Interpreting the View of the United States and Europe towards Turkish-Armenian Border from Neorealist Perspective

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: Kafkasya Araştırmaları Özel Sayısı, 133 - 147, 01.09.2024

Keisuke Wakizaka

https://doi.org/10.22466/acusbd.1516284

Öz

Since Georgia, Armenia and Azerbaijan became independent in 1991, The issue related to Turkish-Armenian border has been one of the important issues in South Caucasus and various regional and global actors are interested in it. However, the issue had been discussed in the context of only Turkish-Armenian-Azerbaijani relations and other states’ perspectives were ignored. This article focuses on the perspective of Western states towards the Turkish-Armenian border and its transformation process from neorealist perspective and benefitted from content analysis mainly based on secondary resources and internet news agencies. Western states suggested the opening of Turkish-Armenian border after the Georgian Crisis in 2008 as an alternative of Turkish-Georgian-Azerbaijani corridor and encouraged the process. However, Turkish and Armenian public and Azerbaijan forced the cancellation of the process and the West began to focus on Georgia again after 2012. Thus, this border became “forgotten border”. On the other hand, due to the rise of Russian-Western tension, the West started to support Turkish-Armenian negotiation process actively for energy security and lessening Russian influence over the Caucasus and supports the opening of the Turkish-Armenian border for Armenia’s integration into the Western block.

Anahtar Kelimeler

The United States, Europe, Turkish-Armenian Border, South Caucasus, Russian Influence

Neorealist Teori Açısından ABD ve Avrupalı Ülkelerinin Türkiye-Ermenistan Sınırına Bakışının Dönüşümünü Yorumlamak

Öz

1991 yılında Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan bağımsızlığa kavuştuktan sonra Güney Kafkasya’da gündeme gelen önemli sorunlardan biri Türkiye-Ermenistan sınırıyla ilgili meseledir. Birçok bölgesel ve küresel güçler konuya ilgilerken mesele genellikle sadece Türkiye-Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri bağlamında tartışılmış ve diğer ülkelerin bakışı göz ardı edilmiştir. Bu çalışma Avrupalı ülkelerin Türkiye-Ermenistan sınırına bakışı ve onun değişim sürecini Neorealizm açısından ele almakta ve ağırlıklı olarak ikinci el kaynaklar ve internet haber ajanslarına dayalı içerik analizinden faydalanmıştır. Özellikle Türkiye-Ermenistan sınırının açılması konusu 2008 yılındaki Gürcistan Krizi’nden sonra Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan koridorunun alternatifi olarak Batı ülkeler tarafından önerilmiş ve ona yönelik süreç başlatılmıştır. Fakat Türkiye’deki ve Ermenistan’daki kamuoyu ve Azerbaycan’ın tepkisinden dolayı süreç iptal edilmiş ve 2012’den sonra Batı Gürcistan’a tekrar odaklanmaya başlamıştır. Böylece bu sınır “unutulmuş sınır” hâline gelmiştir. Diğer yandan, Rusya-Batı gerginliği tırmandıkça hem enerji güvenliğini sağlamak için hem de Kafkasya üzerindeki Rus nüfuzunu azaltmak için Batı ülkeler Türkiye-Ermenistan arasındaki müzakere sürecini aktif şekilde desteklemeye başlamış ve Ermenistan’ın Batıya entegrasyonu için Türkiye-Ermenistan sınırının açılmasını desteklemiştir.

Anahtar Kelimeler

ABD, Avrupa Ülkeleri, Türkiye-Ermenistan Sınırı, Güney Kafkasya, Rus Nüfuzu

Kaynakça

• Acar, D. Ş. (2009). Kafdağı’nın ardında saklı kalan komşuluk: Avrupa Birliği ve Güney Kafkasya. Karadeniz Araştırmaları, 6(22), 21-42.
• Agos. (2024). ABD ve AB’den Ermenistan’a destek. https://www.agos.com.tr/tr/yazi/30087/abd-ve-ab-den-ermenistan-a-destek adresinden 05. 04. 2024 tarihinde alınmıştır.
• Armenpress. (2024). James O’Brien: Ermenistan ve Azerbaycan topraklarından geçen yeni güzergâhın oluşturulmasıyla Orta Asya ülkeleri Rusya ve Çin'e daha az bağımlı olacak. https://armenpress.am/tr/article/1196778 adresinden 31. 07. 2024 tarihinde alınmıştır.
• Asker, A. (2010). “Ermeni açılımı” sonrası Türkiye-Azerbaycan ilişkileri. 21. Yüzyıl Dergisi, 15, 45-55.
• Bianet. (2022). Türkiye ve Ermenistan liderlerinden 13 yılın ardından ilk görüşme. https://bianet.org/haber/turkiye-ve-ermenistan-liderlerinden-13-yilin-ardindan-ilk-gorusme-268162 adresinden 07. 10. 2022 tarihinde alınmıştır.
• Chanadiri, N. (2022). Are Armenia-Turkey relations heading in an positive direction?. https://neweasterneurope.eu/2022/02/04/are-armenia-turkey-relations-heading-in-a-positive-direction/ adresinden 23. 02. 2022 tarihinde alınmıştır.
• De Waal, T. (2010). The Caucasus: An introduction. Oxford University Press.
• De Waal, T (2016). Büyük Felaketten sonra: Soykırım’ın gölgesinde Ermeni-Türk ilişkileri. A. Taşkent Ekmekçi, (Çev.). İletişim Yayınları.
• Deveci Bozkuş, Y. (2021). Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde tarihi bir dönem: Buzlar erimeye başlıyor. https://www.indyturk.com/node/448276/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/t%C3%BCrkiye-ermenistan-ili%C5%9Fkilerinde-tarihi-bir-d%C3%B6nem-buzlar-erimeye adresinden 17. 12. 2021 tarihinde alınmıştır.
• Deveci Bozkuş, Y. (2022). Karabağ Savaşı sonrası Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri, Journal of Balkan and Black Sea Studies, 8, 127-154.
• Dipam. (2023). AB’nin enerjide dışa bağımlılığı ve bunu azaltmaya yönelik çalışmaları. https://dipam.org/abnin-enerjide-disa-bagimliligi-ve-bunu-azaltmaya-yonelik-calismalari/#:~:text=%C4%B0lk%20olarak%2C%20AB'nin%20enerjide,kesintilerine%20kar%C5%9F%C4%B1%20savunmas%C4%B1z%20hale%20geliyor adresinden 23. 05. 2023 tarihinde alınmıştır.
• Dominese, G. (2005). Europe and security in the Caucasus. Transition Studies Review, 12(1): 101-118.
• Ermeni Haber Ajansı. (2024). G7 Dışişleri Bakanları Ermenistan-Türkiye sınırını açmaya çağırdılar. https://www.ermenihaber.am/tr/news/2024/04/21/G7-D%C4%B1%C5%9Fi%C5%9Fleri-Bakanlar%C4%B1-Ermenistan-T%C3%BCrkiye/273338 adresinden 21. 04. 2024 tarihinde alınmıştır.
• Forsyth, J. (2013). The Caucasus: A history. Cambridge University Press.
• Gavın, G., Toosı, N. ve Bazail-Eimil, E. (2023). EU, Russia and US held secret talks days before Nagorno-Karabakh blitz. https://www.politico.eu/article/eu-us-and-russia-held-secret-talks-days-before-nagorno-karabakh-crisis/ adresinden 04. 10. 2023 tarihinde alınmıştır.
• Gökçe, M. (2011). Yukarı Karabağ sorunu ve Türkiye-Ermenistan ilişkileri üzerine bir değerlendirme. Turkish studies, 6(1), 1139-1154.
• Görgülü, A. (2009). Towards a Turkish-Armenian rapprochement?, Insight Turkey, 11(2), 19-29.
• Graf, T., Steinbrecher, M. ve Biehl, H. (2023). From reluctance to reassurance: Explaining the shift in the Germans’ NATO alliance solidarity following Russia’s invasion of Ukraine. Contenporary Security Policy, 45(2), 298-330.
• Güneş, M. ve Arslan, T. (2018). Enerji bağımlılığında Avrupa Birliği, Rusya, Türkiye üçgeni ve Doğu Akdeniz alanı. Uluslararası Beşeri Bilimler Ve Eğitim Dergisi, 4(7), 32-60.
• Gürbüz, M. V. (2012). Kafkasya’da siyaset: Çatışma ortamı ve taraf güçler. Kadim Yayınları.
• Kasım, K. (2009). Soğuk Savaş sonrası Kafkasya. USAK Yayınları.
• Kemaloğlu, İ. (2022). Rusya’nın Güney Kafkasya politikası. 21. Yüzyılda Kafkasya (205-220) içinde. Kitabevi Yayınları.
• Kissinger, H. (1994). Diplomacy. Simon & Schuster.
• Kucera, J. (2023). Border monitors signal EU's deepening role as Armenia-Azerbaijan peace broker. https://www.rferl.org/a/armenia-azerbaijan-border-eu-monitors-russia/32577717.html adresinden 04. 09. 2023 tarihinde alınmıştır.
• Memmedli, M. (2022). Avrupa Birliği’nin Güney Kafkasya Politikası. Mehmet Dalar ve İlhan Sağsen (Ed.), Avrupa Birliği’nin Küresel ve Bölgesel Politikaları (303-327) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mikhelidze, N. (2009). After the 2008 Russia-Georgia war: Implications for the wider Caucasus. The International Spectator, 44(3), 27-42.
• Morgenthau, H. J. (1948). Politics among nations: The struggle for power and peace. Alfred A. Knopf.
• Oktay, H. (2012). Azerbaycan krizi. Haydar Çakmak (Ed.), Türk Dış Politikasında 41 Kriz (365-374) içinde. Kripto Yayınevi.
• Oktay, H. (2020). Ermenistan, Karabağ ve Koçaryan. Kafkassam. https://kafkassam.com/ermenistan-karabag-ve-koceryan.html adresinden 05. 10. 2020 tarihinde alınmıştır.
• Oktay, H. ve Cerrah, U. (2018). Uluslararası politikada kafkasya. Hitabevi Yayınları.
• Shiraev, E. B., Zubok, V. M. (2014). International relations. Oxford University Press.
• Shiralizade, N. (2018). Ermenistan’da “cadı avı”: Karabağ klanından kurtulmak isteyen Ermenistan’a Rusya’nın tepkisi. https://avim.org.tr/tr/Yorum/ERMENISTANDA-CADI-AVI-KARABAGKLANINDAN-KURTULMAK-ISTEYENERMENISTAN-A-RUSYA-NINTEPKISI adresinden 20. 12. 2018 tarihinde alınmıştır.
• Takeuchi, T. (2008). Gaidobukku kousaikankeiron [Uluslararası İlişkiler Kılavuzu]. Osaka Daigaku Shuppankai.
• Tarcan, B. H., Akgüller, H. ve Işık, K. (2018). Ahmet Davutoğlu Dönemi Türk Dış politikası. Econder, 2(2), 250-271.
• The Economist. (2022). The Turkey-Armenia relationship is thawing. https://www.economist.com/europe/2022/02/03/the-turkey-armenia-relationship-is-thawing adresinden 03. 02. 2022 tarihinde alınmıştır
• Topal, C. (2015). Türkiye’nin Güney Kafkasya Politikası ve Gürcistan. Turkish Studies, 10(1), 753-770.
• Veliyev, C. (2022). Azerbaycan ve Ermenistan nihai barış için önemli adımlar attı. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/azerbaycan-ve-ermenistan-nihai-baris-icin-onemli-adimlar-atti/2558506 adresinden 08. 04. 2022 tarihinde alınmıştır.
• Wakizaka, K. (2021). Rusya’nın Türkiye-Ermenistan sınırına yaklaşımının dönüşümü ve nedeni. Gökberk Durmaz (Ed.). Küreselden yerele 21. yüzyılda siyaset (25-48) içinde. İksad Yayınevi.
• Waltz, K. (1959). Man, the state and war: A theoretical analysis. Columbia University Press.
• Wohlforth, W. C. (2010) Realism. Christian Reus-Smit ve Duncan Snidal (Ed.). The Oxford handbook of international relations (131-149) içinde. Oxford University Press.
• Yazıcıoğlu, Y. (2022). Observers welcome dialogue between Turkey, Armenia. https://www.voanews.com/a/turkey-armenia-hold-first-talks-in-years-on-normalizing-ties-/6397361.html adresinden 14. 01. 2022 tarihinde alınmıştır.