Öz
Teknolojik gelişmelerin en önemli ve popüler örneklerinden biri üretici yapay zekâdır. Üretici (veya üretken) yapay zekâ, hizmete sunulduğu platform üzerinde, kullanıcılarına özellikle yazı, ses ve görüntü formatlarında çıktılar üreterek faaliyet gösterir. Yapay zekâ bu üretimi yapabilmek için, özellikle gerçek ve tüzel kişilere ait metin, ses ve görüntü başta olmak üzere çok sayıda veriyle beslenir. Üretici yapay zekânın kullanıcılarına hızlı ve kolayca içerik elde etme imkânı sunması, onu sıklıkla tercih edilir hâle getirmiştir. Ancak üretici yapay zekânın gerek kaynak ve üretim yöntemleri gerek ürünlerin kendisi muhtelif hukuk normlarına temas etmektedir. Bu durum ise hangi hukuk normlarının ihlal edilebileceği ve kimlerin sorumlu olabileceği sorularını doğurmaktadır. Bu kapsamda çalışmamızda, öncelikle ihlali muhtemel normlar genel hatları ile ele alınacaktır. Özellikle kişilik hakkı, kişisel veriler, fikri haklar, haksız rekabet gibi normların ihlal edilebilme ihtimali yüksektir. İkinci olarak ise kimlerin sorumlu olabileceği üzerinde durulmalıdır. Bu noktada ise kullanıcının sorumluluğu ile üretici yapay zekâyı kullanıma sunan platformun sorumlulukları incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Üretici Yapay Zekâ Üretken Yapay Zekâ Hukuki Sorumluluk Kişilik Hakkı Kişisel Veriler Fikri Haklar Ürün Sorumluluğu 5651
Kaynakça
- Abbott R/Rothman E, “Disrupting Creativity: Copyright Law in the Age of Generative Artificial Intelligence”, Vol. 75, 2023, Florida Law Review, ss. 1141-1201.
- Açıkgöz D, Çalışanın Haksız Rekabet Eylemleri ve Tazminat Sorumluluğu, Seçkin, Ankara, 2023.
- Akbulut B, “Yapay Zeka Ve Ceza Hukuku Sorumluluğu”, C. 27, S. 4, 2023, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 267-319.
- Aksoy Retornaz E E, Bir Siber Taciz Biçimi: Cinsel İçerikli Görüntüleri Rızaya Aykırı Olarak İfşa Etme, Yayma, Erişilebilir Kılma veya Üretme Suçu (Revenge Porn ve Deep Fake), On İki Levha, İstanbul, 2021.
- Anıkaydın İ, “Deepfake Uygulamalarının Hukuki Boyutu”, Y. 12, S. 2, 2022, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 736-747.
- Ayvaz Tunç Ö/Yavuz H, “Yaratıcı Süreçlerin Dijital Evrimi: Animasyon ve Yapay Zekâ”, C. 14, S. 2, 2023, Marmara Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, ss. 114-132.
- Balaban M F/Kulular İbrahim M A, “ChatGPT Gibi Sohbet Yazılımlarının (Sohbet Botları/ Chatbots) Neden Olduğu Hukuka Aykırılıkların Önlenmesi”, C. 5, S. 2, 2023, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 747-789.
- Banh L/Strobel G, “Generative Artifcial Intelligence”, Vol. 33, 2023, Electronic Markets, (63) ss. 1-17.
- Baş S, “7223 Sayılı Kanun Kapsamında Ürün Sorumluluğu Kavramına Genel Bir Bakış”, Y. 13, S. 52, 2022, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, ss. 349-382.
- Başlar Y, “İnternet Süjeleri ve Cezai Sorumlulukları”, C. 19, S. 2, 2022, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 603-633.
- Bora Çınar S, “Fikri Mülkiyet Hukukunun Dabus’la İmtihanı: Yapay Zekâ Sistemleri Buluş Sahibi Olarak Kabul Edilebilir Mi?”, C. 14, S. 2, 2023, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 387-400.
- Büyüksağiş E/Türkoğlu E C/Alptekin O, “Yapay Zekâ İşletenin Hukuki Sorumluluğu”, Hukuk Perspektifinden Yapay Zekâ, Edt.: Erdem Büyüksağiş, On İki Levha, İstanbul, 2022, ss. 57-110.
- Can E, “Yapay Zekâ Sistemlerinin Siber Suçlarla Mücadeledeki Rolü: Bilişim Ve Uluslararası Hukuk İncelemesi”, C. 27, S. 3, 2023, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 345- 382.
- Çelik A, Ticaret Hukuku, 13. Baskı, Seçkin, Ankara, 2023.
- Çelt D Ö, “Ürün Sorumluluğunda Yaşanan Güncel Gelişme: 7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu”, C. 7, S. 1, 2021, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 73-114.
- Çetiner S/Bozkurt-Yüksel A E, Ticari İşletme ve Şirketler Hukuku, 6. Baskı, Seçkin, Ankara, 2023.
- Demir R, 7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu (ÜGTDK) Açısından Yapay Zekâ İmalatçısının Ürün Sorumluluğu, Adalet, Ankara, 2023.
- Doğan E, Yapay Zekanın Hukuki Statüsü ve Sorumluluğu, Seçkin, Ankara, 2022.
- Dural M/Öğüz T, Türk Özel Hukuku - Cilt II: Kişiler Hukuku, 23. Baskı, Filiz, İstanbul, 2022.
- Ebers M, “Yapay Zeka İçin Sözleşmeden Kaynaklanmayan Sorumluluk – Temel Sorunlar”, Çev. Zehra Başer Doğan, S. 16, 2019, Hukuk Köprüsü, ss. 75-109.
- Erdil E, Haksız Rekabet Hukuku, 3. Baskı, Seçkin, Ankara, 2022.
- Eren F/Dönmez Ü, Eren Borçlar Hukuku Şerhi, Cilt 2, Yetkin, Ankara, 2023.
- Furrer A/Müller-Chen M/Çetiner B, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, On İki Levha, İstanbul, 2021.
- Gayretli Aydın S, Yapay Zekânın Ürün Sorumluluğu, Adalet, Ankara, 2023.
- Gözet M/Filiz U/Yılmaz A E, “Üretken Yapay Zekâ”, C. 7, S. 1, 2023, International Journal of Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies, ss. 32-40.
- Güçlütürk O G, Yapay Zeka ve Verinin Kullanımı, On İki Levha, İstanbul, 2022.
- Gül Ünlü D/Küçükşabanoğlu Z, “Dezenformasyon ve Yapay Zekâ: Dezenformasyonla Mücadele Yollarına Yapay Zekâ Uzmanlarının Gözünden Bakmak”, S. 11, 2023, İletişim ve Diplomasi, ss. 83-106.
- Güner C, “Yapay Zekânın Verdiği Zarardan Doğan Sözleşme Dışı Sorumluluğa Uygulanacak Hukuk”, Y. 8, S. 15, 2020, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, ss. 229-272.
- Güneş İ, Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, 4. Baskı, Seçkin, Ankara, 2022.
- Karasu R/Suluk C/Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku, 7. Baskı, Seçkin, Ankara, 2023.
- Keser Y, Ürün Sorumluluğu, Seçkin, Ankara, 2021.
- Lindberg V, “Building and Using Generative Models Under US Copyright Law”, Vol. 18, No. 2, 2023, Rutgers Business Law Review, ss. 1-65.
- Lukas A J F, “Generative Artificial Intelligence under German Copyright Law (Part 1)”, 2023, SSRN, ss. 1-12.
- Narbay Ş/Kirazlı Ş N, “Otonom Araçlarda Yapay Zekâ, Kişisel Verilerin İşlenmesi ve Sonuçları”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 1, 2023, ss. 49-65.
- Novelli C/Casolari F/Hacker P/Spedicato G/Floridi L, “Generative AI in EU Law: Liability, Privacy, Intellectual Property, and Cybersecurity”, 2024, SRRN, ss. 1-35.
- Oğuzman M K/Seliçi Ö/Oktay-Özdemir S, Kişiler Hukuku, 22. Baskı, Filiz, İstanbul, 2024.
- Ozan Özparlak B/Çetin M, “ChatGPT ve Üretici Yapay Zekâ Modellerinde Mahremiyet ve Güvenliğin Hukuki Boyutu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 29, S. 2, 2023, ss. 1003-1040.
- Özçelik Ş. B, “Yapay Zekanın Veri Koruma, Sorumluluk Ve Fikri Mülkiyet Açısından Ortaya Çıkardığı Hukuki Gereksinimler”, S. 66, 2021, Adalet Dergisi, ss. 87-116.
- Öztekin A, Teori ve Uygulamada Türk İnternet Hukuku, Seçkin, Ankara, 2023.
- Polat C, “Türk ve Avrupa Birliği Hukukunda Ürün Sorumluluğu”, C. 70, S. 4, 2021, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 973-1041.
- Sağlam İ/Girgin E, “Yapay Zekâ ve Sözleşme Dışı Kusursuz Sorumluluk”, C. 10, S. 19, 2022, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 37-87.
- Surden H, “Artificial Intelligence And Law:An Overview”, Vol. 35, Iss. 4, 2019, Georgia State University Law Review, ss. 1305-1337.
- Şimşirgil A/Ekinci E B, Ahmet Cevdet Paşa ve Mecelle, KTB Yayınları, İstanbul, 2008.
- Turgut Bilgiç E, “Genel Veri Koruma İlkelerinin Yapay Zekâ Karşısında Uygulanabilirliği Sorunu”, Y. 15, S. 57, 2024, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, ss. 247-282.
- Wharton G F, Legal Maxims: With Observations and Cases, Printed by Horace Cox, London, 1865.
- Yünlü S, Görüntü Üzerinde Kişilik Hakkı, 2. Baskı, On İki Levha, İstanbul, 2023.
- https://ai.googleblog.com/2018/05/duplex-ai-system-for-natural-conversation.html (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://ai.meta.com/llama/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://apnews.com/article/artists-ai-image-generators-stable-diffusion-midjourney-7ebcb6e6ddca3f165a3065c70ce85904 (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://bard.google.com/chat (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://cbddo.gov.tr/sss/yapay-zeka/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://chat.openai.com/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://copilot.microsoft.com/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://designer.microsoft.com/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://edition.cnn.com/2023/04/29/us/ai-scam-calls-kidnapping-cec/index.html (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://elevenlabs.io/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tay_(chatbot) (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://gemini.google.com/ (s.e.t.: 03.05.2024)
- https://imagen.research.google (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://karararama.yargitay.gov.tr (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://leonardo.ai (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://openai.com/index/sora (s.e.t.: 03.05.2024)
- https://openai.com/product/dall-e-2 (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://uberduck.ai/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://sustainabletechpartner.com/topics/ai/generative-ai-lawsuit-timeline/ (s.e.t.: 03.05.2024)
- https://www.aa.com.tr/tr/teyithatti/aktuel/yapay-zekayla-hazirlanan-youtube-reklamlari-yaniltiyor/1817129 (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.aa.com.tr/tr/teyithatti/blog/unluler-uzerinden-deepfake-sahtecilik-scarlett-johansson/1816703 (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.adobe.com/sensei/generative-ai/firefly.html (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.britannica.com/technology/artificial-intelligence (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.descript.com/lyrebird (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2024-0138_EN.html#title1 (s.e.t.: 03.05.2024)
- https://www.heygen.com/video-translate (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.midjourney.com/home/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.nvidia.com/en-us/ai-data-science/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.reuters.com/technology/australian-mayor-readies-worlds-first-defamation-lawsuit-over-chatgpt-content-2023-04-05/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.shutterstock.com/discover/shutterstock-ai (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.synthesia.io/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.theverge.com/2023/2/6/23587393/ai-art-copyright-lawsuit-getty-images-stable-diffusion (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.washingtonpost.com/technology/2023/04/05/chatgpt-lies/ (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.webtekno.com/drake-the-weeknd-heart-on-my-sleeve-yapay-zeka-h133889.html (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.webtekno.com/yapay-zeka-eminem-sesi-kullanilarak-yapilan-sarki-kaldirildi-h133596.html (s.e.t.: 24.01.2024)
- https://www.youtube.com/watch?v=VnFC-s2nOtI (s.e.t.: 24.01.2024)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk (Diğer) |
| Bölüm | ÖZEL HUKUK |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mayıs 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Şubat 2024 |
| Kabul Tarihi | 30 Nisan 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |