KADINLAR GEBELİKLERİNİ NASIL ÖĞRENİYOR? SAĞLIK ALGISI GEBELİK FARKINDALIĞINI ETKİLER Mİ?

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 373 - 379, 21.10.2023

Sena Dilek Aksoy , Resmiye Özdilek , Nafiye Dutucu

https://doi.org/10.53446/actamednicomedia.1339583

Öz

Amaç: Araştırma kadınların gebeliklerini öğrenme zamanı, şekli ve ilk doğum öncesi izleme gitme zamanları gibi bazı değişkenlerin sağlık algısı ile ilişkisinin incelenmesi amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Araştırma Aralık 2022-Mayıs 2023 tarihleri arasında 256 gebe tanımlayıcı bir çalışma olarak gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında Bilgi Formu ve Sağlık Algısı Ölçeği (SAÖ) kullanıldı. Verilerin analizinde IBM SPSS Statistics 29 paket programı kullanıldı.
Bulgular: Gebelerin yaş ortalaması 29,38±5,47 ve gebelik haftası ortalaması 31,76±7,89 idi. Katılımcılar gebe olduklarını ortalama 5,67±2,53 gebelik haftasında öğrenmişti. %86,7’sinin sekizinci haftaya kadar ilk izlemini yaptırdığı, %69,9 gebeliklerini evde idrarda gebelik testi ile öğrendikleri belirlendi. Öğrenim durumu ve gelir durumunu düşük olarak bildiren gebelerin SAÖ puan ortalamaları da anlamlı şekilde düşüktü (p<0,005). Gravida ve parite arttıkça SAÖ puan ortalamaları da anlamlı şekilde düşüktü (p<0,005).
Sonuç: Eğitim ve gelir durumunun artması sağlık algısını olumlu etkileyebilir ve bu da daha erken süreçte antenatal bakım almalarını sağlayabilir. Bu sebeple sağlık profesyonelleri eğitim ve gelir durumu düşük, parite ve gravidası yüksek gruba antenatal bakım ulaştırmada daha dikkatli davranmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, sağlık algısı, antenatal bakım

Kaynakça

• Bravo K, González-Ortiz M, Beltrán-Castillo S, Cáceres D, Eugenín J. Development of the placenta and brain are affected by selective serotonin reuptake inhibitor exposure during critical periods. Adv Exp Med Biol. 2023;1428:179-198. doi:10.1007/978-3-031-32554-0_8
• Drife JO. The history of labour induction: How did we get here? Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2021;77:3-14. doi:10.1016/j.bpobgyn.2021.07.004
• Mazibuko NE, Saruchera M, Okonji EF. A qualitative exploration of factors influencing non-use of sexual reproductive health services among university students in South Africa. Int J Environ Res Public Health. 2023;20(3):2418. doi:10.3390/ijerph20032418
• Ayoola AB, Nettleman MD, Stommel M, Canady RB. Time of pregnancy recognition and prenatal care use: A population-based study in the United States. Birth. 2010;37(1):37-43. doi:10.1111/j.1523-536X.2009.00376.x
• Ayoola AB, Zandee GL. Low-income women’s recommendations for promoting early pregnancy recognition. J Midwifery Womens Health. 2013;58(4):416-422. doi:10.1111/jmwh.12078
• Haddrill R, Jones GL, Mitchell CA, Anumba DO. Understanding delayed access to antenatal care: a qualitative interview study. BMC Pregnancy Childbirth. 2014;14(1):207. doi:10.1186/1471-2393-14-207
• Ferrer RA, Klein WM. Risk perceptions and health behavior. Curr Opin Psychol. 2015;5:85-89. doi:10.1016/j.copsyc.2015.03.012
• Huang X, Dai S, Xu H. Predicting tourists’ health risk preventative behaviour and travelling satisfaction in Tibet: Combining the theory of planned behaviour and health belief model. Tour Manag Perspect. 2020;33:100589. doi:10.1016/j.tmp.2019.100589
• World Health Organization. WHO Recommendations on Antenatal Care for a Positive Pregnancy Experience : Summary Highlights and Key Messages from the World Health Organization’s 2016 Global Recommendations for Routine Antenatal Care. Vol 10; 2018. doi:10.1186/1742-4755-10-19.5
• Counseling P. ACOG Committee Opinion No. 762: Prepregnancy Counseling. Obstet Gynecol. 2019;133(1):e78-e89. doi:10.1097/AOG.0000000000003013
• Toivonen KI, Lacroix E, Flynn M, et al. Folic acid supplementation during the preconception period: A systematic review and meta-analysis. Prev Med (Baltim). 2018;114:1-17. doi:10.1016/j.ypmed.2018.05.023
• Centers for Disease Control and Prevention. Planning for pregnancy. Published 2020. Accessed June 30, 2021. https://www.cdc.gov/preconception/planning.html
• Mirahmadizadeh A, Semati A, Eshrati B, Moradi F, Asadi N. Root-cause analysis of maternal mortality in Fars Province, Southern Iran 2014: Negligence is the prime suspect. J Fam Reprod Heal. Published online November 18, 2020. doi:10.18502/jfrh.v14i3.4669
• Adulo LA, Hassen SS. Magnitude and factors associated with late initiation of antenatal care booking on first visit among women in rural parts of Ethiopia. J Racial Ethn Heal Disparities. 2023;10(4):1693-1702. doi:10.1007/s40615-022-01354-y
• Bolnga JW, Lufele E, Teno M, et al. Incidence of self‐induced abortion with misoprostol, admitted to a provincial hospital in Papua New Guinea: A prospective observational study. Aust New Zeal J Obstet Gynaecol. 2021;61(6):955-960. doi:10.1111/ajo.13413
• Rizvi F, Williams J, Hoban E. Factors influencing unintended pregnancies amongst adolescent girls and young women in Cambodia. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(20):4006. doi:10.3390/ijerph16204006
• Ayoola AB. Late Recognition of Unintended Pregnancies. Public Health Nurs. 2015;32(5):462-470. doi:10.1111/phn.12182
• Diamond JJ, Becker JA, Arenson CA, Chambers C V., Rosenthal MP. Development of a scale to measure adults’ perceptions of health: Preliminary findings. J Community Psychol. 2007;35(5):557-561. doi:10.1002/jcop.20164
• Kadioglu H, Yildiz A. Validity and reliability of Turkish version of perception of health scale. Turkiye Klin J Med Sci. 2012;32(1):47-53. doi:10.5336/medsci.2010-21761
• Sarğın G, Demir C. Doğum yapmış kadınlar ile hiç doğum yapmamış kadınların antropometrik ölçümlerinin karşılaştırılması. Van Sağlık Bilim Derg. 2022;15(Özel Sayı):174-180. doi:10.52976/vansaglik.1096162
• TNSA. Hacettepe Üniversitesi Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması.; 2018. http://www.sck.gov.tr/wp-content/uploads/2020/08/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• Saral N, Cambaz Ulas S. The effect of short pregnancy interval on perinatal outcomes in Turkey: A retrospective study. Pakistan J Med Sci. 2019;35(5). doi:10.12669/pjms.35.5.837
• Özdilek R, Aba YA, Aksoy SD, Şık BA, Akpak YK. The relationship between body mass index before pregnancy and the amount of weight that should be gained during pregnancy: A cross-sectional study. Pakistan J Med Sci. 2019;35(5). doi:10.12669/pjms.35.5.133
• Bazirete O, Nzayirambaho M, Umubyeyi A, Uwimana MC, Evans M. Influencing factors for prevention of postpartum hemorrhage and early detection of childbearing women at risk in Northern Province of Rwanda: beneficiary and health worker perspectives. BMC Pregnancy Childbirth. 2020;20(1):678. doi:10.1186/s12884-020-03389-7
• Kabalcıoğlu Bucak F, Kartal M. Gebe kadınlarda demir ilacı ve folik asit kullanım durumu ve etkileyen faktörler. Soc Ment Res Thinkers J. 2019;5(18):635-642. doi:10.31576/smryj.259
• Ralph LJ, Foster DG, Barar R, Rocca CH. Home pregnancy test use and timing of pregnancy confirmation among people seeking health care. Contraception. 2022;107:10-16. doi:10.1016/j.contraception.2021.10.006
• Branum AM, Ahrens KA. Trends in timing of pregnancy awareness among US women. Matern Child Health J. 2017;21(4):715-726. doi:10.1007/s10995-016-2155-1
• Leavitt SA. “A private little revolution”: The home pregnancy test in American culture. Bull Hist Med. 2006;80(2):317-345.
• Sandström A, Snowden JM, Höijer J, Bottai M, Wikström AK. Clinical risk assessment in early pregnancy for preeclampsia in nulliparous women: A population based cohort study. PLoS One. 2019;14(11):e0225716. doi:10.1371/journal.pone.0225716
• Akça E, Gökyıldız Sürücü Ş, Akbaş M. Gebelerde sağlık algısı, sağlık okuryazarlığı ve ilişkili faktörler. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Mesl Yüksek Okulu Derg. 2020;8(3):630-642. doi:10.33715/inonusaglik.735467
• Soysal G, Ozcan C, Akin A. The current state of women’s, maternal, and child health in the world and Turkey. Heal Soc. 2022;32(1):3-13.
• Calik KY, Yilmaz AD, Gunal NT. Dünya sağlık örgütünün pozitif bir gebelik deneyimi için antenatal bakıma yönelik önerileri. J Ankara Heal Sci. 2023;12(1):99-113. doi:10.46971/ausbid.1188344
• Yağmur Y, Keskin F. Doğum sonu dönemdeki kadınların aile planlaması yöntemi kullanımı ve sağlık algısının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Mesl Yüksek Okulu Derg. 2019;7(2):137-146. doi:10.33715/inonusaglik.567849
• Rashidi H, Kalantari K, Shahbazian H, Nouhjah S. The relationship between fasting plasma glucose in the first trimester of pregnancy and the incidence of gestational diabetes in Iran. Diabetes Metab Syndr Clin Res Rev. 2021;15(4):102193. doi:10.1016/j.dsx.2021.102193
• Sedigheh N, Hajieh S, Javad Z, Mehrdad S. Hemoglobin at the first visit of pregnancy and developing gestational diabetes mellitus: results of a prospective registry cohort study. Clin Nutr ESPEN. Published online July 2023. doi:10.1016/j.clnesp.2023.07.084
• Tadele F, Getachew N, Fentie K, Amdisa D. Late initiation of antenatal care and associated factors among pregnant women in Jimma Zone Public Hospitals, Southwest Ethiopia, 2020. BMC Health Serv Res. 2022;22(1):632. doi:10.1186/s12913-022-08055-6