ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ OKURYAZARLIK ÖZ-YETERLİKLERİ VE MESLEĞE YÖNELİK TUTUMLARI

Yıl 2018, Sayı: 66, 310 - 325, 15.05.2018

Murat Tuncer , Melih Dikmen

Öz

Bu araştırmanın amacı pedagojik formasyon eğitimine kayıtlı öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile bilgi okuryazarlığı öz-yeterlikleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini pedagojik formasyon eğitimine kayıtlı olan öğrenciler oluşmaktadır. Örneklemini ise Fırat Üniversitesinde pedagojik formasyon eğitimine dahil olan ve seçkisiz örnekleme (random) yöntemiyle alınan 241 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Tuncer tarafından Türkçeye uyarlanan Bilgi Okuryazarlığı Öz Yeterlik Ölçeği ve Çetin tarafından geliştirilen Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde, bireylerin bilgi okuryazarlığı öz-yeterlikleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca bireylerin bilgi okuryazarlığı öz-yeterlikleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasında zayıf düzeyde ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Tespit edilen ilişkinin niteliğini daha iyi anlamak amacıyla yapılan regresyon analizi sonucunda, bilgi okuryazarlığı öz-yeterliğinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum puanlarına ait toplam varyansın yaklaşık %4’ünü açıkladığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Okuryazarlık Öz-yeterliği, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum, Tarama Modeli

Kaynakça

• Açışlı, S., & Kolomuç, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 266-271. Akdağ, M., & Karahan, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 29(134), 19-27. American Library Association (ALA), (1989). Presidental Committee on information literacy final report. 12.03 2017 tarihinde http://www.ala.org/acrl/nili/ilit1st.html adresinden erişildi. Argon, T., Öztürk, Ç., & Kılıçaslan, H. (2008). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının bilgi okur-yazarlığı becerileri üzerine bir durum çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.8(2) 13-22. Ata, F. ve Baran, B.(2011). Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlığı öz yeterlik algılarının yabancı dil düzeyine, cinsiyete, bilgisayar sahipliğine ve internet kullanım sıklıklarına göre incelenmesi. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22-24 September 2011, Fırat Universitesi, ELAZIĞ. Aydın, R. ve Sağlam, G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294. Başaran, M. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlıklarının değerlendirilmesi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 163-177. Başbay, M., Ünver, G. ve Bümen, N.T. (2009). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları: Boylamsal bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 59, 345-366. Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Dicle ve Fırat Üniversitesi Örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 13-24. Bundy, A. (1999). Information literacy: the 21st century educational smartcard. Australian academic & research libraries, 30(4), 233-250. Bundy, A. (ed). (2004). Australian and New Zealand Information Literacy Framework principles, standards and practise (2nd ed). Adeliane: Australian and New Zealand Institute for Information Literacy. Çakır, Ö. Kan, A ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47. Çapa, Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler açısından İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 18, s. 69–73. Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(11), 33-53. Demiralay, R. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Durmuşoğlu, M. C., Yanık, C. ve Akkoyunlu, B. (2009). Türk ve Azeri öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 76-86. Eraslan, L ve Çakıcı, D. (2011). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 427-438. Gliner, J.A., Morgan, G.A. ve Leech, N.L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (Çev. : Volkan Bayar, Çev. Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel yayın dağıtım. Gürbüztürk, O. ve Genç, S.Z. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 47-62. Haberler (2010). https://www.haberler.com/ato-432-ton-demir-sat-1-ton-ilac-al-haberi/ Kabaklı Çimen, L. (2016). A Study on the Prediction of the Teaching Profession Attitudes by Communication Skills and Professional Motivation. Journal of education and training studies, 4(11), 21-38. Karasari N. (2009). Bilmsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kartal, T. ve Afacan, Ö. (2012). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 76-96. Korkut, E. ve Akkoyunlu, B. (2008). Yabancı dil öğretmen adaylarının bilgi ve bilgisayar okuryazarlık öz-yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 178-188. Köğce D., Aydın M. ve Yıldız C. (2009). “ilköğretim matematik öğretmenliği programında öğretim gören birinci ve son sınıf öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının karşılaştırması” The First İnternational Congress of Educational Resarch 1- 3 Mayıs 2009, Çanakkale / Turkey. Kurbanoğlu, S., & Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmen adaylarına uygulanan bilgi okuryazarlığı programının etkiliği ve bilgi okuryazarlığı becerileri ile bilgisayar öz-yeterlik algısı arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 98-105. Küçükahmet, L. (1986). Okul binalarının eğitsel kullanımı. Çağdaş Eğitim Dergisi,113, 9-15 Lavvson, M.J. (1984). "Being executive about metacognition". Cognitive strategiea and educational performance, (Ed: J.R.Kirby), Academic Press. Lyman, P. & Varian, H. R. (2003). How much information?. Erişim tarihi:05.05.2017 Erişim linki: http://www2.sims.berkeley.edu/research/projects/how-much-info-2003/ Öğüt, A. (2003). Bilgi Çağında Yönetim (2. Baskı), Ankara: Nobel Yayıncılık. Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi (SDÜ Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 29-48. Pehlivan, K.B. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyo-kültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, s. 151–168. Polat, C. ve Odabaş, H. (2008). Bilgi Toplumunda Yaşam Boyu Öğrenmenin Anahtarı: Bilgi Okuryazarlığı. Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Antalya (Turkey), 27-30 March 2008. Polat, S. (2013). Pedagojik formasyon sertifika programı ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 48-60. Sağlam, A.Ç. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, (1). 59–69. Scans (1991). What work requires of schools: a SCANS report for America 2000. The Secretary's Commission on Achieving Necessary SkiIJs, U. S. Department of LaboLErişim tarihi: 05.04.2017 tarihinde: http://www.gsn.org/web/_shared/SCANS2000.pdf adresinden erişildi. Tanel, R. , Şengören, S. K. & Tanel, Z., (2007). Fizik öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 1-9. Tay, B. ve Tay, A.B. (2006). Sosyal bilgiler dersine yönelik tutumun başarıya etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 73-84. Tekerek, M. ve Polat, S. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, Elazığ. Tuncer, M ve Balcı, K. (2013). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Özyeterliklerinin Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 719-737. Tuncer, M. (2016). pedagojik formasyon eğitimi sertifika programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının araştırılması. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9),101-115. Tuncer, M. ve Bahadır, F. (2017). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırma özyeterlikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları açısından değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(17), 55-72. Tuncer, M., Berkant, H.G. ve Dikmen, M. (2017). Sosyal araştırmalardaki ölçek bulgularına örneklemin etkisi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11),1-10. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği, (TÜSİAD). (2013). Türkiye’de Öğretmen Eğitimini Yeniden Yapılandırmak İçin Bir Model Önerisi. (Yayın No: TÜSİADT/2013-12/543). http://www.tusiad.org.tr/__rsc/shared/file/TUSIAD-Raporegitim-Aralik2013.pdf sayfasından erişilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2017). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. Erişim Tarihi:02.02.2018. Erişim linki: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24862 Wikipedia. 2017. Wikipedia arabic dumps. [Online; accessed 22-February-2017]. https://dumps.wikimedia.org/arwiki/.