Çağdaş camii tasarımında yenilikçi bir yaklaşım. Marmara İlahiyat Cami; plan ve iç mekân özellikleri

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 52, 55 - 70, 31.03.2018

Abdullah Salih Taşdemir Alev Erarslan

Öz

Üsküdar Bağlarbaşı’nda bulunan Marmara Üniversitesi İlahiyat Camii, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii Yaptırma ve Yaşatma Derneği tarafından Hassa Mimarlık firması kurucularından Hilmi Şenalp tarafından tasarlanmıştır. Çağdaş camiler arasında hem tasarımı hem kullanılan malzeme ve teknoloji açısından dikkat çeken yapı, 2015 yılında inşa edilmiş olup 30.000 m2lik arsa alanı ve 5000 kişilik kapasitesine sahiptir. Yapı müstakil bir ibadethane olmayıp sanat galerisi, derslikler, öğretim elemanı odaları, kütüphane, konferans salonu ve kantinleri ile aynı zamanda bir kültür merkezidir ve Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi külliyesinin bir parçasıdır. Bu çalışmada, Türkiye’de 20. yüzyılla birlikte ele alınan çağdaş camilerimizden biri olan Marmara İlahiyat Camii’nin tasarım ve plan özelliklerinin yanı sıra iç mekân dekorasyonu açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla yapının genel, plan, iç mekân, süsleme ve litürjik öğeleri ile malzeme, teknoloji ve ışık gibi özellikleri detaylıca irdelenmiştir. Çağdaş Türk camilerinin önemli temsilcilerinden biri olan yapı, modern üslup ile geleneksel mimarinin yorumlandığı, kent dokusu ve konumlandırıldığı araziye uygun bir yapı olup geleneksel plan, plan elemanları ve iç mekân tezyinatı açısından Türk-İslam mimarisinin, günümüz malzeme ve teknikleri kullanılarak, çağdaş ve dinamik bir kimlik kazandırıldığı özgün bir örnek olup çağdaş Türk camileri arasında önemli bir konumda yer almaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Marmara İlahiyat Camii, çağdaş camiler, iç mekân dekorasyonu

Kaynakça

• [1] Akın, G., (1991). Tüteklikli Örtü Geleneği: Anadolu Cami ve Tarikat Yapılarında Tüteklikli Örtü. Vakıflar Dergisi 22, 323-354. [2] Akbulut, N., (2017). Türkiye’de Çağdaş Cami Mimarisi Tasarımında Yenilikçi Yaklaşımlar, İstanbul Aydın Üniversitesi, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Yüksek Lisans Programı, İstanbul. [3] Antel, A., (2013). Geçmişten Günümüze Camii Mimarisinde Gelişim, I. Ulusal Camii Mimarisi Sempozyumu. Geleneksel Geleceğe Camii Mimarisinde Çağdaş Tasarım ve Teknolojiler 2-5 Ekim 2012, 257-262, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Istanbul. [4] Atmaca, A. B., Gedik, G. Z., (2017). Dini Yapıların Isıl Konforunun İncelenmesi: Marmara İlahiyat Cami ve Hz. Ali Cani Örneklemeleri, 13. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 19-22 Nisan 2017, 1253-1262, İzmir. [5] Cansever, T., Kuban, D., Tanyeli, U., (1994). Türkiye’de Çağdaş Camii Tasarımı. Arredamento Mimarlık 11, 23-34. [6] Erengezgin, Ç., (2000). 20. Yüzyılın Son Yarısında Camiler ve Yorumlar. Arkitekt 2000/02, Şubat 2000, 18-27. [7] Eyüpgiller, K., (2000). Türkiye’de Çağdaş Cami Mimarisi: İstanbul’dan Örnekler. Yapı, Sayı: 229: 62-71. [8] Eyüce, A., (1996). Cami Mimarisinde Biçimsel Çeşitlenmeler ve Dünya Örnekleri. Ege Mimarlık 1996/3, 35-37. [9] Evren, E., (2013). Modernlik ve Türkiye’de Modern Camiler, Antalya. [10] Frishman, M., (1994). İslam and the Form of the Mosque, Martin Frishman, Hasan-Uddin Khan (Ed.), The Mosque: History, Architectural Development and Regional Diversity, London, 17-41. [11] Grabar, O., (1993). Symbols and Signs in Islamic Architecture. Renata Holod, Darl Rastorfer (Ed), Architecture in Continuity: Building in the Islamic World Today, New York, s. 25-32. [12] Gönençen, K., (1999). Cami Mimarisinde Çağdaşlık. Yapı, Eylül 1999, Sayı: 214, 83-90. [13] Güzer, A. C., (2009). Modernizmin Gelenekle Uzlaşma Çabası Olarak Cami Mimarlığı. Mimarlık 348, 21-23. [14] Kuban, D., (1980). Çağdaş Cami Tasarımının Kültürel Boyutları. Çevre, Sayı: 8, 16-19. [15] Moustafa, A. M. A., (2014), Contemporary Mosque Architecture in Turkey, The American University in Cairo, School of Humanities and Social Sciences, Cairo. [16] Uzun, Ç., (2010). Günümüz Cami Mimarisinin İşlev-Biçim ve Teknoloji İlişkisi Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. [17] Salimi, A., (2013). İslam Ülkelerinde Çağdaş Cami Mimarisi Sorunsalı. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Yakın Doğu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Kıbrıs.