2000 Sonrası Türk Romanında Erkekliğin Dönüşümü: Sinek Isırıklarının Müellifi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 151 - 166, 31.12.2024

Meliha Tatli

https://doi.org/10.22466/acusbd.1551553

Öz

Toplumsal cinsiyet çalışmaları erkek ve kadın kimlikleri üzerine birçok yönden araştırma yapan bir alan olmakla birlikte daha çok feminizm ve kadın çalışmaları üzerine yoğunlaşmıştır. Son zamanlarda yapılan akademik çalışmalara bakıldığında ise erkeğin kültürel, tarihsel, sosyal ve siyasal yönlerinin ele alındığı ve bu durumda erkeklik eleştirisi yapıldığı görülmüştür. Eleştirel erkeklik çalışmaları kadınların ikinci cins olarak görülmesini anlamak kadar erkeklerin neden tahakküm kurduğunu anlamanın da önemli olduğunu vurgular. Bu yüzden de yapılan erkeklik çalışmalarıyla birlikte erkeğin görülmeyen yönleri, dışa vurulmayan duyguları üzerinde durulmuştur. Birçok disiplinde olduğu gibi 2000 sonrası Türk romanında da erkeğin güç, iktidar ve bağımsızlığı karşılayan özellikleriyle değil daha çok zayıf ve kırılgan olarak yansıtıldığı görülmüştür. Çağdaş Türk Edebiyatı’nın önde gelen isimlerinden Barış Bıçakçı’nın “Sinek Isırıkları Müellifi” romanının başkarakteri Cemil, toplumsal cinsiyet rolleri dışında hareket eden, ataerkil sistemin öğretisine uymayan bir karakter olarak öne çıkar. Bu çalışmada Cemil’in erkeklik kimliğinin kendisiyle, çevresiyle ve karısı Nazlı’yla birlikte hangi yönlerden kırılmalar yaşadığı üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk Romanı, Barış Bıçakçı, Sinek Isırıklarının Müellifi, Toplumsal Cinsiyet, Erkeklik

Transformation of Masculinity in Turkish Novel After 2000: Sinek Isırıklarının Müellifi

Öz

Although gender studies is a field that conducts research on male and female identities in many ways, it mostly focuses on feminism and women's studies. When recent academic studies are examined, it is seen that the cultural, historical, social and political aspects of men are discussed and in this case masculinity is criticized. Critical masculinity studies emphasize that it is as important to understand why men dominate as it is to understand why women are seen as the second sex. For this reason, masculinity studies focus on the invisible aspects of men and their unexpressed emotions. As in many disciplines, it has been observed that in post-2000 Turkish novels, men are reflected as weak and fragile rather than with the characteristics of strength, power and independence. Cemil, the protagonist of the novel Sinek Isırıklarının Müellifi by Barış Bıçakçı, one of the leading names of Contemporary Turkish Literature, stands out as a character who acts outside gender roles and does not comply with the teachings of the patriarchal system. This study focuses on the aspects in which Cemil's masculine identity experienced fractures with himself, his environment and his wife Nazlı.

Anahtar Kelimeler

Turkish Novel, Barış Bıçakçı, Sinek Isırıklarının Müellifi, Gender, Masculinity

Kaynakça

• Atay, T. (2004). Erkeklik en çok erkeği ezer. Toplum ve Bilim, 101, 11-30
• Berktay, F. (2018). Tarihin cinsiyeti. Metis Yayınları.
• Berktay, F. (2019). Tek tanrılı dinler karşısında kadın Hristiyanlıkta ve İslamiyette kadının statüsüne karşılaştırmalı bir yaklaşım. Metis Yayınları.
• Bıçakçı, B. (2017). Sinek ısırıklarının müellifi. İletişim Yayınları.
• Bora, T. ve Bora, A. (2010). Bir erkeklik fantezisi: kurtlar vadisi. S. Coşar, A. Özman (Ed.), Milliyetçilik ve toplumsal cinsiyet edebiyat, medya, siyaset (175-193) İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2018). Eril tahakküm. (B. Yılmaz, Çev.). Bağlam Yayınları.
• Bozok, M. (2009). Feminizmin erkekler cephesindeki yankısı: erkekler ve erkeklik üzerine eleştirel incelemeler. Cogito, 58, 269-284.
• Connell, R. W. (2019). Erkeklikler. (N. Konukcu, Çev.). Phoenix Yayınları.
• Daş, C. (2010). Suçluluk, utanç ve cinsellik: niçin baktın bana öyle?. Psikeart, 9, 62-68.
• Demez, G. (2005). Kabadayıdan sanal delikanlıya değişen erkek imgesi. Babil Yayınları.
• Demir, M. (2013). Çevre olarak konumlandırılmış kadını ve doğayı birlikte düşünmek: Ekofeminizm. Doğu Batı, 63, 11-43.
• Gürbilek, N. (2016a). Kör ayna, kayıp şark. Metis Yayınları.
• Gürbilek, N. (2016b). Ev ödevi. Metis Yayınları.
• İlyasoğlu, A. (2015). Örtülü kimlik islamcı kadın kimliğinin oluşum öğeleri. Metis Yayınları.
• Kandiyoti, D. (2019). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar kimlikler ve toplumsal dönüşümler. Metis Yayınları.
• Karakaş, B. ve Çakır, B. (2013). Futbol, eşcinsellik ve Halil İbrahim Dinçdağ’ın hikayesi erkeklik ofsayta düşünce. İletişim Yayınları
• Keller, E. F. (2016). Toplumsal cinsiyet ve bilim üzerine düşünceler. (F. B. Aydar, Çev.). Metis Yayınları.
• Kılıç, E. Z. (2017). Kırın kabuklarınızı. Psikeart, 50, 16-19.
• Navaro, L. (2018). Tapınağın öbür yüzü. Remzi Kitabevi.
• Öğüt, H. (2017). Erkek olmak: büyük imkânsızlık. Psikeart, 50, 72-79
• Parla, J. (2017). Kadın eleştirisi neyi gerçekleştirdi?. S. Irzık, J. Parla (Ed.), Kadınlar dile düşünce edebiyat ve toplumsal cinsiyet (15-33) İletişim Yayınları.
• Rowbotham, S. (1998). Kadın bilinci, erkek dünyası. (Ş. Alpagut, Çev.). Payel Yayınları.
• Selek, P. (2018). Sürüne sürüne erkek olmak. İletişim Yayınları.
• Sözalan, Ö. (2017). Anayurt oteli’nde geceleyen kadın. S. Irzık, J. Parla (Ed.), Kadınlar dile düşünce edebiyat ve toplumsal cinsiyet (251-274) İletişim Yayınları.
• Tatli, M. (2020). Barış Bıçakçı’nın romanlarında toplumsal cinsiyet bağlamında erkeklik inşası (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ardahan Üniversitesi.
• Yıldız, A. (2012). Kızlığımı bozdum, hükümsüzdür! nilbar güreş pratiği üzerine bir yazı. C. Çakırlar, S. Delice (Ed.), Cinsellik muamması Türkiye’de queer kültür ve muhalefet (541-557) Metis Yayınları.
• Yaşın Dökmen, Z. (2019). Toplumsal cinsiyet sosyal psikolojik açılımlar. Remzi Kitabevi.
• Zeybekoğlu, Ö. (2013). Toplumsal cinsiyet bağlamında erkeklik olgusu. Eğiten Kitap.