TÜRKİYE’DEKİ KURUMSAL AKADEMİK ARŞİVLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, , 41 - 54, 30.06.2021

Emine Cengiz

https://doi.org/10.53474/ad.855508

Cited By: 4

Öz

Türkiye’de kurumsal akademik arşiv çalışmaları her geçen gün artmaktadır. Araştırma kurumları olan üniversiteler bünyelerinde oluşturulan her türlü akademik veriyi kendi kurumsal akademik arşivlerine eklemektedirler. Bu çalışma Türkiye’deki araştırma kurumlarının kurumsal akademik arşiv bağlamında genel olarak değerlendirmesini amaçlanmaktadır. Çalışmada betimleme yöntemi kullanılmıştır. İlk olarak Türkiye’deki tüm üniversiteleri içeren bir veri havuzu excel sayfası aracılığı ile oluşturulmuştur. Çalışma sırasında akademik arşivlerin web sayfaları, TÜBİTAK Harman, OpenDOAR, OpenAIRE, ROARMAP sayfaları tek tek incelenmiş ve bulunan veriler bu havuza aktarılmıştır. Çalışmada araştırma kurumlarının kurumsal akademik arşive sahip olma durumları, kurumsal akademik arşive sahip olanların politikaları/yönergeleri olup olmadığı, kurumsal akademik arşivlerinin kaçının OpenDOAR, OpenAIRE ve ROARMAP sistemlerine kayıt olduğu, kaçının TÜBİTAK Harman’da listelendiği ve kurumsal akademik arşiv oluşturma aşamasında kaç kurumun özel destek hizmeti aldığı bilgileri saptanmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda kurumsal akademik arşivlerle ilgili önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kurumsal akademik arşiv, Türkiye, açık erişim, araştırma kurumları, üniversiteler, kurumsal arşiv, universities, institutional repository

Teşekkür

Teşekkür: Çalışma sonrasında değerli görüşlerini benimle paylaşan ve çalışmanın geliştirilmesinde desteklerini esirgemeyen sevgili hocam Dr. Öğr. Üyesi Lale ÖZDEMİR ŞAHİN’e çok teşekkür ederim.

AN EVALUATION OF ACADEMIC INSTITUTIONAL REPOSİTORY IN TURKEY

Öz

Academic institutional repositories in Turkey are increasing every day. Universities, which are research institutions, add all kinds of academic data created within their bodies to their academic institutional repositories. This study aims to evaluate the overall context of the academic institutional repositories of academic research institutions in Turkey. In this study the descriptive method was used. Firstly contains all the universities in Turkey was created through an excel sheet data pool. In the study, whether the research institutions have an academic institutional repositories, whether those who have academic institutional repositories have policies / guidelines, how many academic institutional repositories are registered to OpenDOAR, OpenAIRE and ROARMAP systems, how many are listed in TUBITAK Harman and how many institutions have special support during the establishment of academic institutional repositories attempts were made to determine the information from which they received the service. As a result of the study, suggestions were made regarding academic institutional repositories.

Anahtar Kelimeler

academic institutional repository, Turkey, open access, research institutions

Kaynakça

• Açık Erişim Türkiye. (2020).Erişim tarihi ve adresi: 31 Ekim 2020 http://acikerisim.org/acik-erisim-nedir/
• Açık Erişim Yayıncılığı Üzerine Bethesda Bildirimi. (2003).Erişim tarihi ve adresi: 31 Ekim 2020 http://legacy.earlham.edu/~peters/fos/bethesda.htm
• Afzali, M. (2009). Türkiye’de açık erişim, kurumsal arşivler ve akademik kütüphaneler. (Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Erişim adresi: http://bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/2062/220/141.pdf?sequence=1
• Afzali, M. ve Tonta, Y. (2010). Türkiye’deki kurumsal arşivlerin web analizi. S. Kurbanoğlu ve diğerleri (Yay. haz.). 2. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, 22-24 Ekim 2010, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Bildiriler Kitabı içinde (s.155-163), Ankara.
• Al, U. ve Tonta, Y. (2014). Açık Erişim politikalarının geliştirilmesi ve PASTEUR4OA Projesi. Türk Kütüphaneciliği, 28(3), 433-436. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/2455/2438
• Alaca, E., Büyükçolpan, T. ve Kanık, L. (2019). Bilimsel bilginin erişiminde ve paylaşımında kurumsal açık arşiv yaklaşımı: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi örneği. 20(2), 1-39. doi: 10.15612/BD.2019.736
• Alav, O. (2018). Türkiye’de Kurumsal Açık Erişim Arşiv Yönetişimi Üzerine Bir Araştırma ve Model Önerisi. (Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta). Erişim adresi: http://tez.sdu.edu.tr/Tezler/TS02700.pdf
• ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler Grubu Çalıştay Sunumu. (2012).Erişim tarihi ve adresi: 31 Ekim 2020 https://ankos.org.tr/wp-content/uploads/2018/10/Ulusal_AE_Calistayi_Sunum.pdf
• Asadı, S., Abdulah, R., Yah, Y. ve Nazır, S. (2019). Understanding institutional repository in higher learning institutions: a systematic literature review and directions for future research. IEEE Accsess, 7, 35242-35263. doi:10.1109/ACCESS.2019.2897729
• Budapeşte Açık Erişim Girişimi. (2002).Erişim tarihi ve adresi: 31 Ekim 2020 https://www.budapestopenaccessinitiative.org/translations/turkish-translation
• Connell, T. H. ve Cetwinski, T. (2010). The impact of institutional repositories on technical services. Technical Services Quarterly, 27(4), 331-346. doi:10.1080/07317131003765993
• Çelik, S. ve Çelik, R. (2019). Sürdürülebilir bir kurumsal akademik arşiv yönetimi: Doğuş Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi deneyimi. Yükseköğretim Dergisi, 9(1), 91-102. doi:10.2399/yod.18.020
• Dawson, P. H. ve Yang, S. Q. (2016). Institutional repositories, open access and copyright: what are the practices and implications? Science & Technology Libraries, 35(4), 279-294. Erişim adresi: http://eprints.rclis.org/32654/
• Doğan, G. (2019, 12 Şubat). Türkiye’deki Akademik Arşivlerin Durumu. Erişim adresi: https://sarkac.org/2020/02/turkiyedeki-akademik-arsivlerin-durumu/
• Ertürk, K. L. (2008). Türkiye'de bilimsel iletişim: Bir açık erişim modeli önerisi. (Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Ertürk, K. L. ve Küçük, M. E. (2010). Bilimsel Bilginin Görünürlüğü: Hacettepe Üniversitesi’nde Açık Erişim Farkındalığı. Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 63-93. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48913/623693
• Karasözen, B. (2002). Kurumsal Arşivler. F. Rukancı ve diğerleri (Yay. haz.). Elektronik Gelişmeler Işığında Araştırma Kütüphaneleri Sempozyumu, 24-26 Ekim 2002, Bolu.
• Karasözen, B., Umut Zan, B. U. ve Atılgan, D. (2010). Türkiye’de Açık Erişim ve Bazı Ülkelerle Karşılaştırma. Türk Kütüphaneciliği, 24(2), 235-257. Erişim adresi: https://ankos.org.tr/wp-content/uploads/2018/10/Turkiyede-Acikerisim.pdf
• Kayaoğlu, H. D. (2006). Açık erişim kavramı ve gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye için anlamı. Türk Kütüphaneciliği, 20(1), 29-60. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/79/78
• Küçük, M. E. (2002). Elektronik Dergiler ve Alternatif Yaklaşımlar. F. Rukancı ve diğerleri (Yay. haz.). Elektronik Gelişmeler Işığında Araştırma Kütüphaneleri Sempozyumu, 24–26 Ekim 2002, Bolu.
• Marsh, C., Wackerman, D. ve A.W. Stubbs, J. (2017). Creating an institutional repository: elements for success! The Serials Librarian, 72(1-4), 3-6. doi:https://doi.org/10.1080/0361526X.2017.1297587
• Martin, S., Muruganantham, T. ve Vijayalakshmi, R. (2016). Development of institutional repository: an overview. Journal of Advances In Librarianship, 7(1), 63-67. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/315684024
• Nagra, K. A. (2013). Building institutional repositories in the academic libraries. Community & Junior College Libraries, 18(3-4), 137-150. doi:https://doi.org/10.1080/02763915.2012.799028
• OpenAIRE. (2009).Erişim tarihi ve adresi: 31 Ekim 2020 https://www.openaire.eu/openaire-history
• OpenAIRE. (2012). Araştırma kurumları için OpenAIRE kılavuzu. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 416-438. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/377/370
• Özel, N. (2005). Bilimsel Yayınlara Açık Erişim: Bakış Açıları (Sunum)(Yay. haz.). Akademik Bilişim, 2-4 Şubat 2005, Gaziantep.
• Polat, C. (2006). Bilimsel Bilgiye Açık Erişim ve Kurumsal Açık Erişim Arşivleri. Journal of Social Sciences, 6(37), 53-80. Erişim adresi: 31 Ekim 2020 https://core.ac.uk/download/pdf/11881235.pdf
• Prabhakar, S. V. R. ve Manjula Rani, S. V. (2016). Benefits and perspectives of instituonal repository in academic libraries. Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies, 6904-6909. Erişim adresi: http://oaji.net/articles/2017/1201-1529140842.pdf
• Saini, O. P. (2018). Understanding the role of institutional repository in digital preservation in academic libraries: a review of literature. Library Philosophy and Practice. Erişim adresi: http://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1904
• Tonta, Y. (2005a). Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler. 41. Kütüphane Haftası, 28 Mart-3 Nisan, Ankara’da sunulan bildiri.Erişim tarihi ve adresi: 2.11.2020 http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-kut-haftasi-2005-acik-erisim.pdf
• Tonta, Y. (2007). Açık erişim ve tıpta bilimsel iletişimin geleceği. In Bilimsel Yayınlar Kitabı. Ankara: Klinik Araştırmalar Derneği.
• Tonta, Y. (2005b). Bilimsel Bilgiye Açık Erişim. E-Dünyada Bilgi Yönetimi: Bilimsel İletişim için Yeni Modeller Uluslararası Konferansı.Erişim tarihi ve adresi: 2.11.2020 http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-yeditepe
• Tonta, Y. (2008). Open access and institutional repositories. In D. Bayır (Ed.), Turkish Libraries in Transition: New Opportunities and Challenges (pp. 27-47). İstanbul: Turkish Librarians’ Association.
• YÖK Açık Erişim ve Açık Bilim Çalışmaları. (2020).Erişim tarihi ve adresi: 2.11.2020 https://acikerisim.yok.gov.tr/acik-erisim
• Yurtseven, M. (2019). Kurumsal Akademik Arşivlerde Farkındalık Oluşturma Çalışmaları: İSTE Kurumsal Akademik Arşivi Örneği. Türk Kütüphaneciliği, 33(3), 171-181. Erişim adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/3013/2883
• Yükseköğretim Kanunu. (1981). Resmi Gazete (Sayı: 2547). Erişim adresi: 31 Ekim 2020 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf
• Zan, B. U., Altay, A., Çolaklar, H. ve Taşkın, N. (2020). Akademisyenlerin açık erişim ve kurumsal akademik arşiv konusunda bilgi ve farkındalık düzeylerinin belirlenmesi: Bartın Üniversitesi üygulama örneği. Türk Kütüphaneciliği, 34(3), 509-535. doi:10.24146/tk.779734