-125.
• Lepsius, Oliver, “Hans Kelsen on Dante Alighieri’s Political Philosophy”, The European Journal of International Law, Cilt: 27 Sayı: 4, 2017. https://doi.org/10.1093/ejil/chw06O
• Loughlin, Martin, Foundations of Public Law, New York, Oxford University Press, 2010.
• Marenbon, John, “Dante’s Averroism” in, John Marenbon (Ed.), Poetry and Philosophy in the Middle Ages, Leiden, Brill, 2021, s. 349-374.
• Meiksins Wood, Ellen, Yurttaşlardan Lordlara: Eskiçağdan Orta Çağa Batı Siyasi Düşüncesinin Toplumsal Tarihi, Çev: Oya Köymen, İstanbul, Yordam Kitap, 2013.
• Nemo, Philippe, Histoire des idées politiques dans l’Antiquité et au Moyen Age, Paris, Presses Universitaires de France, 2007.
• Okandan, Recai Galip, Umumi Amme Hukuku, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1968.
• Peeters, Luuk, Dante’s Political Mission Secularity in De Monarchia, the Risorgimento, and the Lateran Pacts, Tilburg, Tilburg University, 2022.
• Pirenne, Henri, Avrupa Tarihi: Kavimler Göçü’nden XV. Yüzyıla Kadar, çev. Sinan Akbaytürk, İstanbul, Selenge Yayınları, 1. Baskı, 2022.
• Pirenne, Henri, Les villes du moyen-age - Essai d’histoire économique et sociale, Bruxelles: Maurice Lamertin, 1927.
• Prélot, Marcel ve Georges Lescuyer, Histoire des Idées Politiques, Paris: Éditions Dalloz, 1994.
• Scott, John A., Dante’s Political Purgatory, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, 2016.
• Scruton, Roger, The Palgrave Macmillan Dictionary of Political Thought, New York, Palgrave Macmillan, 2007.
• Skinner, Quentin, The Foundations of Modern Political Thought, Vol. 1 The Renaissance, Cambridge, Cambridge University Press, 1978.
• Steinberg, Justin, Dante and the Limits of the Law, University of Chicago Press, Chicago, 2013.
• Touchard, Jean, Siyasal Düşünceler Tarihi. Çev. İsmail Yerguz, İstanbul, Islık Yayınları, 1. Baskı, 2015.
• Ullmann, Walter, A Short History of the Papacy in the Middle Ages, London, Routledge, 2003.
• Ullmann, Walter, Law and Politics in the Middle Ages : An Introduction to the Sources of Medieval Political Ideas, New York, Cambridge University Press, 1976.
• Uygun, Oktay, Devlet Teorisi, İstanbul, On İki Levha Yayınları, 2. Baskı, 2015.
• Ünlü, Barış, “İmparatorluk Fikrinin Gelişimi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 65, Sayı: 3, 2010, s. 237-266.
• Vatter, Miguel, “Theocratic Legal Revolution and the Origins of Modern Secularism in Dante”, Síntesis. Revista de Filosofía Cilt: 2, Sayı: 2, 2019, s. 26-48. https://doi.org/10.15691/0718-5448vol2iss2a288
• Waley, Daniel ve Trevor Dean, İtalyan Şehir Cumhuriyetleri, Çev: Hamit Çalışkan, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Baskı, 2014.