Cinsiyet Ayrımcılığının Örgütsel Sapma Davranışları Üzerindeki Etkisinde Öz-yeterliliğin Aracılık Rolü: Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 25 - 51, 31.12.2018

Müslüme Akyüz , Kubilay Özyer

https://doi.org/10.22466/acusbd.482732

Cited By: 4

Öz

Cinsiyet ayrımcılığı sosyal
hayatın hemen her kademesinde karşımıza çıkan ve daha çok kadınlar aleyhine
gelişen bir ayrımcılık türüdür. Örgüt içerisinde çalışana hissettirilen
cinsiyet ayrımcılık algısının hem örgütsel hem de bireysel boyutta etkileri
olabilecektir. Örgütsel boyutta çalışanlar örgütsel sapma davranışları
gösterebilecekken, bireysel boyutta ise bireylerin öz-yeterlilik algıları bu
durumdan etkilenebilecektir. Bu çalışmada da kadınlara yönelik cinsiyet
ayrımcılık algısı ve bu algının örgütsel ve bireysel boyuttaki etkileri test
edilmeye çalışılmıştır. Oluşturulan araştırma modeli ve hipotezler yardımıyla
söz konusu ilişki ortaya koyulmaya çalışılmıştır. 314 sağlık çalışanından elde
edilen verilerden elde edilen sonuçlara göre, cinsiyet ayrımcılığının örgütsel
sapma üzerindeki etkisinde öz-yeterliliğin kısmi aracılık (mediatör) rolü
üstlendiğini belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ayrımcılık, Örgüt, Cinsiyet Ayrımcılığı, Öz-yeterlilik, Örgütsel Sapma Davranışları

Kaynakça

• KaynakçaAkgündüz, Y. (2013). Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 11, No. 1. 180-204.
• Akman, G. Özkan, C. ve Eriş, H. (2008). Strateji odaklılık ve firma stratejilerinin firma performansına etkisinin analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7 (13): 93-115.
• Alparslan, A.M. Çetinkaya, Ö. Bozkurt, A. (2015). İşletmelerde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın Çalışanların Sorunları. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 2. Yıl: 2. Sayı: 3. s. 66-83.
• Appelbaum, Steven H. Audet, L. and Miller, Joanne C. (2003). Gender and Leadership? Leadership and Gender? A Journey Through The Landscape of Theories. Leadership & Organization Development Journal.
• Arbak, Y. Şanlı, A. Y. Çakar, U. (2004). İşyerinde sapkın davranış: akademik personel üzerinde yerel bir tanım ve tipoloji çalışması. Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt:4 Sayı:1. 5-24.
• Anwar, M. N. Sarwar, M. Awan, R. N. and Arif, M. İ. (2011). Gender differences in Workplace Deviant Behavior of University Teachers and Modification Techniques. International Education Studies, Vol: 4. No: 1.
• Avcı, N. (2008). Konaklama işletmelerinde örgütsel öğrenme, iş tutumları ve örgütsel sapma arasındaki ilişkinin analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı. Doktora Tezi. İzmir.
• Aydın, İ. P. (2002). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Baird, C. M. (1995). Perceived Gender Discrimination Among Academic Woman: Psychological Effects and Coping, Massey University Psychology department master of thesis. ss: 1- 84 Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, (84): 191–215.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy Mechanism In Human Agency. American Psychologist, C: 37. No:2. 122-147.
• Bandura, A. (1997). Self Efficacy: The Exercise of Control, Newyork: W. H. Freeman and Company. . s.14-15.
• Bandura, A. Caprara, G. V. Barbaranelli, C. Gerbino, M. ve Pastorelli, C. (2003). Role of Affective Self-Regulatory Efficacy in Diverse Spheres of Psychosocial Functioning. Child Development, (74): 769–782.
• Barutçugil, İ. (2002). İş Hayatında Kadın Yönetici, İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Bennett, R.J. and Robinson, S.L. (2000). Development of a measure of workplace deviance. Journal Of Applied Psychology, Vol: 85. No:3. 349-360.
• Bennett, R.J. and Robinson, S.L. (2003). The past, present, and future of workplace deviance research, (Ed: J.S. Greenberg). In: Organizational behavior: the state of the science. Lawrence Erlbaum Associate. USA. 247-282.
• Bhadury, J. Mighty, J E. and Damar, H. (2000). Maximizing Workforce Diversity in Project Teams: A Network Flow Approach. The International Journal of Management Science, (28): 143-153.
• Blau, G. and Tatum, D. (2000). Correlates of Perceived Gender Discrimination For Female Versus Male Medical Technologists. Sex Roles: A Journal of Research, 43(1/2): 105-118.
• Bozic, L. (2007). The effects of market orientation on product innovation. Croatian Economic Survey, (9): 107-124.
• Brown, S. D. Lent, R. W. and Larkin, K. C. (1989). Self efficacy as a Moderator of Scholastic Aptitude-Academic Performance Relationships. Journal of Vocational Behavior, 35(1): 64–75.
• Büyükkaragöz, S. ve Çivi, C. (1994). Genel Öğretim Bilgisi, Konya: Atlas Kitabevi.
• Cameron, J.E. and Lalonde, R.N. (2001). Social identification and gender-related ideology in women and men. British Journal of Social Psychology, (40): 59-77.
• Coutinho, S. A. and Woolery, L. M. (2004). The need for cognition and life satisfaction among college students. College Student Journal, 38 (2): 203-206.
• Demir, M. ve Tütüncü, Ö. (2010). Ağırlama İşletmelerinde Örgütsel Sapma ile İşten Ayrılma Bilimi Arasındaki İlişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1): 64-74.
• Demir, M. (2011). İş yaşamında ayrımcılık: Turizm sektörü örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:8. Sayı:1. 760-784.
• Foley, S. Ngo, H.Y. and Wong, A. (2006). Perceptions of Discrimination and Justice: Are There Gender Differences in Out Comes. Journal of Occupational and Organizational Psychology, (Akt: Onay M. 2009). Algılanan Cinsiyet Ayrımcılığının Sonuçları ve Konuyla İlgili Ampirik Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 9 (4): 1101-1125.
• Gemzøe Mikkelsen, E. and Einarsen, S. (2002). Relationships between Exposure to Bullying at Work and Psychological and Psychosomatic Health Complaints: The Role of State Negative Affectivity and Generalized Self–Efficacy. Scandinavian Journal of Psychology, (43): 397–405.
• Golparvar, M. Taleb, M. Abdoli and F. Abedini, H. (2015). Stress Coping Styles Moderating the Relationship Between Job Stress and Deviant Behaviors: Some Gender Discriminations. American Journal of Economics, Finance and Management, Vol: 1. No: 5. 377-387
• Gök, F. (1993). Türkiye’de Eğitim ve Kadınlar, 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, (Der: Şirin Tekeli). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Grant, D. Hennessy, C. (2011). Age and Gender Discrimination . Social Policy and Social Work (SWAP), Erişim adresi: www.swap.ac.uk (e-dergi: The Higher Education Academy)
• Gutek, Barbara A.B.A. Cohen, Aaron, G. and Tsui, A. (1996). 2Reactions to Perceives Discrimination. Human Relations, 49(6): 791-814.
• Gürsözlü, S. (2012). Cinsiyet Rolü ve Örgütsel Yansımaları Üzerine Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme ABD Yönetim Organizasyon Bilim Dalı. Yayınlanmış Doktora Tezi. İstanbul.
• Hofstede, G.(1983). The Cultural Relativity Of Organizational Practices And Theories. Journal Of International Business Studies (Pre-1986), Fall. 14, 000002; Abi/Inform Global. s. 75.
• Human Rights and Equal Opportunity Commision. (2006). Erişim adresi: www.humanrights.gov.au.
• Johansson, M. K. Katz, and Nyman, H. (2001). Wage Differentials and Gender Discrimination Changes in Sweden 1981-1998. Research Papers in Economi, No. 15, Stockholm University, Department of Economics.
• Jerusalem, M. ve Schwarzer, R. (1981). The General Self-Efficacy Scale (GSE) Erişim adresi: www.web.fu.berlin.de/Tuurish_General_SelfEfficacy_Scale/haupttteil_general_self-Efficac_scale.htm
• Jerusalem, M. ve Schwarzer, R. (1992). Self-efficacy as a resource factor in stress appraisal processes. (Ed: R. Schwarder). Self-efficacy: Thought Control of Action, Washington: DC: Hemisphere. 195-213.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 2.Basım. Ankara: Asil Kitabevi. s. 426.
• Kim, Y. Cohen, T. R. and Panter, A. T. (2015). The reciprocal relationship between counterproductive work behavior and workplace mistreatment: Its temporal dynamics and boundary conditions. Paper presented at the annual meeting of the Interdisciplinary Network for Group Research (INGroup), Pittsburgh, PA.
• Kira, A. İ. Shuwiekh, H. and Bujold-Bugeaud, M. (2015). Gender Discrimination (GD): A Conceptual Trauma-Based Framework for GD and the Development of Gender Discrimination Inventory. Scientific Research Publishing, (6): 2041-2070.
• Lawrence, T.B. and Robinson, S.L. (2007). Ain’t Misbehavin: Workplace Deviance as Organizational Resistance. Journal of Management, 33(3): 378-394.
• Lobel, T.E. (2000). Gender Discrimination as a Function of Stereotypic and Counterstereotypic Behavior: A Cross-Cultural Study. Sex Roles: A Journal of Research, 43(5/6): 395-403.
• Mercanlıoğlu, Ç. (5-7 Mart 2009). Cinsiyete dayalı eşitsizlik kadın yöneticilerin iş ve özel hayatlarını dengeleme zorlukları ve bedelleri. Uluslararası – Disiplinler Arası Kadın Çalışmaları Kongresi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi. 35–44.
• Morgan, W. J. (1971). Convection plumes in the lower mantle. Nature 230, (5288): 42– 43.
• Omay, U. (2011). Kadınlar ve Yedek İşgücü Ordusu: Perçinci Rosie Örneği. 12. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara: Türk-İş Yayınları. 250 – 274.
• Öğüt, A. Kaplan, M. (2011). Otel İşletmelerinde Etiksel İklim Algılamaları ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Analizi: Kapadokya Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30): 191-206.
• Özgener, Ş. ve İraz, R. (2006). Customer relationship management in small-medium enterprises: The case of Turkish tourism industry. Tourism Management, (27): 1356-1363.
• Reskin, BF and Padavic, I. (1994).Women and Men at Work, London: Pine Forge Press. Thousand Oaks.
• Sanchez, Juan I. and Brock P. (1996). Outcomes of Perceived Discrimination among Hispanic Employees: Is Diversity Management a Luxury or a Necessity?. The Academy of Management Journa, Vol: 39. No. 3. 704-719
• Tayfur, Ö. (2005). Antecedents of Feedback Seeking Behavior, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Sosyal Bilimler Enstitüsü Aile Psikolojisi İkinci Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı. Ankara.
• Vardi, Y. and Wiener, Y. (1996). Misbehavior in organizations: a motivational framework, Organization Science, Vol: 7. No:2. 151-165.
• Walumbwa, F. O. Lawler, J. J. Avolio, B. J. Peng, W. and Kan, S. (2005). Transformational Leadership and Work-Related Attitudes: The Moderating Effects of Collective and Self-Efficacy Across Cultures. Journal of Leadership & Organizational Studies, 11(3): 2–16.
• Yenilmez, K. Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Öz Yeterlilik İnanç Düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 9. Sayı: 2. 1-21.
• Yeşilay, A. (1996). Genelleştirilmiş Öz Yetki Beklentisi. Erişim adresi: http://userpage.fuberlin.de/~health/turk.htm