Performansa Dayalı Ek Ödeme Sisteminin Sağlık Hizmetlerine Etkisi: Adıyaman Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 183 - 201, 31.12.2024

Sıdıka Kaya , Ayşe Ferdane Oğuzöncül

https://doi.org/10.22466/acusbd.1555388

Öz

Günümüzde hastaneler, değişen rekabet koşullarında maliyetleri düşük tutarak kaliteli ve etkili sağlık hizmeti sunmayı hedeflemektedir. Sağlık kuruluşlarının etkin ve verimli hizmet sunabilmesi, belirledikleri hedeflere ulaşmaları açısından performans ölçüm ve denetimlerinin düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesine ve değerlendirilmesine bağlıdır. Bu araştırmada, Adıyaman Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde performansa dayalı ek ücret sisteminin sağlık personeli üzerindeki etkileri incelenmiş ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada anket yöntemi kullanılmış ve elde edilen veriler SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. İstatistiksel analizlerde standart sapma, aritmetik ortalama, frekans dağılımları, çapraz tablolar, varyans analizi (ANOVA), Student's t-testi, ki-kare testi gibi çeşitli istatistiksel teknikler kullanılmıştır. Analiz sonucunda, hekimlerin %60’ı ve yardımcı sağlık personelinin %80,7’si performansa dayalı ek ücret uygulamasından memnun olmadığı tespit edilmiştir. Araştırma bulguları, çalışanlar arası ek ödeme miktarındaki yüksek farkın çalışan hoşnutsuzluğunu artırdığını ve performans değerlemedeki en büyük sorunun motivasyon eksikliği olduğunu göstermektedir. Araştırmada Türkiye’deki bir sağlık kurumuna odaklanılmış ve ülkeye özel bulgular sunulmuştur. Bu, öncelikle gelişmiş ülkeleri inceleyen çalışmalardan farklılaşmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Performans, Performans Yönetimi, Performans Değerleme, Sağlık, Sağlık Hizmetleri

The Effect of Performance-Based Additional Payment System on Health Services: A Research at Adıyaman Training and Research Hospital

Öz

Today, hospitals aim to provide quality and effective health services by keeping costs low in changing competitive conditions. For health institutions to provide effective and efficient services, they must regularly perform and evaluate performance measurements and audits to achieve their goals. This study, examined and evaluated the effects of the performance-based additional payment system on healthcare personnel at Adıyaman Education and Research Hospital. The study used the survey method, and the data obtained were analyzed with the SPSS package program. Various statistical techniques such as standard deviation, arithmetic mean, frequency distributions, cross-tabulations, analysis of variance (ANOVA), Student's t-test, chi-square test were used in statistical analysis. As a result of the analysis, it was determined that 60% of physicians and 80.7% of auxiliary healthcare personnel were not satisfied with the performance-based additional payment application. The research findings show that the high difference in the amount of additional payment among employees increases employee dissatisfaction and the biggest problem in performance evaluation is lack of motivation. The study focused on a health institution in Turkey and presented country-specific findings. This differentiated it from studies that primarily examined developed countries.

Anahtar Kelimeler

Performance, Performance Management, Performance Appraisal, Health, Health Services

Kaynakça

• Akal, Z. (1998). İşletmelerde performans ölçümü ve denetimi, MPM Yayınları.
• Ateş, H., Kırılmaz, H., Aydın, S. (2007). Sağlık sektöründe performans yönetimi: Türkiye örneği, Asil Yayın Dağıtım (1. Basım).
• Audenaert, M., Decramer, A., & George, B. (2021). How to foster employee quality of life: The role of employee performance management and authentic leadership. Evaluation and Program Planning, 85, 101909.
• Aydın, S., ve Demir, M. (2007). Sağlıkta performans yönetimi: Performansa dayalı ek ödeme sistemi (2. Basım).
• Bayraktaroğlu, S. (2008). İnsan kaynakları yönetimi, ss. 103-134.
• Bingöl, D. (2006). İnsan kaynakları yönetimi, Arıkan Yayıncılık.
• Conrad, L., & Uslu, P. G. (2012, December). UK health sector performance management: Conflict, crisis and unintended consequences. In Accounting Forum (Vol. 36, No. 4, pp. 231-250). No longer published by Elsevier.
• Çankaya, M. (2017). Hastane çalışanlarının performansa dayalı ek ödeme sistemine ilişkin görüşleri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde bir araştırma. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(4), 272-282. https://doi.org/10.5455/sad.13-1505661548
• Çelik, Y. (2007). Sağlık çalışanlarının ücretlendirilmesinde kullanılan mevcut ödeme yöntemleri ve performansa dayalı ücretlendirme sistemlerinin önemi. (Editörler: Hamza Ateş, Harun Kırılmaz ve Sabahattin Aydın). Sağlık Sektöründe Performans Yönetimi: Türkiye Örneği, s174-205.
• Çıta, K., ve Keçecioğlu, T. (2015). Çalışanların performans yönetimi sistemini algılamaları üzerine bir araştırma. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 19-36.
• Çoruh, M. (1997). Sağlık kalite sisteminde performans değerlendirmesi, (6. Ulusal Kalite Kongresi Bildirileri), Kasım.
• Decramer, A., Audenaert, M., Van Waeyenberg, T., Claeys, T., Claes, C., Vandevelde, S., ... & Crucke, S. (2015). Does performance management affect nurses’ well-being?. Evaluation and program planning, 49, 98-105.
• Ekingen, E., Yıldız, A., Korku, C., Korkmazer, F. (2017). Hastanelerde uygulanan performansa dayalı ek ödeme sisteminin çalışanların motivasyonu ve performansına etkisi üzerine bir araştırma. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(12), 71-83.
• Erbaş, M. S., ve Kutlu, Ö. (2021). Türk kamu yönetiminde bireysel performans değerlendirmesi ve ülke örnekleri. Sayıştay Dergisi, 31(119), 69-97.
• Esatoğlu, E., (2007). Hastanelerde performans ölçümü. Sağlık sektöründe performans yönetimi: Türkiye örneği, Asil Yayın.
• Fatima, T., & Elbanna, S. (2023). Advancing sustainable performance management in the hospitality industry: A novel framework based on a health-inclusive balanced scorecard. Tourism Management Perspectives, 48, 101141.
• Fettah, K., ve Şahin, B. (2009). Birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan personelin performansa dayalı döner sermaye ek ödeme uygulamasına ilişkin değerlendirmeleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(2), 177-201.
• Gazi, A. (2006). Sağlık bakanlığı hastanelerinde performansa dayalı ek ücret ödeme sisteminin hastalar ve sağlık personeline olan etkisinin analizi Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi.
• Gruman, J. A., & Saks, A. M. (2011). Performance management and employee engagement. Human resource management review, 21(2), 123-136.
• Gupta, L., Salman, T., Zolanvari, M., Erbad, A., & Jain, R. (2019). Fault and performance management in multi-cloud virtual network services using AI: A tutorial and a case study. Computer Networks, 165, 106950.
• Güler, H., Kayral, İ. H., Demir, M., ve Atasever, M. (2014). Sağlıkta yönetici performansı ölçüm modeli ve uygulama başarısı. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 8(2), 1-26.
• Jelinkova, L., & Striteska, M. (2015). Selected components affecting quality of performance management systems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 210, 181-187.
• Karaca, M., ve Demirtaş, Ö. (2024). Sağlık personelinin performans değerlendirmesine yönelik bir model önerisi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(1), 16-35. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1162415
• Karahan, A., Ersan Ö. (2009). Hastanelerde performans yönetim sistemi ve veri zarflama analizi, 1. Basım, Nobel Yayın Dağıtım.
• Kırılmaz, H. (2013). Hasta memnuniyetini etkileyen faktörlerin sağlık hizmetlerinde performans yönetimi çerçevesinde incelenmesi: Poliklinik hastaları üzerine bir alan araştırması. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 1, 11–21.
• Kırılmaz, H. (2007). Türk sağlık sektöründe uygulanan ücret ve istihdam modellerinin insan kaynakları yönetimine yansımaları. (Editörler: Hamza Ateş, Harun Kırılmaz ve Sabahattin Aydın). Sağlık Sektöründe Performans Yönetimi: Türkiye Örneği. Asil Yayın Dağıtım, 207-241.
• Korku, C., ve Kaya, S. (2019). Performansa dayalı ek ödeme sisteminin hastane hizmet kalitesine etkisi: Hastane yöneticileri ve sağlık personelinin değerlendirmeleri. Verimlilik Dergisi (3), 83-113.
• Mercanlıoğlu, Ç. (2012). Örgütlerde performans yönetimi ile iş görenlerin motivasyonu arasındaki ilişki. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 41-52.
• Şimşek, Ş., ve Öge, S. (2011). İnsan kaynakları yönetimi, 4. Basım, Eğitim Akademi.
• Özdemir, N. (2021). Sağlık sektöründe insan kaynakları yönetiminde performans yönetimi ve personel verimliliği. Journal of Organizational Psychology and Behavior, 2(1), 28-36.
• Özer, M. A. (2009). Performans yönetimi uygulamalarında performansın ölçümü ve değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, (73), 3-29.
• Özkal, E. S., ve Özkara, B. (2022). Hekim ve hemşirelerin performansa dayalı ek ödeme sistemine ilişkin görüşleri: Nitel bir araştırma.
• Öztunç, İ., ve Cural, M. (2017). Performansa dayalı ek ödeme sisteminin kamu sağlık hizmetleri memnuniyeti üzerine etkileri. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 880-891.
• Öztürk, Ü. (2006). Organizasyonlarda performans yönetimi, I.Basım, Sistem Yayıncılık.
• Palmer, Margaret J. (1993). Performans değerlendirmeleri, (Çeviren: Doğan Şahiner), Rota Yayınları.
• Ross, J. (1991). Total quality management, St. Lucie Press.
• Sülkü, S. N. (2011). Performansa dayalı ek ödeme sisteminin kamu hastanelerinin verimliliği üzerine etkileri. Maliye Dergisi, 160, 242-268.
• Taşer, M., ve Çakır, H. (2021). Üniversite hastanelerinde çalışan personelin bölüm verimliliğine dayalı performans uygulaması modeli üzerine değerlendirmeleri. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 8(2), 105-133. https://doi.org/10.34232/pjess.952644
• Tengilimoğlu, D., Işık, O., Akbolat ,M. (2012). Sağlık işletmeleri yönetimi, 4. Basım, Nobel.
• Uyargil, C., Adal, Z., Ataay, İ., ve diğ. (2013). İnsan kaynakları yönetimi, 6. Baskı, Beta Basım Yayım.
• van der Geer, E., van Tuijl, H. F., & Rutte, C. G. (2009). Performance management in healthcare: performance indicator development, task uncertainty, and types of performance indicators. Social science & medicine, 69(10), 1523-1530.
• van Elten, H., & van der Kolk, B. (2024). Performance management in healthcare: performance indicator development, task uncertainty, and types of performance indicators. British Accounting Review.
• WHO (2003a). How can hospital performance be measured and monitored? pp:1-17, www.euro.who.int (document/e82975. pdf), Erişim Tarihi: 10.03.2007.
• Yıldırım Kaptanoğlu, A. (2011). Birinci basamak ve yataklı kamu sağlık kurumlarının gelirlerinden yapılan ödemelerde performans yönetimi kavramı. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi (3), 142-151.
• Yüksel, İ. (2022). Kamu hastanelerinde performansa dayalı ek ödeme model önerisi: Bir üniversite hastanesi örnek uygulama. Business Economics and Management Research Journal, 5(3), 169-191.