Hak ve Özgürlük Ütopyası Olarak “İnsan Hakları”: Felsefesi ve Eleştirisi

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 3 - 30, 22.08.2016

Murat Satıcı

Öz

Bu çalışmada modern insan haklarının başlıca zeminini oluşturan modern hak ve özgürlük kavramlarına odaklanacağız ve bu kavramları insan hakları felsefesine ilişkin tartışmalar çerçevesinde inceleyeceğiz. Aynı zamanda bu kavramlar, insan haklarına ve modern doğal hukuk kavramsallaştırmasına meşruiyetini veren ilkelerdir. Bu yüzden hem liberal hak, özgürlük ve insan ilkelerini ortaya koyan modern filozofları (Hobbes, Locke, Kant), hem de o ilkeleri eleştiren filozofları (Rousseau, Hegel, Marx) konu edeceğiz. Böylece modern pratik felsefenin ve insan haklarının felsefi temellerinin her iki tarafına (kurucu ve eleştirel) bakabileceğiz. Bu, bizi insan haklarına dair çağdaş tartışmalara yöneltecek ve son olarak, insan hakları kavramsallaştırmasına ve eleştirisine dair çağdaş tartışmalarla ilişki kurmaya çalışacağız. Böylece bu çalışmanın insan hakları üzerine alternatif bakış açıları inşa etmekte bize yardımcı olacağını umuyoruz.

Anahtar Kelimeler

İnsan Hakları, Modern Felsefe, Hak, Özgürlük, Evrensellik, Çağdaş Felsefe

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2009), Kültür Endüstrisi (Çeviri: Nihat Ülner,
• Mustafa Tüzel ve Elçin Gen), İstanbul: İletişim.
• Adorno, T. W. ve M. Horkheimer (2010), Aydınlanmanın Diyalektiği
• (Çeviri: Nihat Ülner ve E. Ö. Karadoğan), İstanbul: Kabalcı.
• Arendt, H. (1995), Men in Dark Times, New York: Harvest Book.
• Arendt, H. (1998), Totalitarizmin Kaynakları 2: Emperyalizm
• (Çeviri: B. S. Şener), İstanbul: İletişim.
• Aristoteles (2004), Retorik (Çeviri: Mehmet H. Doğan), İstanbul:
• Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, Jean (1995), Kötülüğün Şeffaflığı: Aşırı Fenomenler
• Üzerine Bir Deneme (Çeviri: E. Abora ve I. Ergüden), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cicero (1998), Republic, Tran: N. Rudd, Oxford: Oxford University
• Press.
• Douzinas, Costas (2000), The End of Human Rights, Oxford: Oxford
• University Press.
• Cranston, Maurice (1973), What Are Human Right, London:
• Bodley Head.
• Derrida, Jacques (1994), Specters of Marx, Tran: Peggy Kamuf,
• London: Routledge.
• Gaete, Rolando (1993), Human Rights and the Limits of Critical
• Reason, Aldershot: Darthmouth.
• Habermas, Jürgen (1985), The Theory of Communicative Action,
• Volume 1: Reason and the Rationalization of Society, Tran:
• Thomas McCharty, Beacon Press.
• Hegel, G. W. F. (2001), Philosophy of Right, Tran. Dyde S. W.,
• Kitchener: Batoche Books.
• Hobbes, Thomas, Leviathan, available from:
• http://socserv2.socsci.mcmaster.ca/econ/ugcm/3ll3/hobbes/Leviath
• an.pdf,
• Kant, Immanuel (1970), “An Answer to the Question: ‘What is Enlightenment’”,
• in (ed.) Hans Reiss (1970), Kant’s Political Writings,
• Cambridge: Cambridge University Press.
• Kant, Immanuel (1997), Groundwork of the Metaphysics of Morals,
• Tran. Mary Gregor, Cambridge: Cambridge University Press.
• Kant, Immanuel (1970), “On Common Sayings, ‘this May be true in
• Theory, but It Does Not Apply in Practice’”, in (ed.) Hans Reiss
• (1970), Kant’s Political Writings, Cambridge: Cambridge University
• Press.
• Kelsen, Hans (1967), Pure Theory of Law, Tran: Max Knight, California:
• University of California Press.
• Locke, John (1988), “Two Treatises of Government”, in (ed.) Peter Laslett (1988), Cambridge: Cambridge University Press.
• Lyotard, Jean-François (1984), The Postmodern Condition: A Report
• on Knowledge, Manchester: Manchester University Press.
• Lyotard, Jean-François (1993), “The Other’s Rights”, in (eds.) Stephen
• Shute and Suton Hurley (1993), On Human Rights, The
• Oxford Amnesty Lectures, New York: A Division of Harper Collins
• Publishers, pp.135-149.
• Marx, Karl (2007), “On the Jewish Question”, in (ed.) M. R. Islay
• (2007), The Human Rights Reader: Majority Political Essays,
• Speeches, and Documents from Ancient Times, to the Present,
• New York: Routledge, pp.263-271.
• Rorty, Richard (1993), “Human Rights: Rationality and Sentimentality”,
• in (eds.) Stephen Shute and Suton Hurley (1993), On Human
• Rights, The Oxford Amnesty Lectures, New York: A Division
• of Harper Collins Publishers, pp.111-135.
• Rouseau, J. J. (1998), İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı
• (Çeviri: Rasih Nuri İleri), İstanbul: Say Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2006), Toplum Sözleşmesi (Çeviri: Vedat Günyol),
• İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Sancar, Mithat (2008), “Devlet Aklı” Kıskacında Hukuk Devleti,
• İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sensen, Oliver (2011), “Human Dignity In Historical Perspective:
• The Contemporary and Traditional Paradigms”, European Journal
• of Political Theory, 10 (1): 71-91.
• Sieyes, Emmanuel-Joseph (2003), “Essay On Privileges”, in (ed.) M.
• Sonenscher (2003), Emmanuel Joseph Sieyes Political Writings,
• Cambridge: Hackett Publishing.
• Sofokles (2002), Antigone (Çeviri: Güngör Dilmen), İstanbul: Mitos
• Boyut.
• Vattimo, Gianni (1988), The End of Modernity, Cambridge: Cambridge University Press.