Türkiye’de Yaşanan Teknolojik Afetler (2000-2020) Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, , 49 - 57, 30.12.2020

İbrahim Halil Çelik , Galip Usta , Gürkan Yılmaz , Mehtap Yakupoğlu

https://doi.org/10.22466/acusbd.776580

Cited By: 8

Öz

Günümüzde hızlı nüfus artışı, plansız yapılaşma, hızlı ve plansız sanayileşme, teknolojideki gelişmeler, ülkeler ve bölgeler arası siyasi çekişmeler, savaşlar gibi faktörler, teknoloji-insan kaynaklı olayların afetlerle sonuçlanmasına sebep olabilmektedir. Teknolojinin gelişmesi aynı zamanda sanayi, ulaşım ve endüstriyel faaliyetlerin artmasına da yol açmıştır. Gerçekleştirilen faaliyetler esnasında gerekli tedbirlere uyulmaması veya gerekli tedbirlerin alınmaması durumunda can ve mal kaybına yol açan kazaların meydana gelmesi kaçınılmaz olabilir. Dünyada yaşanan doğal ve teknolojik afetlerin kayıt altına alındığı ve arşivlendiği çeşitli uluslararası acil durum veri tabanları bulunmaktadır. Bu veri tabanları evrensel verileri ücretsiz bir şekilde kullanıcı hizmetine sunmaktadır. Bu çalışmada, 2000-2020 yılları arasında Türkiye’de meydana gelen teknolojik afetlerin dağılımları ile etkilediği kişi sayısı ve ölüm oranlarının araştırılması amaçlanmıştır. Tanımlayıcı tipte planlanan çalışmanın evrenini veri tabanında bulunan, 2000-2020 yılları arasında Türkiye’de meydana gelen teknolojik afetler oluşturmuştur. Veriler Excel ortamına aktarılmış ardından, SPSS 25.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Veri tabanından alınan bilgilere göre Türkiye’de 2000-2020 yılları arasında 102 tane teknolojik afetin meydana geldiği görülmüştür. En fazla ölüm oranı %73,6 ile ulaşım kazaları sonucu meydana geldiği saptanmıştır. Teknolojik afetler, doğal afetlerden farklı olarak genellikle insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak ortaya çıktığı için çeşitli tedbirlerin alınması bu afetlerin ortaya çıkmasını veya etkilerini ve ölüm oranlarını azaltabilir. Teknolojik kazalar ve bunlara bağlı afetler nedeniyle meydana gelen ölüm oranlarının azaltılabilmesi için bireysel, örgütsel ve yapısal önlemlerin alınması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Teknolojik Afetler, Afetler, Kazalar, Tedbir

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

An Assessment on the Technological Disasters Experienced in Turkey (Between the Years of 2000-2020)

Öz

Today, factors such as rapid population growth, unplanned structuring, rapid and unplanned industrialization, technological developments, political conflicts between countries and regions and wars can cause technological-human-induced events to result in disasters. The development of technology has also led to an increase in industry, transport and industrial activities. In case the necessary precautions are not followed or the necessary measures are not taken during the activities carried out, it may be occur inevitable accidents which cause loss of life and property. There are various international emergency databases in which natural and technological disasters in the world are recorded and archived. These databases provide universal data free of charge to the user service. In this study, it is aimed to investigate the death rate and the number of people affected by the distribution of technological disasters occurring in Turkey between 2000 and 2020. The universe of the descriptive study planned, occurring in Turkey between the years 2000-2020, has been formed by the technological disasters in the database. The data were transferred to Excel and then analyzed using SPSS 25.0 package program. According to the information taken from the database was observed that 102 units of technological disasters ocur In Turkey between 2000 and 2020. It was determined that the highest death rate was 73.6% as a result of transportation accidents. Since technological disasters usually occur as a result of human activities, unlike natural disasters, taking various measures can reduce the occurrence or effects of these disasters and mortality rates. In order to decrease the death rates due to technological accidents and related disasters is important to take individual, organizational and structural measures.

Anahtar Kelimeler

Disasters, Technological Disasters, Accidents, Precaution

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• AFAD (2014). Afet ve acil durum yönetim başkanlığı, Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Erişim: 28.07.2020. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri- sozlugu adresinden alındı.
• AFAD (2020). Doğal afetler. Erişim: 28.07.2020. https://www.afad.gov.tr/afadem/dogal-afetler adresinden alındı.
• Akdağ, S. E. (2002). Mali yapı ve denetim boyutlarıyla afet yönetimi, sayıştay başkanlığı araştırma-inceleme dizisi, Birinci Baskı. Erişim: 24.07.2020. https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/yayinlar/Mali_Yapi_Denetim_Boyutlariyla_Afet_Yonetimi.pdf adresinden alındı.
• Bahadır, H. & Uçku, R. (2018). Uluslararası acil durum veri tabanına göre Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki afetler. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1), 28-33.
• Balkaya, C. (2004). Konya’da çöken zümrüt apartmanının çökme nedenleri. Erişim: 24.07.2020. http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/9647.pdf adresinden alındı.
• Boduroğlu, M. H. (2017). Doğal Afet Yönetiminde Etkinlik, Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Erişim: 28.07.2020. http://www.trakya2023.com/uploads/docs/280620133V20YA.pdf adresinden alındı.
• Durna, T. (2011). Karayolu trafik güvenliğine sistem yaklaşımı: İsveç’in “vizyon sıfır” politikası. Polis Bilimleri Dergisi, 13(1), 1-23.
• Ege, R. (1986). Health aspects of disasters and accidents. Emel Matbaacılık Sanayi.
• Ekşi, A. (2015). Kitlesel olaylarda hastane öncesi acil sağlık hizmetleri yönetimi. Üçüncü Baskı, Kitapana Yayınevi.
• EM-DAT (2020a). (The international disasters database), General Classification. Erişim: 25.07.2020. https://www.emdat.be/classification adresinden alındı.
• EM-DAT (2020b). (The international disasters database). Erişim: 01.04.2020. https://public.emdat.be/ adresinden alındı.
• Ergünay, O., Gülkan, P. & Güler, H. H. (2008). Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri, afet yönetimi ile ilgili terimler açıklamalı sözlük, Birinci Baskı, İsmat Yayıncılık.
• Girgin, S. & Yetiş, Ü. (2007). Seçilmiş uluslararası veri tabanlarında Türkiye’de yaşanmış endüstriyel kazalar. Türkiye Kazalar ve Çevre, 1.
• Guha-Sapir, D., Below, R. & Hoyois, P. (2017). EM-DAT: International disaster database. Erişim: 28.07.2020 http://www.emdat.be adresinden alındı.
• Haberler, (2007). Aksaray’da trafik faciası. Erişim: 25.07.2020. https://www.haberler.com/aksaray-daki-trafik-faciasi-33-olu-35-yarali-haberi/, adresinden alındı.
• Hürriyet, (2006). Şoför uyudu. Erişim: 24.07.2020. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sofor-uyudu-viraja-70-yerine-120-ile-girdi-4048900 adresinden alındı.
• Hürriyet, (2007). Türkiye’yi yasa boğan kazan. Erişim: 24.07.2020. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/turkiye-yi-yasa-bogan-kaza-33-olu-29-yarali-6335056 adresinden alındı.
• Hürriyet, (2017). Aladağ yurt yangını raporu yayınlandı. Erişim: 24.07.2020. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/aladag-yurt-yangini-raporu-tamamlandi-sorumlular-belirlendi-40346008, adresinden alındı.
• İstanbul Sanayi Odası, (2008). Sanayide afet ve acil durum yönetim rehberi. Birinci Baskı, İstanbul Sanayi Odası Yayınları.
• Kocasoy, G. (2020). Soma maden faciası ve yeraltı maden ocaklarında alınması gereken önlemler. Erişim: 29.07.2020.https://busomarastirmagrubu.boun.edu.tr/sites/busomarastirmagrubu.boun.edu.tr/files/onlemler.pdf adresinden alındı.
• Koç, M., Aktaş, M., Ayancı, M., Çolak, T. S. & Düşünceli, B. (2014). Şehir içi ulaşımda görev yapan sürücülerin psikolojik belirti profilleri. Uluslararası Trafik ve Ulaşım Güvenliği Dergisi, 1(1), 109-124.
• Kuran, F. & Polat, S. (2012). Afyonkarahisar mühimmat deposu patlamasının sismik-akustik kayıtlar kullanılarak irdelenmesi. An Investigation of 5 th September 2012 Afyonkarahisar Ammunition Depot Explosion by Using Seismic-Acoustic Records.
• Mengenci, C. (2014). Ekip kaynak yönetimi ve sivil hava yolu kazaları: Türkiye örneği, Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 44-61.
• MMO (Maden Mühendisleri Odası). (2004). Erişim: 21.07.2020. http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/2fdab6559cdfa4f_ek.pdf adresinden alındı.
• NTV, (2020). Erişim: 23.07.2020. https://www.ntv.com.tr/turkiye/konyada-92-kisinin-oldugu-zumrut-apartmani-faciasindan-16-yil-gecti,4nAzOXQLa0qNLr6PAYrNhg adresinden alındı.
• OFDA/CRED (2004). “EM-DAT: The OFDA/CRED international disaster database. criteria & definition”, Université Catholique de Louvain, Brussels – Belgium. Erişim: 28.07.2020. http://www.em-dat.net/criteria.htm adresinden alındı.
• Özgür, Ö. (2018). Kriz yönetimi ve kriz iletişimi bağlamında soma maden faciası krizine bakış. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 29-55. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/farabi/issue/37153/402053
• Özmen, B. (2017). Afet yönetimi-II. Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Şahin, C. & Sipahioğlu, Ş. (2009). Doğal afetler ve Türkiye. Dördüncü Baskı, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Tarihi Olaylar (2020). Çernobil faciası. Erişim: 25.07.2020. http://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/cernobil-faciasi-64 adresinden alındı.
• Ulaşım Online (2016). Çanakkale göçmenlerini taşıyan tekne battı. Erişim: 25.07.2020. http://www.ulasimonline.com/denizcilik/73814/canakkalede-gocmenleri-tasiyan-tekne-batti-39-olu-75-kisi-kurtarildi.html adresinden alındı.
• Yaşar, S., İnal S., Yaşar Ö. & Kaya S. (2015). Geçmişten günümüze büyük maden kazaları. Madencilik, 54(2), 33-43.
• Yılmaz, G. (2018). Samsun büyükşehir belediye itfaiyesi ilkadım bölge grup amirliği 2016 yılı kayıtlarının afet yönetimi açısından analiz (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Afet Yönetimi Anabilim Dalı.