TÜRKİYE’DE UYGULANAN SINAİ STRATEJİ VE POLİTİKALARIN TÜRKİYE İMALAT SANAYİNE OLAN ETKİLERİ

Yıl 2019, Sayı: 74, 124 - 154, 29.10.2019

Hilal Kuvvetli Yavaş

Öz

2008 küresel krizinin ardından dünyada, sürdürülebilir büyümenin sağlanabilmesi için sanayileşme ve sanayi politikaları yeniden önemli bir ekonomik ve politik gündem haline gelmiştir. Bunun en somut örneklerinden biri Avrupa Birliği’nin 2020 Stratejisi ile AB’de imalat sanayinin ulusal hasıla içindeki payını, 2013’teki yüzde 15 seviyesinden yüzde 20’ye çıkarmayı hedeflemesidir. Nitekim Sanayi 4.0 ismi ile anılan yeni teknolojik gelişme gündeminde Almanya başı çeken ülkelerden biridir.Bu bağlamda, küresel sınai ve teknolojik rekabet ve belirsizlik ortamında Türkiye gibi henüz olgun bir sanayi ülkesi olamamış ülkelerin geçmiş sanayileşme serüveninin ele alınması, hangi koşullar altında hangi politika uygulamalarının ne gibi sonuçlar ürettiğini irdelemek, geleceğe dönük etkin sınai politika çıkarımları yapabilmek için kuşkusuz bir gerekliliktir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan itibaren hangi sınai strateji ve politikaların uygulandığını, uygulanan sınai strateji ve politikaların imalat sanayinde ne gibi değişimler meydana getirdiğini ortaya koymaktır. Bu bağlamda, sınai politika değerlendirmeleri, Türk imalat sanayi açısından kritik tarihsel olay ve dönemeçler, önemli sınai strateji ve politika değişiklileri gözetilerek belirlenmiş dönemler çerçevesinde ve önemli ulusal belgelerin incelenmesine dayalı olarak yapılacaktır. Türkiye’de sınai politika değerlendirmelerinin ardından, belirli parametreler çerçevesinde Türk imalat sanayine ilişkin istatistiki verilere ve çalışmalara dayanan analizlere yer verilecektir. Böylece Türkiye imalat sanayinin mevcut durumu, Türkiye’nin sanayileşme serüveninin geldiği son aşama değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

imalat sanayi, sanayileşme, sanayi stratejileri

Kaynakça

• Boratav, K. (1982). Türkiye’de Devletçilik, Savaş Yayınevi, Ankara.
• Boratav, K. (1987). “İktisat Politikası Alternatifleri Üzerine Bir Deneme”, Kriz Gelir Dağılımı ve Türkiye’nin Alternatif Sorunu, Genişletilmiş 2. Baskı,ss.70-110, Kaynak Yayıncılık, İstanbul.
• Boratav, K. (2011). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009, 15. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
• Chang, H. & Grabel, I. (2005). Kalkınma Yeniden: Alternatif İktisat Politikaları Elkitabı, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Çavdar, T. (2003). Türkiye Ekonomisinin Tarihi 1900-1960. İmge Kitabevi, Ankara.
• Eser, U. (1993).Türkiye’de Sanayileşme, İmge Kitabevi, Ankara.
• Hiç, M.; Alkin, E.; Manisalı E. & Birdal, E. (1973). Montaj Sanayii: Gelişmesi, Sorunları ve Ekonomimizdeki Yeri, Ekonomik ve Sosyal Konferans Heyeti, İstanbul.
• Kaynak, M. (2005). Kalkınma İktisadı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Kazgan, G. (2013). Tanzimat’tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, Genişletilmiş 5. Baskı, İBU Yayınları, İstanbul.
• Kepenek, Y. (2014). Türkiye Ekonomisi, Geliştirilmiş ve Genişletilmiş 28. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kepenek, Y. & Yentürk, N. (1994). Türkiye Ekonomisi, Geliştirilmiş 6. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kılıçoğlu, İ.; Göker,A.; & Çebi, İ. (1975). Türkiye’nin Genel Çizgileri ile Dış Kaynaklara Bağımlılığı,: TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Ankara.
• Köse, A.H. (1992). Büyüme ve Verimlilik, Milli Prodüktivite Merkezi, Ankara.
• Kuruç, B. (2001). “Kemalist Ekonomiden Kesitler”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm (Cilt 2),ss.298-312, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Pamuk, Ş. (1987). “İthal İkamesi, Döviz Darboğazları ve Türkiye, 1947-1979”, Kriz Gelir Dağılımı ve Türkiye’nin Alternatif Sorunu, Genişletilmiş 2. Baskı, ss.37-69, Kaynak Yayıncılık, İstanbul.
• Pamuk, Ş. (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, II. Basım, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Paya, M. (2013). Küresel Ortamda İktisat Politikaları, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Rozaliyev, Y. N. (1978). Türkiye’de Kapitalizmin Gelişme Özellikleri (1923-1960), Onur Yayınları, Ankara.
• Seyidoğlu, H. (2013). Uluslararası İktisat: Teori Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 18. Baskı, Güzem Can Yayınları, İstanbul.
• Sezen, S. (1999). Devletçilikten Özelleştirmeye: Türkiye’de Planlama, TODAİE, Ankara.
• Soyak, A. (1999) “Planlı Dönemde Sanayileşme”(Ed. Oya Baydar), 75 Yılda Çarklardan Çiplere, ss.167-181, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Soyak, A. (2006). Ulusaldan Uluslarüstüne İktisadi Planlama ve Türkiye Deneyimi, Der Yayınları, İstanbul.
• Soyak, A. (2011). Teknoekonomi, 2. Basım, Der Yayınları, İstanbul.
• Şenses, F. (1989). 1980 Sonrası Ekonomi Politikaları Işığında Türkiye’de Sanayileşme, Verso Yayıncılık, Ankara.
• Şenses, F. & Taymaz, E. (2003). “Unutulan Bir Toplumsal Amaç: Sanayileşme Ne Oluyor? Ne Olmalı?” (Der. A. H. Köse, F. Şenses, E. Yeldan), İktisat Üzerine Yazılar II: İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar (Oktar Türel’e Armağan),2. Baskı,ss.429-461,: İletişim Yayınları, İstanbul.
• Tekeli, İ. & İlkin, S. (2009). 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları (Türkiye Belgesel İktisat Tarihi 1), Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
• Tekeli, İ. & İlkin, S. (2014). Savaşın İçinden Geleceğe Yönelen İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi. 3. Cilt.İletişim Yayınları, İstanbul.
• Tezel, Y.S.(1999). “Sanayide Devlet Kapitalizminin Ortaya Çıkışı” (Ed. Oya Baydar). 75 Yılda Çarklardan Çiplere, ss.77-84, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Tezel, Y.S. (2015). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Tokgöz, E. (2011). Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2011), 10. Bası, İmaj Kitabevi, Ankara.
• Uras, G. (2017). Sanayileşecektik Büyüyecektik Ne Oldu Bize?, Doğan Kitap, İstanbul.
• Yavuz Tiftikçigil, B. (2010). Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yaşanan Dönüşüm ve Kalkınma Ajansları.Derin Yayınları, İstanbul.