YİYECEK- İÇECEK İŞLETMELERİ PERSONELİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE İŞE BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2017, Sayı: 64, 529 - 543, 31.12.2017

Aykut Şimşek , Neslihan Çetinkaya

Öz

Yiyecek içecek işletmeleri, yoğun rekabet ortamında yer alan diğer işletmelere göre müşterilerine daha iyi ve daha kaliteli hizmet sunmak istemektedir. Hizmeti daha kaliteli hale getirmek için ise işgörenlerin kişilik özelliklerine uyumlu olan işlere yerleşmesi gerekmektedir. Çünkü bu doğrultuda işgörenin iş doyumu ve verimliliği artacak ve işgörenler işine bağlı bireyler haline geleceklerdir. Bu araştırmada da yiyecek içecek işletmeleri personelinin kişilik özelliklerinin işe bağlılık tutumları üzerindeki etkisini belirlemek ve ilişkisini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Çalışanların kişilik özelliklerini belirlemek için yaygın olarak kullanılan geçerliliği ve güvenirliliği belirlenmiş Büyük Beşli Kişilik Ölçeği (Big Five Personality Test) kullanılmıştır. İşe bağlılık için ise Kanungo (1982) tarafından geliştirilmiş ölçekten faydalanılmıştır. Bilgisayar destekli SPSS (22,0) istatistik programı aracılığıyla korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Uyumlu olma, duygusal/tutarlı olma ve deneyime açık olma kişilik özelliklerinin işe bağlılık üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kişilik Özellikleri, İşe Bağlılık, Yiyecek-İçecek İşletmeleri

Kaynakça

• AKTAŞ, A. (2006). “Farklı Kültürlerdeki Yöneticilerin Kişilik Özelliklerine Dayanarak Liderlik Anlayışlarının Belirlenmesi: Türk ve Amerikan Yöneticilerinin Karşılaştırılmalı Analizi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. AVCI, U., KAYA, U. (2010). “Yıldırma (Mobbing) Ve KiŞilik ĠliŞkisi: Hizmet Sektörü ÇalıŞanları Üzerinde Bir AraŞtırma”, acikerisim.aku.edu.tr BACANLI, H., TAHSĠN, Ġ. VE ASLAN, S. (2009). “BeŞ Faktör Kuramına Dayalı KiŞilik Ölçeğinin GeliŞtirilmesi: Sıfatlara Dayalı KiŞilik Testi (SDKT)”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 70(2): 261-279. BARLI, Ö. (2008). Davranış Bilimleri ve Örgütlerde Davranış, Aktif Yayınevi, Erzurum. BENET-MARTĠNEZ, V., JOHN, O. P. (1998). “Los cinco grades across cultures and ethnic groups: Multitrait-multimethod Analyses of the big fi ve in Spanish and English”, Journal of Personality and Social Psychology, 75: 729-750. BROWN, P. (1996). “A Meta Analysis and Rewiev of Organizational Research on Job Involvement”, Psychological Bulletin, 120(2):239-244. CAN, Y. (2007). “A Tipi ve B Tipi KiŞilikler Bakımından Mobbing KiŞilik ĠliŞkisinin Ġncelenmesi ve Bir Uygulama”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. CATTEL, B. (1956). “Validation and intensifi cation of the sixteen personality factor questionnaire”, Journal of Clinical Psychology, 12 (3): 205-214. COSTA, T., CATHERINE, M., ALAN, B., MCCRAE, R. (1986). “Correlations of Mmpi Factor Scales With Measures Of The Five Factor Model Of Personality, Journal Of Personality Assessment, 50(4): 640-650. COSTA, T., MCCRAE, R. (1995). “Domains and Facets: Hierarchical Personality Assssment Using The Revised NEO Personality Inventory”, Journal Of Personality Assessment, 64(1): 21-50. ÇĠFTÇĠ, E. (2013). “Genel Sinizmin ve Örgütsel Sinizmin ĠŞe Bağlılık Düzeyine Etkisi: Konya Ġlindeki Otel ÇalıŞanları Üzerinde Bir AraŞtırma”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. ÇÖL, G. (2004). “Örgütsel Bağlılık Kavramı ve Benzer Kavramlarla ĠliŞkisi”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 6(2). DOĞAN, S., KILIÇ, S. (2007). “Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri ve Önemi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29:37-61. DOĞAN, T. (2013). “BeŞ Faktör KiŞilik Özellikleri ve Öznel Ġyi OluŞ”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1): 56-64. ERKUġ, A., TABAK, A. (2009). “BeŞ Faktör KiŞilik Özelliklerinin ÇalıŞanların ÇatıŞma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayinde Bir AraŞtırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2): 213-242. EROĞLU, F. (2013). Davranış Bilimleri, Beta Yayınevi, Ġstanbul. GOLDBERG, R. (1981). “Language and Individual Differences: The Search For Universals”, Review of Personality and Social Psycholog, 141-166. HOLTON, E., RUSSELL, C. (1997). “The Relationship of Anticipation to Newcomer Socialization Processes and Outcomes: A Pilot Study”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70: 163-172. ĠNANIR, A. (2012). “Konaklama ĠŞletmelerinde ĠŞgörenlerin KiŞilik Tipleri Ġle Örgütsel Bağlılık Arasındaki ĠliŞkinin Ġncelenmesi”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon. KALAYCI,Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayınları, Ankara. KANUNGO, R. (1979). “The Concept Of Alienation and Involvement Revisite”, Psychological Bulletin, 86: 119-138. KANUNGO, R. (1982). “Measurement Of Job and Work Involvement”, Journal of Applied Pyscology, 3(67): 341-349. KAPLAN, T. (2008). “ĠŞgörenlerin KiŞilik Tiplerinin Örgütsel Bağlılıkları Üzerinde Etkisi: Bursa’da Mobilya Sektöründe Uygulama Örneği”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya. KUZGUN, Y. (1972). “Ana-Baba Tutumlarının Bireyin Kendini GerçekleŞtirme Düzeyine Etkisi”, YayımlanmıŞ Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. LODAHL, M., KEJNER, M. (1965). “The Definition and Measurement Of Job Involment” Journal Of Applied Pyscology, 49: 24-33. METE, C. (2006). “Ġlköğretim Okullarında ÇalıŞan Öğretmenlerin KiŞilik Özellikleri Ġle ĠŞ Tatminleri Arasındaki ĠliŞkinin Ġncelenmesi”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul. MOUNT, M., BARRICK, R., SCULLEN, M., ROUNDS, J. (2005). “Higher-Order Dimensions Of The Big Five Personality Traits and Big Six Vocational Interest Types. Personnel Psychology. 58:447-478. OĞUZ, Y. (2007). “Okul Müdürlerinin Demografik DeğiŞkenler Ve KiŞilik Özellikleri Ġle ÇatıŞma Yönetimi Stili Tercihleri Arasındaki Farklılıklar Ve ĠliŞkiler”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul. ONUR, Ġ. (2007). “Proje Yönetiminde Stratejik Planlama ve Olgunluk Modeli Kapsamında Yapılan Bir Uygulama”, YayınlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya. ÖDEMĠġ, N. (2011). “BeŞ Faktör KiŞilik Özelliklerinin Üretkenlik KarŞıtı DavranıŞlar Üzerine Etkileri”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Ġstanbul. ÖREN, K., BĠÇKES, M. (2011). “KiŞilik Özelliklerinin GiriŞimcilik Potansiyeli Üzerindeki Etkileri (NevŞehir’deki Yüksek Öğrenim Öğrencileri Üzerinde Yapılan Bir AraŞtırma)”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3): 67-86. ÖZKASAP, ġ. (2013). “Bankalarda Uygulanan ĠŞe AlıŞtırma Eğitim Programlarının ĠŞgören Performansı Üzerine Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bir AraŞtırma”, YayınlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir. PEKMEZCĠ, T., DEMĠRELĠ, C. ve BATMAN, G. (2008). “Ġç MüŞteri Memnuniyeti: Konya Un Fabrikasında Bir Uygulama”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22. SAKALLI, S. (2015). “Örgütsel Adalet Ġle Örgütsel Güven ĠliŞkisinde KiŞilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü ve Bir Alan AraŞtırması”, YayımlanmamıŞ Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir. SALEH, D., HOSEK, J. (1976). “Job Involvement: Concepts and Measurements”, Academy Management of Journal, 19(2): 213-224. SEVİ, E. (2009). “Psikobiyolojik KiŞilik Modeli ve BeŞ Faktör KiŞilik Kuramı: Mizaç ve Karakter Envanteri (TCI) Ġle BeŞ Faktör KiŞilik Envanterinin (5FKE) KarŞılaŞtırılması”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġzmir. SOMER, O., KORKMAZ, M. VE TATAR, A. (2002). “BeŞ Faktör KiŞilik Envanterinin GeliŞtirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin OluŞturulması”, Türk Psikoloji Dergisi, 17(49): 21-33. ŞAHİN, C. (1999). “Yurt DıŞı YaŞantısı Geçiren ve Geçirmeyen Anadolu Lisesi Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeyleri”, YayımlanmamıŞ Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. ŞEKER, M. (2011). “KiŞilik Özellikleri Ġle Örgütsel Bağlılık ve ĠŞgören Performansı Arasındaki ĠliŞkiler ve Kayseri Eğitim ve AraŞtırma Hastanesinde Bir Uygulama”, YayımlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde. TATLILIOĞLU, K. (2014). “Üniversite Öğrencilerinin BeŞ Faktör KiŞilik Kuramı’na Göre KiŞilik Özellikleri Alt Boyutlarının Bazı DeğiŞkenlere Göre Ġncelenmesi”, Tarih Okulu Dergisi, 7(XVII): 939-971. TDK, Türk Dil Kurumu, “Güncel Türkçe Sözlük”, http://www.tdk.gov.tr/, 18.09.2016. YELBOĞA, A. (2006). “KiŞilik Özellikleri Ġle ĠŞ Performansı Arasındaki ĠliŞkinin Ġncelenmesi”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2): 196-211. YILMAZ, O. (2006). “Stresin Performans Üzerine Etkisi”, YayınlanmamıŞ Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.