Şavşat-Tepeköy Traditional Life Museum And Works Exhibited in The Museum

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 18 - 34, 31.07.2022

Ebru Subaşı

https://doi.org/10.22466/acusbd.1067572

Öz

Preserving the tangible and intangible heritage of societies that share the same landscapes, unite around common interests and values of their ingenious history, to pass it on to future generations has led to the origin of the museum concept. By providing information and raising awareness of the individual, these institutions will develop a more constructive and protective understanding, as well as support of social memory.
In addition to the national museums, rural museums are also widely spread that store and exhibit the cultural values of Anatolia. These places are aimed at protecting and promoting as the same time passing on rapidly disappearing cultural values to future generation as a result of which migration from the village to the city has accelerated and along with the development of the technologies, there have changed methods of production and traditional lives in the villages.
Based on similar concerns, with the support of the Artvin Life Education and Culture Association (Ayek-Der), Department for Associations of the Interior Ministry, Şavşat (Shavshat) District Governorate, Headman office of Tepeköy, Tepeköy Associations located outside of Artvin and Tepeköy residents there was found the 'Traditional Museum the living culture of Tepeköy' in 2015.
Among the works donated by the villagers, most of the items exhibited in the museum were made by local craftsmen who used traditional methods in their works. There products made of wood, metal, wicker and clay including pile and flat woven carpets, socks and samples of traditional clothing are exhibited in the museum. The subject of this article is to get acquainted with the artifacts of the museum, many of which have lost their usage today, but once have been necessary at any stage of everyday life.

Anahtar Kelimeler

Şavşat-Tepeköy, Culture, Tradition, Village Museum, Handcraft

Şavşat-Tepeköy Geleneksel Yaşam Kültürü Müzesi ve Müzede Sergilenen Eserler

Öz

Aynı coğrafyayı paylaşan, ortak kaygı ve değerler etrafında birleşen toplumların kendi tarihleri içinde sahip oldukları soyut ve somut değerlerini koruyarak gelecek nesillere aktarma çabası müze kavramının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu kurumlar, ferdin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesini sağlayarak daha yapıcı ve korumacı bir anlayışın gelişmesinin yanı sıra toplumsal hafızayı da canlı tutacaktır.
Bugün, Anadolu coğrafyasında ait kültür varlıklarının korunduğu ve sergilendiği ulusal müzelerin dışında, köy müzeleri de yaygınlaşmaya başlamıştır. Bu mekânlar, köyden kente göçün hızlanması, gelişen teknoloji ile birlikte köylerdeki gelenekli yaşam ile üretim şekillerinin değişmesi neticesinde hızla yok olan kültür ürünlerinin korunmasını, tanıtılmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını amaçlamaktadır.
Benzer kaygılardan yola çıkılarak, Artvin Yaşam Eğitim ve Kültür Derneği (Ayek-Der), İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı, Şavşat Kaymakamlığı, Tepeköy Muhtarlığı, Artvin dışında bulunan Tepeköy Dernekleri ve Tepeköy halkının desteği ile yürütülen çalışmalar neticesinde 2015 yılında “Tepeköy Geleneksel Yaşam Kültürü Müzesi”nin açılışı yapılmıştır.
Müzede, köy halkı tarafından bağışlanan eserler arasında, çoğunluğu yerel ustalar tarafından gelenekli usuller ile üretilmiş, hammaddesi ahşap, maden, hasır ve pişmiş toprak eşyanın yanı sıra, düz dokuma yaygı, çorap ile gelenekli giyim-kuşam örnekleri sergilenmektedir. Günümüzde birçoğunun kullanım alanını yitirdiği ancak bir zamanlar günlük yaşantının her aşamasında ihtiyaç duyulan bu eserler ve müzenin tanıtımı makalenin konusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şavşat-Tepeköy, Kültür, Gelenek, Köy Müzesi, El sanatı

Kaynakça

• Aytekin, O. (1999). Orta Çağdan Osmanlı Dönemi Sonuna Kadar Artvin’deki Mimari Eserler, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Demirtaş, N. (2012). Şavşat (Artvin) Kilimleri (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı, El Dokumaları ve Örgüleri Eğitimi Bilim Dalı.
• Güzel, F. & Kara, K. (2019). Artvin İli, Şavşat İlçesi, Yukarı Koyunlu (Süles) Köyünden Derleme Sözlüğüne Katkılar, AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1).
• Keleş, V. (2003). Modern Müzecilik ve Türk Müzeciliği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(-2).
• Kömürlü, E. (2018). Murgul’un Madencilik Tarihçesine Toplu Bir Bakış, 2. Türkiye Tarihi Madenler Konferansı, Trabzon.
• Madran, B. (1999). “Müze Türleri” Yeniden Müzeciliği Düşünmek, Yıldız Teknik Üniversitesi Basım Yayın Merkezi Yayınları.
• Sevin, V. (2003). Eski Anadolu ve Trakya, İletişim Yayınları.
• Şahin, M. (2019). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Müzecilik, (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı.
• Turan, A. (2012). Artvin Yöresinde El Dokumacılığı, (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Geleneksel Türk El Sanatları Anasanat Dalı.
• Özder, A. (1971). Artvin ve Çevresi, Ankara: Artvin Turizm ve Tanıtma Derneği.
• Öztürk, F. (2020). Şavşat-Tepeköy Geleneksel Yaşam Kültürü Müzesi Sürdürülebilirlik Sorunu, Eurasion Academy of Sciences Social Sciences Journal, (28).
• Ural, U. (1998). Artvin-Şavşat İlçesi Kadın Giysilerinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halk Oyunları Ana Sanat Dalı.
• Uçar, M. (2019). Türkiye’de Müzeciliğin Tarihsel Gelişiminin Kurumsalcı Bakış Açısıyla Analizi, (Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı.
• Yaraş, A. (1994). Anadolu’da İlk Koleksiyonculuk ve Müzecilik Faaliyetleri, II. Müzecilik Semineri, Bildiriler, (19).
• Yardımcı, M. (2015). Şavşat Kalesi Kazısı Sırlı ve Sırsız Seramik Buluntuların Değerlendirilmesi, (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı.
• Yüksel, M. (2020). Seksenlerde Dükkânlar, Yaşanmış Hikayelerle Şavşat Tepeköy Geleneksel Köy Hayatı, Bahar Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2007). Artvin ili Şavşat ve Ardanuç İlçelerinde Yer Alan Bazı Önemli Kaleler, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 1(2).
• WEB 1 (2021). Artvin Yaşam Eğitim ve Kültür Derneği. Erişim Tarihi: 30.09.2021, http://www.ayakder.com/ adresinden alındı.
• Yüksel, M. (1968), Öğretmen, Emekli. (Kaynak Kişi)