PRETERM BEBEĞİ OLAN ANNELERİN ERKEN LOHUSALIK SÜRECİNDE EMZİRME ÖZ-YETERLİLİĞİNİN ALGILADIKLARI EŞ DESTEĞİ İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 182 - 188, 30.06.2024

Nazlı Baltacı , Esra Tural Büyük , Şenay Çoşğun

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı, preterm bebeği olan annelerin erken lohusalık sürecinde emzirme öz-yeterliliğini, algıladıkları eş desteğini ve bunlar arasındaki ilişkiyi belirlemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan araştırma, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer alan bir hastanenin yenidoğan servislerinde yatan 142 anne ile yapılmıştır. Veriler “Anne Bilgi Formu”, “Preterm Bebeklerin Anneleri İçin Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçeği-Kısa Form (PBAEÖÖ)” ve "Erken Lohusalık Sürecinde Kadınların Algıladıkları Eş Desteği Ölçeği (ELKAEDÖ)" ile toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi, Tukey HSD testi, pearson korelasyon analizi ve basit doğrusal regresyon analizi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Annelerin PBAEÖÖ toplam puan ortalaması 73,59±15,33 ve ELKAEDÖ toplam puan ortalaması 66,76±9,82 idi. Annelerin ELKAEDÖ puanları ile PBAEÖÖ puanları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki belirlendi (p=0,018). Preterm bebeklerin annelerinin erken lohusalık sürecinde algıladıkları eş desteği, emzirme öz-yeterliliğini anlamlı olarak etkilemektedir (p=0,018). Ebeveynlerin eğitim durumu, annelerin çalışma durumu ve emzirme eğitimi alması ile PBAEÖÖ puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı (p<0,05). Annelerin gebelik izlemlerine eşi ile birlikte gitmesi ile ELKAEDÖ puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (p<0,05). Evlilik süresi arttıkça annelerin algıladığı eş desteğinin arttığı saptandı (p=0,016).
Sonuç: Preterm bebeklerin annelerinin emzirme özyeterliliğinin ve erken lohusalık sürecinde algıladıkları eş desteğinin ortalamanın üzerinde/iyi düzeyde olduğu; eş desteği arttıkça emzirme özyeterliliğinin arttığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

anne, emzirme özyeterlilik, eş desteği, loğusa, preterm bebek

Etik Beyan

Çalışma için etik kurul onayı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’ndan (Tarih: 22.10.2021, No: 2021-841) alınmıştır.

Teşekkür

Çalışmaya katılan tüm annelere teşekkür ederiz.

Kaynakça

• World Health Organization (WHO). Born too soon: decade of action on preterm birth. Global report. https://www.who.int/publications/i/item/9789240073890. Published: May 2023. Accessed: July 13, 2023.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık istatistikleri yıllığı. https://sbsgm.saglik.gov.tr/Eklenti/36134/0/siy2018trpdf.pdf. Basım Tarihi: 2018. Erişim Tarihi: 13 Temmuz 2023.
• Tatlı G, Bumin G, Elbasan B, Mutlu A, Akyürek G. Erken ve geç prematüre doğan bebeklerin duyusal fonksiyonlarının incelenmesi: randomize kontrollü bir çalışma. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2023;11(1):11-8. doi: 10.30720/ered.1016305
• Bartick MC, Schwarz EB, Green BD, et al. Suboptimal breastfeeding in the United States: Maternal and pediatric health outcomes and costs. Matern Child Nutr. 2017;13(1):e12366. doi:10.1111/mcn.12366
• Verduci E, Giannì ML, Di Benedetto A. Human milk feeding in preterm ınfants: what has been done and what ıs to be done. Nutrients. 2019;12(1):44. doi:10.3390/nu12010044
• Jónsdóttir RB, Jónsdóttir H, Skúladóttir A, Thorkelsson T, Flacking R. Breastfeeding progression in late preterm infants from birth to one month. Matern Child Nutr. 2020;16(1):e12893. doi:10.1111/mcn.12893
• Brockway M, Benzies KM, Carr E, Aziz K. Does breastfeeding self-efficacy theory apply to mothers of moderate and late preterm infants? A qualitative exploration. J Clin Nurs. 2020;29(15-16):2872-2885. doi:10.1111/jocn.15304
• Dennis CL. The breastfeeding self-efficacy scale: psychometric assessment of the short form. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2003;32(6):734-744. doi:10.1177/0884217503258459
• Baysal HY, Türkoğlu N, Küçükoğlu S. Sağlıklı ve hasta bebeği olan annelerin emzirme öz-yeterlilik algılarının karşılaştırılması. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi. 2014;4(1):31-36. doi:10.5222/buchd.2014.031
• He J, Yimyam S, Namprom N. Breastfeeding self-efficacy, social support, and breastfeeding among Chinese mothers with late preterm infants. J Neonatal Nurs. 2022;28(1):21-25.
• Gülşen Ç, Doğan Merih Y. Doğum sonu dönemde anneler kimden hangi desteği bekliyor?. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2018;4(1):20-34.
• Denoual H, Dargentas M, Roudaut S, Balez R, Sizun J. Father's role in supporting breastfeeding of preterm infants in the neonatal intensive care unit: a qualitative study. BMJ Open. 2016;6(6):e010470. doi:10.1136/ bmjopen-2015-010470
• Yılmaz Esencan T, Şimşek Ç. Doğum sonu dönemde hemşirelik bakımı. Zeynep Kamil Tıp Bülteni. 2017;48(4):183-189. doi:10.16948/zktipb.267263.
• Hadian Shirazi Z, Ghasemloo H, Razavinejad SM, Sharifi N, Bagheri S. The effect of training the fathers to support their wives on stress and self-efficacy in mothers of premature newborns hospitalized in NICU: a quasi-experimental study. BMC Pregnancy Childbirth. 2022;22(1):102. doi:10.1186/s12884-022-04413-8
• Aluş Tokat M, Elmas Ç, Elmas S, Okumuş H, Öztürk Haney M, Dennis CL. Psychometric assessment of Turkish Modified Breastfeeding Self-Efficacy Scale for Mothers of Preterm Infants. Journal of Organizational Psychology and Behavior. 2020;1(1):29-40.
• Şahin NH, Dişsiz M, Dinç H, Soypak F. Erken lohusalık sürecinde kadınların algıladıkları eş desteği: ölçek geliştirme çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(2):73-79.
• Wheeler BJ, Dennis CL. Psychometric testing of the modified breastfeeding self-efficacy scale (short form) among mothers of ill or preterm infants. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2013;42(1):70-80. doi:10.1111/j.1552-6909.2012.01431.x
• Balcı NÇ, Fidan H, Doğan İE, Turan Ö, İnce DA, Ecevit A. Prematüre doğum yapan annelerin doğum sonrası yaşam kalitesi ve anksiyete düzeyi ile term dönemdeki bebeklerinin motor performans düzeyi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Sağlık ve Toplum. 2021;31 (1):84-92.
• Uludağ E, Öztürk S. The effect of partner support on self-efficiency in breastfeeding in the early postpartum period. American Journal of Family Therapy. 2020;48(2):211-219.
• Davidson EL, Ollerton RL. Partner behaviours improving breastfeeding outcomes: An integrative review. Women Birth. 2020;33(1):e15-e23. doi:10.1016/j.wombi.2019.05.010
• Rempel LA, Rempel JK, Moore KCJ. Relationships between types of father breastfeeding support and breastfeeding outcomes. Matern Child Nutr. 2017;13(3):e12337. doi:10.1111/mcn.12337
• Rosenblad AK, Funkquist EL. Self-efficacy in breastfeeding predicts how mothers perceive their preterm infant's state-regulation. Int Breastfeed J. 2022;17(1):44. doi:10.1186/s13006-022-00486-5
• Agrina A, Sabrian F, Hasanah O, Erika E, Hasneli Y. Mothers’ breastfeeding practices and self-effıcacy. Jurnal Keperawatan Indonesia. 2021;24(1):17–24. doi:10.7454/jki.v24i1.1083
• Ergezen Y, Efe E, Çalışkan F, Dikmen Ş. Doğum sonu dönemde annelerin emzirme öz-yeterlilik algıları ile emzirme başarıları arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2021;14(3):217-223. doi: 10.46483/deuhfed.675733
• İnce T, Aktaş G, Aktepe N, Aydın A. Annelerin emzirme öz-yeterlilikleri ve emzirme başarılarını etkileyen özelliklerin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi. 2017;7(3):183-190.
• Mirghafourvand M, Malakouti J, Mohammad-Alizadeh-Charandabi S, Faridvand F. Predictors of breastfeeding self-efficacy in Iranian women: A cross-sectional study. International Journal of Women's Health and Reproduction Sciences. 2018;6(3):380–385.
• Gerhardsson E, Hildingsson I, Mattsson E, Funkquist EL. Prospective questionnaire study showed that higher self-efficacy predicted longer exclusive breastfeeding by the mothers of late preterm infants. Acta Paediatr. 2018;107(5):799-805. doi:10.1111/apa.14229
• Li L, Wu Y, Wang Q, et al. Determinants of breastfeeding self-efficacy among postpartum women in rural China: A cross-sectional study. PLoS One. 2022;17(4):e0266273. doi:10.1371/journal.pone.0266273
• Awaliyah SN, Rachmawati IN, Rahmah H. Breastfeeding self-efficacy as a dominant factor affecting maternal breastfeeding satisfaction. BMC Nurs. 2019;18(Suppl 1):30. doi:10.1186/s12912-019-0359-6
• Çınar N, Topal S, Yalnızoğlı Çaka S, Altınkaynak S. Annelerde postpartum depresyon, sosyal destek ve emzirme öz yeterliliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2023;32(2):113-122. doi:10.17942/sted.1098437
• Brockway M, Benzies K, Hayden KA. Interventions to Improve Breastfeeding Self-Efficacy and Resultant Breastfeeding Rates: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Hum Lact. 2017;33(3):486-499. doi:10.1177 /0890334417707957
• Alianmoghaddam N, Phibbs S, Benn C. New Zealand women talk about breastfeeding support from male family members. Breastfeed Rev. 2017;25(1):35-44.
• Durmazoğlu G, Çiçek Ö, Okumuş H. The effect of spousal support perceived by mothers on breastfeeding in the postpartum period. Turk Arch Pediatr. 2021;56(1):57-61. doi:10.14744/TurkPediatri Ars.2020.09076
• Maycock B, Binns CW, Dhaliwal S, et al. Education and support for fathers improves breastfeeding rates: a randomized controlled trial. J Hum Lact. 2013;29(4):484-490. doi:10.1177/0890334413484387
• Su M, Ouyang YQ. Father's Role in Breastfeeding Promotion: Lessons from a Quasi-Experimental Trial in China. Breastfeed Med. 2016;11:144-149. doi:10.1089/bfm.2015.0144
• Uğurlu M, Karahan N, Arslan G, Karaşahin KE. Evaluation of the correlation between spousal support, postpartum depression, and breastfeeding self-efficacy in the postpartum period. Journal of Contemporary Medicine. 2023;13(1):153-159. doi: 10.16899/jcm.1206828
• Ngoenthong P, Sansiriphun N, Fongkaew W, Chaloumsuk N. Integrative Review of Fathers' Perspectives on Breastfeeding Support. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2020;49(1):16-26. doi:10.1016/j.jogn.2019.09.005