Evaluation of the Financial Performances of Businesses in the Human Health Services Sector

Yıl 2023, , 352 - 367, 31.12.2023

Mehtab Çelik , Ersin Korkmaz

https://doi.org/10.22466/acusbd.1337309

Öz

The aim of this study is to reveal the financial status and development of micro, small, medium and large-scale health enterprises operating in the human health services sector. In this context, the data obtained from the balance sheet and income statements of the Q-86 Human Health Services sector for the period 2017-2021, data of which were published by the Central Bank of the Republic of Turkey, were analyzed with the comparative financial statements analysis and financial life index. As a result of the comparative financial statement analysis, it has been determined that there is no sustainable increase over the years in the items that make up the financial performance of the health enterprises, which are evaluated on a scale basis, and that there are significant decreases in the financial performance indicators of the enterprises, especially in 2021. In addition, it has been determined that medium and large-scale health enterprises in general are experiencing financial problems. The results of the Financial Life Index, on the other hand, showed that the financial life capacity was the highest in micro and then small-scale enterprises. On the other hand, medium and large-scale enterprises have financial problems; however, it has been determined that there are improvements in financial life capacity by 2021.

Anahtar Kelimeler

Healthcare Businesses, Comparative Financial Statement Analysis, Financial Life Indeks

İnsan Sağlığı Hizmetleri Sektöründe Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, insan sağlığı hizmetleri sektöründe faaliyet gösteren mikro, küçük, orta ve büyük ölçekli sağlık işletmelerinin finansal durumlarını ve gelişimlerini ortaya koymaktır. Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından verisi yayımlanan Q-86 İnsan Sağlığı Hizmetleri sektörünün 2017- 2021 dönemine ait bilanço ve gelir tablolarından elde edilen veriler karşılaştırmalı mali tablolar analizi ve finansal yaşam indeksi ile analiz edilmiştir. Karşılaştırmalı mali tablo analizi sonucunda ölçek bazında değerlendirilen sağlık işletmelerinin finansal performanslarını oluşturan kalemlerde yıllar itibarıyla sürdürülebilir bir artışın olmadığı ve özellikle 2021 yılında işletmelerin finansal performans göstergelerinde önemli azalmalar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca genel olarak orta ve büyük ölçekli sağlık işletmelerinin finansal açıdan sorunlar yaşadığı belirlenmiştir. Finansal Yaşam İndeksine ait sonuçlar ise, finansal yaşam kapasitesinin en yüksek mikro ve daha sonra küçük ölçekli işletmelerde olduğunu göstermiştir. Orta ve büyük ölçekli işletmelerin ise finansal açıdan sorun yaşadığı; ancak 2021 yılına gelindiğinde finansal yaşam kapasitesinde iyileşmelerin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık İşletmeleri, Karşılaştırmalı Mali Tablo Analizi, Finansal yaşam İndeksi

Kaynakça

• Aydemir, İ. (2018). Hastanelerde finansal performansın değerlendirilmesi: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası hastane hizmetleri sektör bilançolarında bir uygulama. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(2), 133–149.
• Bağcı, H. ve Sağlam, Ş. (2020). Sağlık ve spor kuruluşlarında finansal başarısızlık tahmini: Altman, Springate ve Fulmer modeli uygulaması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(1), 149-164.
• Beyhan, T. E. (2020). MLP sağlık hizmetleri anonim şirketinin finansal performansının üç farklı yöntem ile analizi. BMIJ, 8(2), 1777-1802. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i2.1495
• Carvava, R. A. ve Kudder, G. (1978). Seeing through the figures with ratios. Hospital Financial Management, 32(6), 16-26.
• Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2015). Finansal yönetim temel konular (9. Baskı), Ekin Yayınevi.
• Çakmak, N. (2006). Kütüphane yönetiminde performans değerlendirmesi. E. Kaya ve E. Yılmaz (Yay. Haz), 27 Mart- 2 Nisan, 42. Kütüphane Haftası Bildirileri (67-86). Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Çankaya, M. (2020). Sağlık sektörü işletmelerinde işletme sermayesi yönetiminin karlılık üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul (BİST) örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 1-14.
• DeFranco, L.A., & Lattin. W.T. (2007). Hospitality financial management. John Wiley & Sons Inc.
• Ekinci, G. ve Bakır, İ. (2021). Sağlık kurumlarında finansal performans analizi A1 Dal Hastanesi örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(1), 1-18.
• Elmas, B. (2017). Finansal analiz uygulamaları, İmaj Yayınevi.
• Erbir, M. ve Yılmaz, M. (2019). Sağlık sektörü çalışanlarının iç girişimcilik düzeyleri. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 5(2), 110 – 130.
• Erdoğan, M. ve Yıldız, B. (2015). Sağlık işletmelerinde finansal oranlar aracılığıyla performans ölçümü: Hastanelerde bir uygulama. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), 129-148.
• Işıkçelik, F., Turgut, M. ve Ağırbaş, İ. (2022). Hastanelerde finansal performansın farklı analiz yöntemleri ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(34), 505-519. https://doi.org/10.21076/vizyoner.948785
• Jagels, G.M., & Coltman, M.M. (2004). Hospitality management accounting (8nd ed.) John Wiley & Sons Inc.
• Karadeniz, E. ve Koşan, L. (2017). Hastane hizmetleri sektörünün aktif ve özsermaye karlılık performansının analizi: Hastane hizmetleri sektör bilançolarında bir araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(1), 37-47.
• Karapınar, A. ve Ayıkoğlu Zaif, F. (2012). Finansal analiz, Gazi Kitabevi.
• Karataş, Y. E. ve Çınaroğlu, S. (2023). Sağlık alanında faaliyet gösteren işletmelerin konsolide finansal tablo analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(1), 149-174.
• Khullar, D., Bond, A. M.., & Schpero, W. L. (2020). COVID-19 and the financial health of US hospitals. JAMA, 323(21), 2127-2128. doi:10.1001/jama.2020.6269
• Narine, L., Pink, G., & Leatt, P. (1996). Prediction of the financial performance of Ontario hospitals: A test of environmental determinist and adaptationist perspectives. Health Services Management Research, 9(3), 137-155. https://doi.org/10.1177/095148489600900301
• Nelly, A., Adams, C. & Kennerley, M. (2002). The performance prism: The scorecard for measuring and managing success, Pearson Education Limited.
• Önal, Y. B., Karadeniz, E. ve Koşan, L. (2006). Finansal analiz tekniklerinin otel işletmelerinde stratejik yönetim aracı olarak kullanımına ilişkin teorik bir değerlendirme. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 2 (2), 16-25.
• Pegels, C. C. (1984). A model for evaluating financial viability of a hospital. W. van Eimeren, R. Engelbrecht & C. D. Flagle (Ed.) Third International Conference on System Science in Health Care. Health systems research. Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-642-69939-9_161
• Polat, M. (2018). Karşılaştırmalı mali tablolar analizi, B. Elmas (Ed.), Mali tablolar analizi (144-166) içinde, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• TCMB, İnsan Sağlığı Hizmetleri, https://www3.tcmb.gov.tr/sektor/#/tr/Q/86/insan-sagligi-hizmetleri adresinden 02.08.2023 tarihinde alınmıştır.
• Turner, J. Broom, K., Elliott, M., & Lee, J. F. (2015). A decomposition of hospital profitability: An application of DuPont analysis to the US market. Health Services Research and Managerial Epidemiology, 2, 1-10. https://doi.org/10.1177/23333928155903
• Upadhyay, S., & Smith, D. G. (2020). Cash, cash conversion cycle, inventory and Covid-19. Journal of Health Care Finance, 46(4), 37-44.
• Váchová, L., & Hajdíková, T. (2017). Evaluation of Czech hospitals performance using MCDM methods. Proceedings of the World Congress on Engineering and Computer Science. San Francisco, USA.
• Yiğit, V. (2020). Hastane hizmetleri alt sektörünün finansal performans analizi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(3), 609-624.