Halk eğitim merkezinde çalışan öğretmenlerin iş doyumu ile yabancılaşma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 58, 193 - 222, 01.04.2020

Filiz Güzel Cem Kirazoğlu

Öz

Yapılan bu araştırma halk eğitim merkezinde çalışan öğretmenlerin iş doyumu
ile yabancılaşma düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesine yöneliktir.
İstanbul ilindeki Halk Eğitim Merkezlerinde çalışan kadrolu öğretmenler
araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini,
yirmi bir halk eğitim merkezindeki 183 öğretmen oluşturmaktadır. Aykırı
durum örnekleme yöntemi kullanılmıştır.
Öğretmenlere bir adet kişisel bilgi formu ile birlikte Minnesota İş Tatmini
Ölçeği ve yabancılaşma düzeyini belirlemek için de Yabancılaşma Ölçeği
uygulanmıştır. Verilerin analizi için, iki bağımsız grubun ortalamaları
arasındaki farkı belirlemek için “Bağımsız Gruplar -t- testi” kullanılmıştır.
İkiden çok bağımsız grubun ortalamalarının arasındaki farkın analizi
için de Tek Yönlü ANOVA Testi kullanılmıştır. Yabancılaşma ölçeği alt boyut (güçsüzlük, anlamsızlık, yalıtılmışlık, okula yabancılaşma) ve toplam
puanları ile iş doyumu ölçeği alt boyut (içsel ve dışsal doyum) ve toplam
puanları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla Pearson Korelasyon analizi
yapılmıştır. Araştırma modelindeki değişkenlerin birbirlerini ne düzeyde
açıkladığını ve yordadığını test etmek için ise çoklu doğrusal (linear)
regresyon analizi yapılmıştır.
İş doyumu ile okula yabancılaşma alt boyutları arasında pozitif yönlü orta
düzeyde korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına
göre yabancılaşma alt boyutlarının tümü iş doyumunu yordayabilmektedir.
Yabancılaşma toplam puanları, yaş ve mesleki kıdem değişkenlerine
göre iş doyumunun yordanmasına ilişkin regresyon analizi sonuçlarında,
yabancılaşma toplam puanları ile iş doyum arasında negatif
yönlü ve yüksek düzeyde bir ilişkinin olduğu, görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Halk eğitim merkezi öğretmenleri, yetişkin eğitimi, iş doyumu, yabancılaşma

The the relationship between job satisfaction and alienation levels of teachers working in the public education centers

Öz

This research aims to determine the relationship between job satisfaction
and alienation levels of teachers working in Public Education Centers.
The population of the research is the permanent teachers working in Public
Education Centers in Istanbul. In this study, groups consist of 183 teachers
working in twenty-one public education centers in İstanbul Province
were selected using the extreme cases sampling method based. Personal
information form and the Minnesota Job Satisfaction Scale and the
nation Scale were used to determine the level of alienation. For the analysis
of the data, the “Independent Groups -t-test” was used to determine
the difference between the means of two independent groups. A one-way
ANOVA test was used to analyze the difference between the means of more
than two independent groups. Pearson Correlation analysis was conducted
to examine the relationship between the subscale (weakness, meaninglessness,
isolation, alienation to school) and total scores of the alienation
scale and the subscale (internal and external satisfaction) and total scores
of the job satisfaction scale. Multiple linear regression analysis was used
to test the extent to which the variables in the research model explained
and predicted each other.
It has been concluded that there is a moderate positive correlation between
job satisfaction and alienation sub-dimensions. According to the results
of the regression analysis, all of the alienation subscales can predict job
satisfaction. The results of the regression analysis of the predictions of job
satisfaction according to the alienation total scores, age, and professional
seniority variables showed that there was a negative and high-level relationship
between the total scores of alienation and job satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Public education center teachers, adult education, job satisfaction, alienation

Kaynakça

• [1] Başaran, İ.E., (2000). Örgütsel Davranış, İnsan Üretiminin Gücü, Ankara: Feryal Matbaası. 3. Baskı.
• [2] Büyüköztürk, Ş., (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara, Pegem. 18.Baskı. s.40.
• [3] Elma, C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması. Eğitim Bilimleri Doktara Tezi (YÖK Dökümantasyon Merkezi No:205176). Ankara.
• [4] Erdoğan, H. (2017). Ortaokul Yöneticilerinin Öğretim Liderliği İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sebahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• [5] Korkmaz, H. (2014). Ortaöğretim Devlet Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Yabancılaşma Düzeyleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• [6] Özkan, A. (2017). İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumu Düzeyleri (Balıkesir İli Merkez İlçeler Örneği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• [7] Seeman, M. (1959). On meaning of alienation. American Sociological Review. Vol. 24, s. 783-790.
• [8] Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin İş Doyumu Düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 1,s. 142-167.
• [9] Yıldırım, M. (2009). Yaygın Eğitim ve Halk Eğitimi Merkezleri, Haziran: Ankara.