İktidar Karşısında Vatandaşın İktidarı: Refah Rejimi Bağlamında Yönetimsellik Anlayışının Eleştirisi

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 31 - 48, 22.08.2016

Esin Hamdi Dinçer

Öz

Yirminci yüzyılda sosyal politikanın temel ayaklarından birisi, piyasa ve çoğulcu demokrasi arasında uzlaşma sağlayıcı araç olarak, sosyal refah devleti olmuştur. Sosyal refah devleti ile yalnızca gelir dağılımı, eğitim ve sağlık sorunları çözülmekle kalmıyor; bu sorunların çözülmesi ve maddi yaşam koşullarının iyileşmesi sonucunda siyasal yaşamda yurttaşların katılımının arttığı bir toplumun gelişimine de katkı sağlanmış oluyordu. Devletin ve bürokratik yönetim anlayışları- nın ön planda bulunduğu sosyal politika teorisi karşısında Michel Foucault ise bu bakış açısını “biyo-iktidar” ve “yönetimsellik” kavramları çerçevesinde eleştirmektedir. Temelde her iki yaklaşım kapitalizm eleştirisi çerçevesinde görüşlerini şekillendirir. Buna karşın, Foucault devletin yönetmelik ve talimnamelerle hücre tipi örgütlenmeleri ve bireyselliği ortadan kaldıran işçi kentlerini ortaya çıkardığı yönünde eleştirir. Foucault, kentlerin nasıl disipline edildiğine ve bu yolda hangi otoritenin kullanıldığına odaklanırken; sosyal politika anlayışı, işçi kentlerinin, emek ile sermaye arasında ortaya çıkan gerilim süresince verilen mücadelenin bir sonucu olarak “barınma hakkı” bağ- lamında ele alınması gerektiğinin altını çizer. Bununla birlikte devletin de bunun güvencesi olduğunu vurgular. Bu çalışmada her iki yaklaşım açılacak ve aralarındaki farklar bağlamında Foucault’nun “Yö- netimsellik” kavramsallaştırmasına eleştirel bir bakış sunulacaktır

Anahtar Kelimeler

Sosyal Politika, Michel Foucault, Yönetimsellik, Sosyal Refah Devleti, Vatandaşlık

Kaynakça

• Buğra, Ayşe (2008), Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal
• Politika, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Coşkun, Selim (2003), “Kamu Yönetiminde Yönetişim Yaklaşımı”,
• (eds.) Asım Balcı ve Ahmet Nohutçu (2003), Kamu Yönetminde
• Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara: Seçkin Yayınları içinde: 39-57.
• Foucault, Michel (2000a) Büyük Kapatılma, İstanbul: Ayrıntı
• Yayınları.
• Foucault, Michel (2000b), “Yönetimsellik”, Entelektüelin Siyasi İşlevi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları içinde: 46-53.
• Foucault, Michel (2011), Toplumu Savunmak Gerekir, İstanbul:
• Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, Michel (2013), Hapishanenin Doğuşu, İstanbul: Metis
• Yayınları.
• Foucault, Michel (2014), “İktidarın Halkaları”, Özne ve İktidar,
• İstanbul: Ayrıntı Yayınları içinde: 140-161.
• Gambetti, Zeynep (2007), “Marx ve Arendt: Emek, İş, Eylem
• Üzerinden Üç Siyaset Biçimi”, Birikim (217): 46-54.
• Güzelsarı, Selime (2003), “Neo-Liberal Politikalar ve Yönetişim
• Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 36, Sayı 2, s.17-34.
• Kleinmann, Mark (2006), “Kriz mi? Ne Krizi? Avrupa Refah
• Devletlerinde Süreklilik ve Değişim”, (eds.) Çağlar Keyder ve
• Ayşe Buğra (2006), Sosyal Politika Yazıları, İstanbul: İletişim
• Yayınları içinde: 159-195.
• Koray, Meryem (2000), Sosyal Politika, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Marshall, T. H. (2006), “Yurttaşlık ve Sosyal Sınıf”, (eds.) Çağlar
• Keyder ve Ayşe Buğra (2006), Sosyal Politika Yazıları, İstanbul:
• İletişim Yayınları içinde: 19-33.
• Marx, Karl (1993), 1844 Elyazmaları, Ankara: Sol Yayınları.
• Polanyi, Karl (2000), Büyük Dönüşüm, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sanbonmatsu, John (2007), Postmodern Prens, İstanbul: Bağlam
• Yayınları.
• Türk, Duygu (2004) “Adaletin ve Kalkınmanın Üçüncü Yolu”,
• Praksis, (12): 63-84.
• Vergin, Nur (2003), Siyasetin Sosyolojisi, İstanbul: Bağlam Yayınları.